Rusland

Swipe

Architectuur

Het immense gebouw van de Moskouse universiteitKerken en kloosters

Tot het begin van de 20e eeuw was de doorsnee Rus gehuisvest in een houten woning, de izba. Natuursteen en baksteen waren voorbehouden aan de elite en de kerk, voor hun paleizen, landhuizen en kerken. De traditionele Russische kerk is sinds de middeleeuwen gebouwd met drie schepen, een nis naar het oosten, hoge gewelfde daken en een centrale koepel. Hiervoor was in de eerste eeuwen het voorbeeld van Byzantium de voornaamste inspiratie hoewel het niet slaafs werd nagevolgd. Zo varieerde men het aantal kleinere koepels al bij de eerste stenen kerk, de Sofia-kathedraal in Kiev. Voor de kerken in het Moskouse Kremlin, die aan het einde van de 15e eeuw werden gebouwd, volgden de uit Italië gehaalde architecten nog wel het traditionele patroon. De koepel, die aanvankelijk volgens Byzantijns voorbeeld een enigszins platte top had, werd langzaam hoger en ronder. Daarna kreeg de koepel de vorm van een helm en in de 18e eeuw ontstond de karakteristieke uivorm. Eeuwenlang werden de dorpskerken nog in hout gebouwd naar het oorspronkelijke model van de houten hut, izba, die is opgebouwd uit horizontaal verbonden boomstammen. De Russische bouwmeesters slaagden er zelfs in om in hout heel ingewikkelde torenspitsen te creëren. Typerend voor de Russische kerk zijn verder de vele gaanderijen en trappen rondom de kern van het gebouw.

Paleizen

Grotere invloeden van buitenaf kwamen ook op dit terrein pas met Pjotr I. Het begin van de 18e eeuw was de tijd van de barok, dus veel paleizen werden in die stijl gebouwd. De Italiaanse architect Bartolomeo Rastrelli was de toonaangevende in die tijd. Zijn ontwerpen liepen al langzaam over naar Rococo. Tot de bekendste creaties behoren uiteraard het Winterpaleis, de Smolny-kathedraal, Gostinni Dvor en het paleis voor Jekaterina I in en buiten Sint-Petersburg. Ook buiten het tegenwoordige Rusland zijn nog bouwwerken van hem te vinden, zoals het paleis Rundale in het zuiden van Letland en in Kiev het Mariinski-paleis en de Andrejevski-kathedraal. Deze laatste twee hemelsblauw gekleurde gebouwen vertonen grote overeenkomsten met achtereenvolgens het Peterburgse Winterpaleis en de Smolny-kathedraal. Later in de 18e eeuw, onder Jekaterina II, werd evenals elders in Europa het classicisme overheersend. Men vond nieuwe inspiratie in de klassieke oudheid met zijn mathematische ontwerpen, zuilen met basementen, en architraaf en tympanon. Hieruit ontstond aan het begin van de 19e eeuw de Russische Empire stijl, die nu ruim vertegenwoordigd is in het immers in 1812 afgebrande Moskou en enkele officiële gebouwen in St. Petersburg.

Kantoren en woningen

Eind 19e eeuw vond er een herleving van oude Russische stijlen plaats, b.v. bij de bouw van de GOEM en het Nationaal Museum op het Moskouse Rode Plein en de Bloedkerk in Petersburg. Na de revolutie kregen moderne stijlen als het constructivisme maar korte tijd de ruimte voordat Stalin dit als te modernistisch en on-Russisch verwierp. In de jaren vijftig vierde een monumentale versie van het neoclassicisme hoogtij, culminerend in de ‘Zeven zusters’ in Moskou. Onder Chroesjtsjov werd deze excessieve architectuur verlaten voor internationalisme zonder eigenheid en stijl. Het resulteerde in karakterloze rechtlijnige ontwerpen van beton en glas voor staatsbouwwerken en honderdduizenden grijze woonblokken met ruimtes ertussen voor speeltuintjes, niet aanwezige auto’s en weelderig groeiend onkruid. De Russische steden zijn er nog steeds door getekend. De instorting van de Sovjet-Unie heeft nog weinig zichtbare verbeteringen opgeleverd, buiten de ultramoderne kantoren van de nieuwe particuliere, buitenlandse en staatsbedrijven.

10 prachtige bestemmingen in Rusland