Die zijn niet alleen kleurrijk, maar dwingen ook respect af bij iedereen die er getuige van is, kerkelijk of niet. Want wijk- en dorpsbewoners, parochieleden en leden van religieuze broederschappen of folkloristische verenigingen steken soms hun halve leven in de organisatie van dergelijke evenementen. De kosten dragen de deelnemers zelf, geholpen door het lokale bedrijfsleven.

Camino de Santiago

De belangrijkste en meest legendarische bedevaart is ongewtijfeld die naar Santiago de Compostela, de 'Camino' in de volksmond.

Die heeft tegenwoordig een sterk toeristisch karakter, zeker nu de route door Brussel als cultureel erfgoed is erkend en keurig is gemarkeerd. Dat maakt de tocht overigens niet minder zwaar. Elk jaar opnieuw leggen tienduizenden gelovigen en ongelovigen uit heel Europa de ‘Jacobsweg’ af. Te voet, per fiets, bus of auto - de moderne pelgrim heeft weliswaar een grotere keuze als het om vervoer gaat, maar zijn devotie of fysieke inspanning is er niet minder om.

De bedevaart naar Santiago de Compostela (Camino de Santiago) is ontstaan in de 9e eeuw. Toen stichtte Alfons III van Asturië een gewijde plaats voor de apostel Jacob die in het jaar 44 door de Romeinen werd vermoord. Op wonderbaarlijke wijze werd zijn graf in 813 in de Noord-Spaanse kustplaats Padrón herontdekt.

Daarna stroomden uit alle delen van Europa de gelovigen toe om bij het graf van Jacob te bidden. In de loop van de Middeleeuwen was het belang van Santiago de Compostela als bedevaartsoord bijna even groot als Jeruzalem of Rome. Langs de belangrijkste straatwegen waarover de pelgrims vanuit Frankrijk en Noord-Spanje naar het westen trokken, stichtten de benedictijnen op tientallen plaatsen kloosters en hospitalen. Ook ontstonden er nieuwe heiligdommen.

Vanaf begin 12e eeuw werden de gelovigen onderweg beschermd door de tempeliers, een geestelijke ridderorde. Een patronaat overigens waarvoor vaak diep in de buidel moest worden getast. Want van geloven alleen konden de ridders niet leven.

Niet alleen brave burgers legden de lange weg naar het heiligdom af. Ook dieven en ander gespuis gingen op bedevaart om in Santiago een stempeltje of ‘compostelana’ te halen, het kerkelijke bewijs van de volbrachte bedevaart. Daarmee konden zij bij terugkeer hun straf afkopen.

Voor een dergelijk stempeltje moet de moderne pelgrim tenminste honderd kilometer te voet of per fiets hebben afgelegd. Per paard mag ook, maar dan geldt een afgelegde afstand van 200 km. Jaarlijks halen ruim tienduizend bedevaartgangers een dergelijk bewijs in het daarvoor ingerichte kantoortje aan de achterzijde van de kathedraal van Santiago.

De overige 100.000 pelgrims die jaarlijks de stad bezoeken, doen dat per autobus of trein, of zijn op andere wijze gemotoriseerd.

De vele wegen naar Santiago

Net als naar Rome, leiden ook naar Santiago vele wegen. Door aardverschuivingen, veelvuldige berovingen of de stichting van een klooster of hospitaal, verlegden de pelgrims door de eeuwen heen hun route.

Nog steeds komen de meeste pelgrims uit Frankrijk, Italië en Spanje, maar ook de Ieren zijn elk jaar opnieuw ruimschoots van de partij. Veel Portugese pelgrims reizen eerst naar de Franse grens en beginnen daar aan de tocht in plaats van de kortste weg vanuit Portugal te nemen.

Pelgrims uit het oosten van Frankrijk of Italië trekken de Pyreneeën over via de Somport-pas. Dit is de enige bergovergang die ‘s winters sneeuwvrij is en dus het hele jaar toegang geeft tot de pelgrimsweg naar Santiago. Daarna reist men via Canfranc naar het Spaanse stadje Jaca. Daar staat de oudste Romaanse kathedraal van Spanje, daterend uit de 11e eeuw.

Een andere aanlooproute vanuit Frankrijk is die via Rocesvalles. Beide routes komen samen in Puente la Reina, een dorpje ten zuiden van Pamplona. Hier hebben zich in de loop der eeuwen miljoenen pelgrims verzameld alvorens aan de bijna 800 km lange weg naar het graf van de apostel te beginnen.

Het beeld dat het begin van de route markeert, staat gevaarlijk dicht langs een drukke weg en symboliseert daarmee ongewild dat de pelgrimstocht, die soms via wegbermen gaat, bepaald niet ongevaarlijk is.

Routebeschrijving

Op deze plaats vindt u binnenkort een uitgebreid verslag en routebeschrijving van de Camino de Santiago.