Amerika en Engeland verklaarden Bulgarije de oorlog, ook al verzekerde Bulgarije dat het geen troepen ter beschikking zou stellen aan Duitsland om Rusland binnen te vallen. Hitler en de Bulgaarse koning kwamen door deze strategie lijnrecht tegenover elkaar te staan en op 28 augusus 1943 overleed Boris III op nimmer opgehelderde wijze. Hij werd opgevolgd door zijn zesjarige zoon Simeon die onder een driekoppig regentschap waaraan ‘Berlijn’ zijn goedkeuring had gegeven, ging regeren.

In Bulgarije werden de rijen weer gesloten door de oprichting van het Vaderlands Front waarin communisten, republikeinen en democraten zich hadden verenigd. Het Front organiseerde een ondergronds verzet tegen alles wat pro-Duits was. Later vormden zij, met steun vanuit Rusland, het Nationale Bevrijdingsleger. De regering in Sofia nam evenwel allen die zich maar op enigerlei wijze met deze beweging inliet, gevangen en de meeste van de gevangenen werden omgebracht.

Pas na de Duitse nederlaag bij Stalingrad in 1943 kregen de partizanen vaste voet aan de grond. De organisatie werd strakker en successen bleven niet uit. Dat was mede te danken aan het feit dat de leiding in handen was gekomen van voormannen die het klappen van de zweep kenden. Een van hen was Georgi Dimitrov die al beroemd was voordat hij zich daadwerkelijk met de strijd in eigen land ging bemoeien, onder andere vanwege het feit dat hij samen met Tito tijdens de Spaanse Burgeroorlog tegen Franco had gestreden.

De Duitse terugtocht was de directe aanleiding voor de Bulgaarse regering om zich tot de geallieerde troepen te wenden. In augustus 1944 vonden in Caïro onderhandelingen plaats die er in resulteerden dat er al enkele weken later een pro-westerse regering in Sofia werd geïnstalleerd. Dat schoot bij de Russen in het verkeerde keelgat. Ze vielen niet alleen Roemenië, Duitslands trouwe bondgenoot binnen, maar stoomden meteen door naar de Donau en verklaarden op 5 september 1944 aan Bulgarije de oorlog. Het Bulgaarse bevrijdingsleger, hoewel in opdracht van de westerse mogendheden ontmanteld, haalde de Russen als verlossers binnen en de regering in Sofia en het koningshuis werden afgezet. Er werd een overgangsregering geïnstalleerd met Kimon Georgiev aan het hoofd. Georgiev was de leider van de onafhankelijke vleugel binnen het Vaderlands Front.

Op 15 september werd de Bulgaarse Republiek officieel uitgeroepen. Eraan voorafgaande had een volksraadpleging plaatsgevonden waarbij het volk zich in overgrote meerderheid uitsprak tegen de monarchie. De nog jonge koning ontkwam en vestigde zich in Spanje. Anderen kregen die kans niet. Vele duizenden die sympathie getoond hadden met het oude regime werden opgepakt en omgebracht. Onder hen bevonden zich de drie regenten van kindkoning Simeon.