De aanbevelingen kunnen wijzigen. Raadpleeg altijd ruim voordat u vertrekt uw huisarts, de GGD of de Travel Clinic van het Havenziekenhuis te Rotterdam (0900-903 40 90), het vaccinatiebureau van het AMC in Amsterdam (020-566 38 00) of een van de KLM Travel Clinics (0900-109 10 96).

De tropische ziekten die in met Cuba vergelijkbare landen aan de orde van de dag zijn, komen op Cuba niet meer voor. Malaria en cholera kent men niet en het lijkt erop dat men de patiënten die met het hiv-virus besmet zijn, behoorlijk in kaart gebracht en zelfs voor een groot gedeelte geïsoleerd heeft. Om dit te bereiken heeft men in betrekkelijk korte tijd 6 miljoen mensen op de aanwezigheid van het hiv-virus getest, waarna men de daarvoor in aanmerking komende personen met behulp van psychologen overhaalde zich vrijwillig af te zonderen. Overigens wordt een aids-onderzoek ingesteld bij elk bloedonderzoek.

Waar u op Cuba wél op moet letten is een mogelijke besmetting met denque (knokkelkoorts) en rabiës (hondsdolheid). Denque wordt overgebracht door muggen (A.aegipti of denguemug) die een eerder besmet persoon hebben gestoken (nét zoals malaria wordt overgebracht). De mug broedt in stilstaand water op een donkere plaats en is het actiefst gedurende schemertijd, zowel in de ochtend als in de namiddag.

De ziekte kenmerkt zich door koortsaanvallen en zware hoofdpijn achter de ogen, pijn in de gewrichten, misselijkheid en huiduitslag. Als u een van deze symptomen herkent stelt u zich dan in verbinding met een arts, de ziekte is goed te behandelen. Verwaarloosde knokkelkoorts kan dodelijke gevolgen hebben. Er is geen preventieve injectie tegen knokkelkoorts mogelijk, goede voorzorg tegen muggenbeten is dus zeer raadzaam.

Rabiës wordt veroorzaakt door het speeksel van een besmet zoogdier al dan niet in combinatie met een beet van dat dier. Blijf dus van dieren af, aai ze niet. U moet hierbij in de eerste plaats denken aan honden en katten, maar ook (handtamme) apen kunnen de ziekte onder de leden hebben. Verder wordt de ziekte (o.a.) overgebracht door vossen en vleermuizen. U kunt zich tegen hondsdolheid laten inenten maar dit wordt alleen aanbevolen voor mensen die langer dan drie maanden naar een land gaan waar de besmetting mogelijk is.

Cubanen zijn verplicht zich ter beschikking te stellen als bloeddonor. Van verkeersslachtoffers die geen overlevingskans hebben wordt het bloed per definitie gebruikt voor transfusiedoeleinden. Voor mensen die een bloedtrans-fusie nodig hebben wordt in de eerste plaats de familie opgeroepen. Indien dit onvoldoende is, wijst de familie-arts aanvullende hulp aan.

Vaccinaties zijn niet verplicht als u naar Cuba gaat. Als u uit een land komt waar hepatites A (geelzucht) heerst, moet u echter kunnen aantonen dat u daartegen ingeënt bent. Maar, ook al zijn inentingen niet verplicht, de GGD adviseert om u te laten inenten tegen hepatites A (geelzucht), buiktyfus en DTP (difterie, tetanus en polio). Het is dan ook raadzaam om ruim voor uw vertrek daarover inlichtingen in te winnen. (Kijk bij ‘Praktische Informatie: Voor de reis’.)

Op Cuba kunt u te maken krijgen met ‘la turista’, een diarreevorm die vaak bij toeristen voorkomt, meestal veroorzaakt door het drinken van water. Water is drinkbaar, zeker aan de noordelijke kusten in de toeristencentra, het water wordt daar bovendien gefilterd, maar het is anders van samenstelling. Zo’n ingewandsstoornis houdt u even aan huis gekluisterd, maar is meestal met een dag of wat wel over. Natuurlijk heeft u ervoor gezorgd wat medicijnen mee te nemen, want die zijn vaak moeilijk verkrijgbaar, óók als u met euro’s wilt betalen. (Kijk bij: ‘Praktische Informatie: Huisapotheek’.)

U kunt la turista ook voorkomen, althans de kans erop tot een minimum beperken: drink geen kraanwater, gebruik geen ijsblokjes, eet geen ijs, ongeschild fruit of ongekookte groenten. Handen wassen voor het eten en na elk toiletbezoek! Zorg ervoor dat u vochtige tissues, vochtig toiletpapier en gel om uw handen te wassen in uw handbagage heeft!

Het grootste gevaar dat de toerist op het gebied van de gezondheid loopt komt van boven: de zon. Zonnebrand of zonnesteek zijn gemakkelijk te voorkomen. Wen uw lichaam geleidelijk aan de zon, gebruik een zonnebrandcrème met een hoge beschermingsfactor en zorg ervoor dat uw hoofd bedekt is, liefst door een hoed met een brede rand. Draag een goede zonnebril.

In de natuur kunt u ook het een of ander oplopen, meestal als gevolg van insectenbeten. Giftige slangen komen op Cuba niet voor. Een beet van een mug, wesp of bij kunt u op dezelfde manier behandelen (óf voorkomen) zoals u dat thuis gewend bent. Onbedoeld bezoek van een teek kunt u in veel gevallen voorkomen door het dragen van een lange broek waarbij u uw kousen over de onderkant van de broek draagt. U voorkomt daarmee ook inloop van mieren en ander ongewenst gedierte.

Mocht u toch een teek op uw huid vinden (uw benen regelmatig controleren op rode plekken) verwijder deze dan met een tekentrekker, simpel in uw bagage mee te nemen. In moerassige streken en in berggebieden komen spinnen voor die wél giftig zijn en zelfs schorpioenen. Probeer het gif te verwijderen door uitzuiging of door uitsnijding (uiteraard met een steriel voorwerp). Onthoud waardoor u gestoken bent, maak zo mogelijk een foto en zorg dat u medische hulp krijgt. Een EHBO-trommel behoort tot de vaste uitrusting van degenen die te voet de natuur intrekken!

Veel drinken is op Cuba een noodzaak. Water uit de kraan in de hotels aan de kust is veilig, maar kan door een andere samenstelling als die waaraan u gewend bent, tóch problemen veroorzaken. Drink daarom nooit water uit de kraan en gebruik geen waterijs. Gebruik geen ijsblokjes, tenzij ze voorzien zijn van een gat of uitholling in het midden. Voorzichtigheid is geboden met het drinken van koude dranken. Let erop dat in de meeste restaurants gekoeld kraanwater wordt geserveerd, vraag of het gekookt is (hervido?). Water in flessen wordt echter steeds vaker aangeboden, als u dit bestelt accepteer dat dan alleen als de fles aan tafel geopend is!

Zorg ervoor dat u, als u medicijnen gebruikt, de Latijnse benaming ervan bij u heeft. Bij de meeste apothekers is het mogelijk om een ‘reisdocument voor geneesmiddelengebruikers’ te verkrijgen, waarin precies is aangegeven welke medicijnen u gebruikt.

Zorg voor een bescheiden huisapotheek, waarin o.a. antibiotica, keeltabletten, kleine verbandmiddelen, een middel tegen diarree en een zoutoplossing. De receptie van het hotel helpt u verder als u een arts nodig heeft, voor toeristen kent Cuba in de steden aparte klinieken. Op het platteland kunt u (meestal gratis) bij elke huisarts terecht. De geneesmiddelenvoorziening daar laat vaak te wensen over.

Hoewel u weinig gevaar loopt om besmet te raken met een tropisch virus, doet u er goed aan om, áls u korte tijd na terugkeer problemen met uw gezondheid krijgt, uw arts erop te attenderen dat u een tropisch land bezocht.