Sporen van de gletsjers

Het is niet moeilijk voor te stellen dat de eroderende krachten van het landijs enorm groot zijn geweest. De duizenden meters dikke ijsmassa’s schuurden en polijstten gedurende millennia het land, en hebben grote hoeveelheden grondmorenen en eindmorenen achtergelaten. Als een gigantisch schuurpapier heeft het landijs Finland gladgeschuurd en gepolijst. Toen het landijs definitief afsmolt lieten de afsmeltende gletsjers op de hoogvlakten het typische ‘fjeldlandschap’ achter: brede vlakke bergruggen met afgeronde toppen (de Tunturi bergen van Lapland), en vlaktes met onregelmatig oppervlak en meertjes. Toen het ijs smolt liepen in Finland valleien vol water en vormden zich uitgetrekte merenstelsels.

Morene, stuwwallen en eskers

Het is niet moeilijk om de sporen van het gletsjerijs in het landschap te herkennen. Overal liet het landijs moreneruggen, stuwwallen, eskers (smalle ruggen van grind, die onder het ijs werden gevormd) en zwerfkeien in het landschap achter. Langs de Botnische Golf liet het landijs afgeronde rotseilandjes (scheren) achter, die nu een prachtig eilandenlandschap vormen. Hier en op vele andere plaatsen zijn gladgepolijste ‘bultrotsen’ te herkennen, met gletsjerkrassen die de schurende gletsjers in de rotsen achterlieten. Smeltwaterrivieren onder het ijs lieten ‘gletsjermolens’ achter, grote ronde gaten, door ronddraaiende stenen uitgeschuurd.