Aan het hoofd staat een president. Sinds 2006 is dat Aníbal Cavaco Silva, partijleider van de centrumrechtse, conservatief-liberale Partido Social Democrata (PSD); de president zetelt in het presidentiële paleis in Belém. Hij wordt rechtstreeks gekozen via algemene verkiezingen voor een abtstermijn van vijf jaar, een termijn die eenmaal verlengd kan worden.

Cavaco Silva oefent de functie van president uit op een koopje – sinds de invoering in 2012 van een speciale bezuinigingswet is het in Portugal verboden om tegelijkertijd pensioen en een salaris van de overheid te ontvangen. De 71-jarige Cavaco Silva koos voor zijn pensioen van in totaal 10.042 euro als oud-hoogleraar en ex-onderdirecteur van de Portugese nationale bank.

De president benoemt een premier – doorgaans zal dat de leider zijn van de grootste politieke partij die vervolgens een regering vormt. Sinds de verkiezingen van 2011 voert Pedro Passos Coelho een centrumrechts kabinet aan bestaande uit christendemocraten en conservatief-liberalen.

Parlement

Het parlement bestaat uit één kamer, de Assembeia da Republica. Deze telt 230 leden die telkens voor de duur van vier jaar via algemene verkiezingen worden gekozen. De regering is zowel aan de assemblee als aan de president verantwoording verschuldigd. Het hoogste gezag berust echter bij de volksvertegenwoordiging. Het staatshoofd kan onder bepaalde omstandigheden de regering naar huis sturen of wetten met een veto torpederen. De president in Portugal heeft een grotere macht dan in vergelijkbare parlementaire stelsels in Europa.

Het is in Portugal verboden in de naam van een politieke partij een religieuze verwijzing op te nemen.

Regio’s en districten

Bestuurlijk is Portugal ingedeeld in 18 districten (districtos) met aan het hoofd een gouverneur. Elk district omvat een aantal gemeenten (concelhos). Daarvan zijn er in totaal 309. Aan het hoofd van de gemeente staat een gekozen burgemeester (prefeito). Hij geeft leiding aan de gekozen gemeenteraad. De gemeenten ten slotte zijn bestuurlijk verantwoordelijk voor tien à vijftien gehuchten of dorpen, bekend als freguesias (lett. parochies).

De beide autonome regio’s Azoren en Madeira (regiões autónomas) hebben elk een eigen gouverneur en parlement.