Dat groene gezicht heeft echter veel weg van een januskop. Twee derde van alle natuurgebieden is in handen van grootgrondbezitters. Terwijl regionale overheden en particuliere milieuorganisaties zich - dikwijls met Europees geld - inspannen voor natuurbehoud, biedt een recent aangenomen wetswijziging in het Spaanse parlement speculanten en lokale bestuurders de mogelijkheid door brand verwoeste natuurgebieden op te waarderen tot bouwgrond. Weliswaar mag dat pas na dertig jaar, maar als het om projecten gaat van 'algemeen nut' geldt die wettelijke regel sinds kort niet meer.

Het is dan ook geen toeval dat sinds medio 2015 het aantal bosbranden in Spanje spectaculair is toegenomen. Geschat wordt dat in bijvoorbeeld Galicië en Extremadura zeker 80 procent van de branden is aangestoken.

Op deze plaats beperk ik mij tot een beschrijving van de vijf nationale parken op het vasteland - de overige parken bevinden zich op de Canarische Eilanden.

De nationale parken en reservaten zijn over het algemeen vrij toegankelijk; voor een aantal vogelreservaten en (delen van) wildparken is toestemming nodig van het Spaanse Ministerie van Natuurbescherming (ICONA). Soms kun je alleen onder begeleiding van een gids het park bezoeken.

Gedurende de wintermaanden kunnen de in de Pyreneeën en het Cantabrisch Randgebergte gelegen parken voor het verkeer zijn afgesloten in verband met overvloedige regen- of sneeuwval. In veel gevallen kan men in het park of in de directe omgeving kamperen, of in een nabijgelegen parador, hotel of B&B overnachten.

De verblijfsduur in sommige parken is beperkt om de rust van de fauna te verzekeren. Er mag in de parken niet zonder toestemming worden gejaagd of gevist, het is verboden iets te plukken of planten mee te nemen, en om het wild niet te verstoren is het meenemen van honden verboden.

In de meeste parken zijn wandelroutes uitgezet; vaak kan men met de auto het hart van het gebied bereiken en van daaruit wandelingen of trektochten maken. Over het eerste geeft elke goede autokaart uitsluitsel; wandelkaarten en routebeschrijvingen zijn veelal bij de lokale VVV of het betreffende Park Informatie Centrum verkrijgbaar, meestal gelegen aan de belangrijkste toegangsweg naar het park. Of bij de gespecialiseerde (online) boekhandel, waar doorgaans ook gedetailleerde stafkaarten verkrijgbaar zijn.

TIP: Vertrouw bij fiets- of wandeltochten in onbekende gebieden niet alleen op gps-systemen (al of niet op uw smartphone), maar neem altijd een goede kaart en kompas mee. Als de verbinding om welke reden dan ook wegvalt bent u verder dan ooit van huis. Hou in berggebieden rekening met snel veranderende weersomstandigheden.