Tot de Surinaamse literatuur worden ook werken gerekend van schrijvers die geboren en getogen zijn in Suriname, maar die naar het buitenland zijn uitgeweken. In de beter gesorteerde boekhandels van Paramaribo, zoals Vaco (Domineestraat 26), Eftee Books (Hermitage Mall en Ma Retraite Mall) en Faranaz (Hermitage Mall), ligt een aanbod van deze Surinaams-Nederlandse auteurs in de schappen. Ook kantoorboekhandel Sanousch Books (Mahonylaan 67) verkoopt een klein assortiment.

Schrijvers en dichters

Albert Helman was lange tijd met boeken als Zuid-Zuid-West, De stille plantage en De laaiende stilte de enige literaire Surinaamse schrijver. Anton de Kom schreef in de jaren dertig van de vorige eeuw ‘Wij slaven van Suriname’, een vlammend betoog tegen het kolonialisme. Leo Ferrier publiceerde in 1968 de roman Atman, over een jongeman die de scheiding tussen de bevolkingsgroepen tracht te overwinnen. Ook Bea Vianen, Thea Doelwijt en Astrid Roemer beschrijven cultuurverschillen. Ellen Ombre schreef autobiografische schetsen en vindt inspiratie in de driehoek tussen Nederland, de Afrikaanse westkust en Suriname.

Het meest ‘Surinaams’ zijn de romans van Edgar Cairo, geschreven in diep Surinaams-Nederlands taalgebruik. De bestseller ‘Hoe duur was de suiker’, een historische roman van Cynthia Mc Leod verscheen in 1985 in Suriname en verscheen in herdruk bij uitgeverij Conserve in Nederland. Heimwee en ontworteling van Surinamers in Nederland is naarvoren gebracht door Tessa Leuwsha in haar goed ontvangen roman 'de Parbo-blues'.

De godfather van de Surinaamse literatuur, Michiel van Kempen, heeft een bloemlezing van Surinaamse poëzie samengesteld. In Spiegel van de Surinaamse poëzie (1995) komen bekende dichters aan bod onder wie Dobru (Robin Ravales), Trefossa (Henny de Ziel), Michaël Slory en Shrinivási. Van de hand van Michiel van Kempen zijn o.a. ook de bundel Verhalen van Surinaamse schrijvers (1989), Mama Sranan (2000), een verzameling van 200 jaar Surinaamse vertelkunst, en het lijvige Een geschiedenis van de Surinaamse literatuur (2003).

Het Surinaamse boek leeft op. Er is een nieuwe lichting auteurs ontstaan die Suriname als inspiratiebron heeft; er verschijnen veel (semi)-wetenschappelijke publicaties maar ook jeugdliteratuur en fictie. Verhalende proza verschijnt meestal in het Nederlands, de officiële taal van Suriname. Slechts enkele gedichten en toneelstukken zijn in het Sranan, Sarnami (Hindostaans), Javaans of in een van de inheemse talen geschreven.

In de zaterdageditie van het dagblad de Ware Tijd is een literaire pagina opgenomen waarin boekbesprekingen, maar ook tal van andere letterkundige informatie aan bod komt. Ook is er de Schrijversgroep ’77 die door themabijeenkomsten en voordrachten in café Tori Oso (Frederik Derbystraat 76) literaire discussies met leden en publiek op gang wil brengen.

Wie zich voor een bezoek aan Suriname grondig wil inlezen heeft de keuze uit een behoorlijk aantal naslagwerken, waarvan enkele in herdrukken zijn verschenen. Sommige zijn sterk verouderd en alleen nog na enig speurwerk te vinden. Hieronder een selectie.

Lees ook de ingezonden stukken, geheel onderaan deze pagina!

Geschiedenis en cultuur

•, Avonturen aan de Wilde Kust (Albert Helman, Sijthoff 1982): behandelt de geschiedenis van Suriname met zijn buurlanden.

•, Gaama duumi, buta gaama (o.a. Ben Scholtens, 1992): geschiedenis en cultuur van de Saramakaners.

•, Sranan cultuur in Suriname (Binnendijk, Faber e.a., 1992): hedendaagse cultuur door Surinaamse auteurs weergegeven.

•, De 8-decembermoorden, slagschaduw over Suriname (H. Boerboom en J. Oranje, 1992).

•, Geschiedenis van Suriname (o.a. Bakker, Dalhuisen, Walburg Pers 1993): verschillende visies op het verleden van Suriname.

•, Elisabeth Samson, een vrije zwarte vrouw in het 18e-eeuwse Suriname (Cynthia Mc Leod, Conserve 1994).

•, De groene hel, een Nederlands concentratiekamp in Suriname (A.G. Besier, Servo 1994).

•, Kroniek van Eldorado (Albert Helman, herdrukt 1995): geschiedschrijving in twee delen van de drie Guyana’s.

•, Geschiedenis van Suriname (H. Buddingh, Het Spectrum 1995): omvangrijk geschiedkundig naslagwerk.

•, Kapotte plantage (John Jansen van Galen, Balans 1995): Suriname van plantage tot zelfstandige republiek.

•, Het Suriname-syndroom, de PVDA tussen Den Haag en Paramaribo (John Jansen van Galen, uitgeverij Bert Bakker 2001).

•, Het kamp van Broos en Kaliko (Wim Hoogbergen, Prometheus 1996): mondelinge vertellingen van een Afro-Surinaamse familie.

•, Suriname Onafhankelijk (Roy Tjin, KIT-uitgeverij 2000): foto-impressie en reacties van Surinamers omtrent 25 november 1975.

•, De kunst van de marrons (Sally en Richard Price, KIT-uitgeverij 1999): kunstuitingen in de Afrikaanse diaspora.

•, Het paradijs overzee (Geert Oostindie, KITLV-uitgeverij 2000): kolonialisme en de gevolgen hiervan voor Surinamers, Antillianen en Arubanen.

Land

•, Encyclopedie van Suriname (samensteller W. Gordijn, Argus Elsevier 1977).

• Samenleving in een grensgebied. Een sociaal-historische studie van Suriname (R. van Lier, herziene druk 1977).

•, Suriname, een gids voor vrienden (Astrid Roemer en Gerlof Leistra 1997).

Natuur

•, Fa joe kan tak’ mi no moi (Boer, Hekking, Schulz, Paramaribo, 1976): inleiding in de flora en vegetatie van Suriname.

•, Orchideeën van Suriname (Marga Werkhoven, Vaco, 1986).

•, Birds of Surinam (F. Haverschmidt, Vaco, 1994).

•, In de leer bij de sjamanen (’Tales of a Shaman’s Apprentice’, Mark Plotkin, uitgeverij Penquin,1993).

•, De wilde vogels van Paramaribo (Stinasu, Paramaribo, 2000).

Kunst

•, Farawe, acht kunstenaars van Surinaamse oorsprong (Meijer, 1985).

•, Twintig jaar beeldende kunst in Suriname (Binnendijk, Faber, herziene druk 2000).

(Reis-)verslagen

•, ‘Expedition to Surinam, narrative of an expedition against the revolted negroes of Suriname’. (John Stedman, oorspr. 1796).

•, Reis door Suriname (’Voyage à Surinam’, P.J. Benoit, oorspr. 1839).

•, De laatste resten tropisch Nederland (Willem Frederik Hermans, De Bezige Bij 1978).

•, Suriname, de kortste weg naar Langatabbetje (Wim Noordegraaf, Nijgh & Van Ditmar 1992).

•, Met eigen ogen, een hedendaagse kijk op de Surinaamse slavernij (Clark Accord en Nina Jurna, KIT-uitgeverij 2003). 

- Paramaribo, de vrolijkste stad in de jungle (Anil Ramdas, De Bezige Bij 2009)