Dordogne en Lot

Swipe

Romaanse kunst

In de laatste decennia van de 10de en 11de eeuw manifesteren zich de eerste tekenen van rust in het land. Deze rust weerspiegelt zich in nieuwe aandacht voor de bouwkunst. Het initiatief tot bouwen ligt bij de twee invloedrijkste maatschappelijke groepen: de hoge adel en de geestelijkheid. Zij waren dan ook de enigen die het geld hadden om grootschalige bouw te organiseren. De adel kon in die tijd lezen nog schrijven en dus zijn het vooral kerkelijk bouwwerken, zoals kerken en kloosters, die de nieuwe richting in de architectuur aangaven: de romaanse bouwkunst.

Veel van deze kerken werden bij een abdij gebouwd; vooral de benedictijnen waren actief. De hoofdportalen van de kerken kregen dikwijls een ronde omlijsting met gebeeldhouwde figuren. In een geveldriehoek (timpaan) boven het portaal is vaak het Laatste Oordeel of de Hemelvaart uitgebeeld.

Het koor is iets verhoogd en wordt omringd door een kooromgang, een soort gang die rondom het koor loopt. Langs de kooromgang zijn straalkapellen met relieken, tombes, altaren, schilderijen, gebrandschilderde ramen en beelden van heiligen. Prachtig zijn de gebeeldhouwde kapitelen met afbeeldingen van gebeurtenissen uit de Bijbel. Deze kapitelen vormen de overgangen tussen zuilen en gewelven. Deze zuilen scheiden de schepen en torsen de gewelven; met één kapiteel kon men meerdere gewelfbogen opvangen op één enkele pilaar. Ook zijn op de kapitelen duivels en engelen afgebeeld als waarschuwing voor de gelovigen.

Andere afbeeldingen zijn ontleend aan de oosterse symboliek, de antieke mythologie, de plaatselijke geschiedenis en de middeleeuwse traditie. Bijna niemand kon lezen of schrijven en dus fungeerden deze kapitelen, in samenspel met schilderijen en muurschilderingen, als bijbels voor de ongeletterden. De afbeeldingen moesten de preken van de priester ondersteunen. Het is tegenwoordig moeilijk voor te stellen dat deze nu wat donkere kerken oorspronkelijk bont beschilderd waren. Op enkele plaatsen zijn nog resten van fresco's aanwezig.

Onder het koor van de kerk vindt u soms een crypte, een onderaardse ruimte die wat betreft opbouw het zelfde grondplan volgt als het bovenliggende koor. Er zijn in het beschreven gebied nog veel schoolvoorbeelden te vinden van romaanse kunst. Voorbeelden zijn: het kerkje in Meillant; de Saint-Martialkerk in Châteauroux; het klooster van Solignac; de kloosterkerk in Saint-Léonard-de-Noblat; de Saint-Martinkerk in het dorpje Blond; en de romaanse kerk van het Toulx-Sainte-Croix. In 1986 ontdekte men in de Sainte-Eutropekerk in Les Salles-Lavaugyon prachtige 12de-eeuwse fresco's. De muurschilderingen zijn vaardig gerestaureerd en behoren tot de belangrijkste romaanse schilderingen van Frankrijk. Veel van de romaanse kerken in de Limousin zijn deels opgebouwd van grijs graniet. De vorm van de klokketorens is opmerkelijk: een vierkante basis met daarop een achtkantige bovenbouw. De stijl lijkt beïnvloed door de romaanse bouwkunst in de Auvergne. In het departement Corrèze liggen het middeleeuwse stadje Collonges-la-Rouge met de sfeervolle Église St.-Pierre uit de 11de en 12de eeuw en het middeleeuwse stadje Beaulieu-sur-Dordogne met een 12de-eeuwse kloosterkerk. Ook deze gebedshuizen zijn goede voorbeelden van romaanse bouwkunst in de Limousin. Andere voorbeelden zijn de 12de-eeuwse kloosterkerk in Meymac en het kerkje in het gehucht Arnac.

In de vallei van de Dronne (groene Pérogord) en directe omgeving staan veel romaanse kerkjes, onder andere in: Ribérac, Villetoureix, Grand-Brassac, Montagrier, St.-Martin-de-Ribérac, Vanxains, St.-Privat-des-Prés, St.-Antoine-Cumnond en Aubeterre. De Sint-Stephanuskerk en de kathedraal Saint-Front in Périgueux zijn voorbeelden van het zogenoemde Périgord-romaans, met veel Byzantijnse invloed. Typerend zijn de vele koepels boven het schip en de dwarsbeuk. Dergelijke koepels vindt u ook in de Quercy. Andere voorbeelden zijn de kloosterkerk in St.-Léon-sur-Vézère en elementen in de kathedraal Saint-Sacerdos in Sarlat.

Zoals al aangegeven wijkt de romaanse bouwkunst in de Quercy niet veel af van die in de Périgord. De 12de-eeuwse Basiliek Saint-Saveur heeft zowel romaanse als gotische invloeden. Het is de grootste kerk van Rocamadour. Op de buitenmuur van de nabij gelegen Sint-Michielkapel is in de 12de eeuw een fraai fresco aangebracht, met zeer goed bewaard gebleven religieuze afbeeldingen. De schildering is nooit gerestaureerd en is een van de best bewaard gebleven romaanse schilderingen in Europa. Ook de kloosterkerk Sainte-Marie in Souillac is een goed voorbeeld van romaanse bouwkunst in de Quercy: een grondplan in de vorm van een Latijns kruis; drie koepels als zolderwerk; en kapellen rondom het koor. In het centrum van Cahors staat de kathedraal Saint-Étienne, gebouwd in de romaanse stijl met twee grote koepels in het zolderwerk.

10 prachtige bestemmingen in Dordogne en Lot