Tijdens de geologische Middeleeuwen ofwel het Mesozoïcum, de tijd van 225 tot 65 miljoen jaar geleden, steeg de zeespiegel en kwamen grote gebieden onder water te liggen, waaronder het gebied waar nu de Balearen liggen. Allereerst overspoelde van 200 tot 135 miljoen jaar geleden het wassende water van de Jurazee grote delen van Europa. Vervolgens zette de Krijtzee van 135 tot 65 miljoen jaar geleden wederom grote delen van Europa onder water en dus ook dit gebied. De Krijtperiode was de tijd van de dinosauriërs, de beroemde reuzenhagedissen, waarvan sommige dieren afmetingen van dertig meter konden bereiken. Nog steeds lig=gen deze kalksteenafzettingen (vooral uit de Jurazee) op Formentera aan het oppervlak.

Het nieuwe tijdvak

Het nieuwe tijdvak ofwel het Neozoïcum, van 65 miljoen jaar geleden tot heden, kan men in twee perioden verdelen: het Tertiair, van 65 tot 2 miljoen jaar geleden; en het Kwartair, van 2 miljoen jaar geleden tot heden. Tijdens het Tertiair steeg wederom de zeespiegel en liepen de gebieden waar nu de Balearen liggen voor de derde maal onder water. Nu werd er echter ook zand en leem afgezet. Deze afzettingen kunt u in combinatie met kalksteen vinden. Het was op het einde van dit tijdperk (ongeveer 8 miljoen jaar geleden) dat de aardkorst zich op veel plekken plooide (orogenese) en er bergketens werden gevormd, zoals de Alpen en de Pyreneeën. De enorme krachten die hiermee gemoeid waren, zorgden er ook voor dat de eilanden Ibiza en Formentera boven de zeespiegel werden opgeheven. In dit tijdperk waren de eilanden nog via een landbrug met het Spaanse vasteland verbonden. Door het stijgen van de zeespiegel na de laatste ijstijd en trek- en duwkrachten in de aarde verdween deze landbrug ongeveer 12.000 jaar geleden onder de waterspiegel en ontstonden de eilanden van de Balearen.

Het tijdperk Kwartair

Het tijdperk Kwartair begon ongeveer 2 miljoen jaar geleden en is het tijdperk waarin de mens uit de zoogdierenwereld voortkwam. Het Kwartair wordt gekenmerkt door het optreden van ijstijden (glacialen). Deze perioden van extreme koude werden afgewisseld met warmere perioden (interglacialen). In dit tijdperk werden veel van de vruchtbare gronden gevormd. Het bodemmateriaal kwam voor een belangrijk deel als verweringsmateriaal uit de bergen. In de afgelopen tweeduizend jaar ten slotte is de invloed van de mens op het uiterlijk van het landschap steeds groter geworden: men bouwde dorpen en steden, plantte naald- en loofbomen en legde akkers en boomgaarden aan.

De kusten van Formentera

Overal langs de kust van Formentera vindt u prachtige, fijnkorrelige zandstranden. Op veel van deze plaatsen wordt het achterland van Formentera beschermd door duingebieden. Al deze duinen behoren tot de jongste door de natuur gevormde landschappen van het eiland. Het fijnkorrelige zand werd (en wordt) door de zeestromingen bij het eiland gebracht en door de golven op het strand geworpen. De wind blies vervolgens de zanddeeltjes naar de achterliggende vlakte waar het zand tot afzetting kwam en de prachtige duinen vormde. Door toedoen van de wind enerzijds en de constante aanvoer van zand anderzijds veranderen de duinen voortdurend van vorm en lopen ze als het ware over het achterliggende gebied. Op andere plaatsen is de kust rotsachtig; hier kunt u kennismaken met klifkusten. Dergelijke klifkusten kunt u ook in de omgeving van de twee vuurtorens op Formentera vinden.