Archeologische vondsten tonen aan dat dit deel van de Altiplano al meer dan 10.000 jaar bewoond is. Van de oudste culturen reste-ren rotstekeningen, ‘chacus’ (kralen) om dieren te vangen, en grafplaatsen. Uit de Incaperiode zijn enkele ruïnes van ‘tambos’, han-delsposten, overgebleven. Het Aymaradorp Parinacota op 4400 m hoogte gelegen langs de rand van het gelijknamige bofedal, is met lemen huizen met rieten daken een van de mooiste voorbeelden van een ‘ceremonieel dorp’. De bewoners leiden het grootste deel van het jaar een nomadisch bestaan op de steppe met hun kuddes, en komen enkele malen per jaar naar het dorp om de religieuze en ceremoniële gebruiken met feestelijkheden te vieren. De rest van het jaar zijn de meeste huizen van het dorp op slot en worden bewaakt door enkele achtergebleven bewoners. Parinacota stamt van voor de koloniale tijd en lag op de belangrijke karavaanroute van Potosí naar Arica aan de kust. Hiervan getuigen nog de grote veekralen rond het dorp. Parinacota en andere dorpen (Caquena, Guallatiri) zijn in de koloniale tijd sterk beïnvloed, en kregen toen hun mooie witte lemen kerkjes. Parinacota’s kerk uit de 18e eeuw is beroemd om z’n typische vorm met losse klokkentoren, ommuurde binnenplein en muurschilderingen die worden toegeschreven aan de school van Cuzco (de Región Tarapaca maakte toen nog deel uit van Peru). De kerk en het dorp zijn beschermd als Monumento Nacional. In Parinacota woont tegenwoordig een kleine permanente bevolking van enkele families (in 1993 waren er 7 leerlingen op de dorpsschool). Veel Aymaras zijn in het verleden uit Parinacota weggetrokken naar Arica. Naast de Aymarabevolking zijn er in het Laucapark CONAF-beambten, carabineros en douanebeambten (grensgebied) gestationeerd. In Parinacota bevindt zich de administratie van het park.

Informatie, voorzieningen en onderdak

Het Laucapark is niet ingesteld op grote groepen bezoekers, en de meeste bezoekers maken slechts een dagtocht hierheen. In het park zijn slechts enkele eenvoudige accommodaties. In Parinacota bevinden zich langzaam wat familiepensionnetjes, zoals residencial Sra. Francisca (eenvoudig). In het gehucht Chucuyo langs de hoofdweg Ch-11 biedt Doña Mathilde eenvoudig onderdak (1 kamer). Hier zijn ook drie eenvoudige restaurants, met traditionele menu’s (’cazuela’ en alpacavlees), en is (net als in Parinacota) een klein winkeltje met een beperkt assortiment. Voor een meerdaags bezoek aan Lauca moet je daarom alle levensmiddelen (en benzine) inslaan in Arica of Putre, en heb je minimaal een slaapzak of een kampeeruitrusting nodig. Purte is de dichtstbij gelegen plaats met hotels en restaurants, telefoon en medische hulp.

Op drie plaatsen in het park is informatie bij de parkwachters (’guar-daparques’) te krijgen: bij Las Cuevas, Lago Chungara, en in Parinacota. In de hier aanwezige CONAF-refugios kan tegenwoordig helaas niet meer worden overnacht; wel zijn kampeerplaatsen aangelegd. Het informatiepunt aan het Lago Chungara is ingericht met kampeerplaatsen, picknicktafels en barbecue-plaatsen. Deze primitieve camping is schitterend gelegen boven de oever van het meer, waar je veel van de twintig soorten watervogels van het Chungarameer kan observeren, en je prachtig uitzicht hebt op de besneeuwde vulkanen. In Parinacota is de parkadministratie gevestigd, met een kleine tentoonstelling over de natuur van Lauca, en is het mogelijk te kamperen langs de oevers van een meertje achter de CONAF-hut.

Wandelmogelijkheden Lauca

De houding van de parkwachters van het Laucapark ten opzichte van wandelaars en trekkers is ambivalent: enerzijds verwelkomen ze toeristen en hebben ze de inkomsten daaruit (overnachtingsgelden) hard nodig, aan de andere kant moeten ze bezoekers zoveel mogelijk buiten de kwetsbare (interessantste) delen van het park houden, vanwege mogelijke verstoring van vogels en andere dieren. Dat de grootste verstoring niet van wandelaars maar van de nieuwe weg komt is daarbij een cynisch gegeven. Hou je in verband met de kwetsbare natuur aan de regels, die wildkamperen buiten de campings verbieden. Lange wandeltochten worden hierdoor enigszins beperkt, maar er blijven voldoende mogelijkheden over. Gezien de grote hoogte van het gebied moeten mensen die plots op deze hoogte komen rekening houden met een acclimatisatieperiode van minimaal enkele dagen, en zich beperken tot korte wandelingen. Er zijn in Lauca een aantal korte wandelingen, ‘senderos de interpretation’, uitgezet. Voor hen die goed geacclimatiseerd en avontuurlijk zijn ingesteld is een prachtige 2- tot 5-daagse trektocht Caquena – Parinacota – Chungara te maken, of een beklimming van de Parinacota-vulkaan.

Kaarten van het park (o.a. een overzichtskaart schaal 1:100.000) waren destijds bij de CONAF in Arica te kopiëren. Of dit nog zo is is niet bekend, omdat de CONAF in Arica is gesloten en verhuisd naar de Valle de Azapa. Verder is er de IGM kaart 1:250.000, blad Arica.

Wandelingen/treks:

1 Vanuit Parinacota is een mooie en gemakkelijke wandeling te maken naar het Lago Cotacotani (4 km, heen). De wandeling begint op het dorpsplein van Parinacota; vanuit het dorp naar het oosten (de heuvel op); een paadje in noordoostelijke richting naar de weg en over de weg verder tot het Cotacotanimeer (1 uur); zelfde weg terug of verder naar Chungara (complexe route, informeer bij de parkwachters).

2 Vanuit het bezoekerscentrum Parinacota is een korte wandeling van drie kilometer uitgezet langs het meertje achter het dorp en in de directe omgeving.

3 Een prachtige driedaagse trektocht is te maken van Caquena (een ceremonieel Aymaradorp ten noorden van het Laucapark) naar Parinacota en Chungara. Het is verstandig om eerst naar Caquena proberen te komen (liftend), vervoer terug is namelijk niet gemakkelijk. Als je met auto’s naar Visviri meelift, moet je onderweg bij een huis en een klein kapelletje uitstappen, op 15 km van de bofedal van Caquena. Van Caquena in zuidelijke richting langs het eind van het weidegebied (kampeerplek) over heuvels en plateaus richting Lago Cotacotani en Parinacota. De laatste dag verder naar Chungara.

4 Vanaf de refugio Chungara is een kort (1 km) pad langs het meer uitgezet. Mooier is het een stuk de hellingen ten zuidwesten van het meer op te lopen (Queñoabos en llaretas; prachtige vergezichten).

5 Vanuit Chungara is de Parinacota-vulkaan (6500 m) te beklimmen (twee tot drie dagen; over zeer vermoeiende lavagruisvelden en sneeuw/ijs; de normale route loopt over de oostkant, op de grens met Bolivia).

Van Lauca naar Visviri (drielandenpunt)

Vanaf Parinacota voert een weg naar Visviri op het drielandenpunt Chili – Peru – Bolivia. Bussen en taxis-colectivos gaan op dinsdag en vrijdag via Lauca naar Visviri, en hebben aansluiting op bussen naar La Paz (zie vervoer vanuit Arica, pagina 152). De weg voert langs een aantal dorpen met vaak prachtige koloniale kerkjes. Onderweg passeer je Caquena, een voormalig ceremonieel dorp, met een 16e-eeuwse kerk en een groot bofedal vol lama’s en alpaca’s (een nieuwe weg laat dit dorp rechts liggen). In Caquena wonen 11 politiemensen tegen 7 permanente bewoners, een uitgebreide (vriendelijke) controle van paspoorten is hier dan ook het standaardritueel. De grensplaats Visviri ligt vlak bij het Boliviaanse Charaña, vanwaar aansluitende bussen naar La Paz vertrekken. Ten noorden van Visviri is een ‘drielandenmarkt’ waar Aymaraherders uit de drie landen hun goederen verhandelen.