Momostenango
Deze plaats is bekend vanwege de inheemse dekens die hier geweven worden. Vanaf San Francisco leidt een goede, onverharde, bochtige weg naar deze plaats. De weg voert langs maïs- en tarwevelden, kaal hoogland met steppegras en dennenbossen.
De zware wollen dekens worden op grote trapgetouwen geweven, dit gebeurt zowel in de plaats zelf als in de nederzettingen erom-heen. De wol is afkomstig van schapen en geiten die in de heuvels tussen de steppe-achtige vegetatie grazen. De hele familie is betrokken bij het vervaardigen van de dekens, waarbij de mannen voornamelijk weven en de vrouwen spinnen, kaarden, wassen en verven. Er zijn zo’n 4000 wevers die in drie categorieën ingedeeld kunnen worden: dekenwevers, doek- of zakdoekwevers en blousewevers. Op zondag wordt de ruwe wol op de markt gekocht en deze wordt dezelfde dag gewassen. De familie probeert één of twee dekens af te krijgen voor de markt in San Francisco El Alto en als deze niet verkocht worden, zullen ze op de zondagmarkt in Momostenango aangeboden worden. Drie dekens per week is het maximum. De grondstoffen (wol en verfstof) worden in het klein ingekocht, zodat er slechts één week mee gewerkt kan worden. De verfstoffen, die men gebruikt, zijn natuurlijk: zwart van campêchehout, bruin van elzenhout en Braziliaans hout, rood van de cochenille en de chinchineguito-plant, indigoblauw, groen van indigo met palo amarillo en koper. Hoe langer de draden in het verfbad liggen, hoe intenser de kleur. Het prepareren van de wol en het verven nemen meer tijd in beslag dan het feitelijke weven; dit geldt vooral als het om indigo gaat. Een geverfde deken wordt goed gewassen in de zwavelhoudende warmwaterbronnen net buiten de stad. Hierdoor wordt de wol zachter en verdwijnt de overtollige verf. De dekens worden in de straten van Momostenango uitgespreid om te drogen in de zon en dit is een mooi gezicht. Omdat het verven met indigo in kuipen gedaan moet worden en dit veel tijd kost, is er iemand die hier zijn beroep van gemaakt heeft. De wevers brengen de wol of katoen naar hem toe. De meeste katoenen rokken van de vrouwen zijn met indigo geverfd, sommige zo intens dat ze zwart lijken.
Als je van plan bent een deken te kopen dan kun je dat het beste bij de coöperatie in de buurt van het centrum doen. De prijzen zijn redelijk, maar liggen vast. Een aantal tussenhandelaren noemt zichzelf dekenfabriek, terwijl zij niets met de vervaardiging te maken hebben. Deze fabriek (fábrica) ligt 1 km buiten de stad en je kunt daar het proces van het maken van dekens in zijn geheel zien. Er wordt wel van je verwacht, dat je wat koopt.
In de buurt van deze fabriek zijn riscos te bezichtigen; deze roseachtige zuilen en ondiepe grotten van vulkanische as, die ontstaan zijn door erosie, vormen een sprookjesachtig miniatuurlandschap. Het is leuk om hier even rond te wandelen. In de buurt van Mo-mostenango bevindt zich tevens een aantal warmwaterbronnen.
Momostenango is een pelgrimsoord waar de goden vereerd worden en de traditionele Maya-kosmologie onderwezen wordt. Bij de toepassing van de Tzolkin-kalender gaat men uit van de dag als eenheid waarbij elke dag zijn ‘gezicht’ heeft. De ajk’ij (dagbewaker) houdt zich bezig met waarzeggerij via de Tzolkin, het gebruik van zaden en kristallen en ‘het spreken van het bloed’. Men ziet het bloed als een levend wezen dat signalen uit kan zenden, een directe schenking van de voorouders. Momostenango ligt op ruim 2200 m hoogte en één kilometer buiten de stad ligt Chuitmesabal, een plek met altaarheuveltjes die bedekt zijn met gebroken aardewerk. Op de dag ‘8 apen’ (Guaxaquib Batz), die elke 260 dagen voorkomt in de traditionele Tzolkin-kalender, worden bij deze altaren reinigingsrituelen gehouden in verband met het nieuwe jaar. Tijdens dit ritueel wordt aardewerk dat het afgelopen jaar gebroken is, geofferd aan de goden. Vandaar dat de naam Momostenango betekent ‘plaats van de altaren’. De viering begint met urenlang bidden gedurende de avond die voorafgaat aan ‘8 apen’. Bij het aanbreken van de dag gaan de gelovigen met wierook, kaarsen en dennentakken naar de altaren buiten de stad, waarbij ze begeleid worden door brujos. In het totaal zijn er 200 brujos van wie eenderde uit vrouwen bestaat. Zij vertegenwoordigen Dios Mundi (de god van de wereld) en brengen de wensen over aan deze god. Tijdens de gebeden worden scherven van aardewerk op het altaar gegooid, terwijl er wierook brandt en er aguardiente gedronken wordt. Tegen zonsondergang trekt men naar de grotere altaren die voor de oudere brujos zijn gereserveerd. Hier vindt ook de initiatierite van de jonge brujos plaats.
Op woensdag en zondag is er markt. Men viert een fiesta tussen 21 juli en 1 augustus en deze gaat gepaard met vele dansen waarbij ‘de dans van de aap’ het meest opmerkelijk is. Vanaf de kerktoren wordt een koord gespannen waarlangs de aap afdaalt en vervolgens met andere dieren een dans opvoert.
Rondreizen
Tijdens deze rondreis door Costa Rica, Nicaragua, El Salvador, Honduras, Belize en Guatemala beleef je de geheel eigen sfeer van zes landen...
Groepsreizen-Tweepersoonskamer
Over de hele wereld zijn tequila en taco’s een begrip, maar de Mayawereld zit nog vol verrassingen. Ontcijfer de laatste inscripties in...
Familiereizen
Tijdens deze avontuurlijke familiereis door Guatemala ontdekken jullie de prachtige, ongerepte natuur; de kleurrijke inwoners; de oude koloniale gebouwen en de Maya...