China

Swipe

Chinese lokale handwerken

China herbergt veel verschillende etnische groepen, elk met zijn eigen unieke cultuur en met een traditie van ambachten met hun eigen speciale stijl. Een zo uitgestrekt land als China kent niet alleen een zeer grote verscheidenheid aan gebruiken, maar ook aan volkskunst en handwerken. Reizend in China zult u tot de ontdekking komen dat elke plek u plaatselijke handwerkartikelen biedt die verschillen van wat u elders bent tegengekomen; ook zal hetzelfde voorwerp op de ene plek in een andere stijl worden gemaakt dan op de andere. Neem bijvoorbeeld borduurwerk: de bekendste vier regionale stijlen – China’s “vier grote borduurwerktradities” – zijn die van Suzhou, de Xiang-stijl van Hunan, de Shu-stijl van Sichuan en de Yue-stijl van Guangdong in het zuiden. Maar ook Beijing, Henan en Shandong hebben een eigen unieke stijl. En dit zijn dan nog alleen maar Chinese tradities; andere etnische groepen in China, de Oeigoeren, Yi, Dai, Buyi, Kazachen, Yao, Miao, Tujia, Jingpo, Dong, Bai, Zhuang, Mongolen en Tibetanen hebben hun eigen stijlen van borduurwerk, die ook van streek tot streek verschillen.

Veel van de etnische groepen die in het zuidwesten van China wonen, hebben een speciale voorliefde voor zilveren sieraden en versieringen. Vooral de Bai en de Miao staan hierom bekend en versieren zich vaak van top tot teen met zilveren ornamenten. De Bai hebben hun zilveren sieraden traditioneel graag dik en krachtig van stijl, terwijl de Miao de voorkeur geven aan verfijnde en fijn bewerkte zilveren sieraden en zilverdraad in allerlei vormen en patronen vlechten.

De provincie Sichuan is beroemd om zijn bamboe en herbergt een unieke kunstvorm waarbij haarfijne strengen bamboe tot een hoes om aardewerk heen worden gevlochten. Het aardewerk en de bamboe lijken met elkaar verweven, een heel frappant effect. Bovendien is ieder afzonderlijk stuk aardewerk versierd met verschillende vlechtpatronen. Deze kunst is alleen in Sichuan te vinden.

De bewoners van het district Feng-xiang in Shaanxi staan bekend om de kleifiguurtjes die ze maken. De plaatselijke boeren boetseren klei tot allerhande figuren – mensen, dieren en bovennatuurlijke wezens uit volksverhalen en legenden. Ze maken figuren die de twaalf dieren van de Chinese dierenriem voorstellen en decoratieplaten met een tijgerkop erop om aan de muur te hangen. De figuren worden met heldere kleuren beschilderd om ze een levendige uitdrukking te geven; ook kleding en toebehoren worden in fijne patronen opgebracht. De eerste kleifiguren dienden als kinderspeelgoed of als mascottes om in huis op te hangen om ongeluk en kwade geesten te weren. Maar in de loop der tijd werden de vormen en versiering steeds verder overdreven, en werden de kleuren steeds saillanter. Het paard en het schaap uit de Chinese dierenriem zijn door de Chinese posterijen op herdenkingszegels afgebeeld.

Volkshandwerken en volkscultuur zijn nauw met elkaar verbonden. China is de bakermat van het schimmenspel. Er waren al poppenspelopvoeringen tijdens de Han-dynastie, 2000 jaar geleden, en een millennium geleden maakte de kunst een bloeitijd door tijdens de Song-dynastie. De toenmalige hoofdstad (het tegenwoordige Kaifeng in de provincie Henan) bezat tal van schimmenspeltheaters, waar het altijd gonsde van de geluiden van de stukken die gezongen werden, de muziek en het geroezemoes van de volle zalen die iedere dag naar de talrijke opvoeringen werden gelokt. Een aantal poppenspelers werd net zo beroemd als de popsterren van tegenwoordig, en werden overal waar ze gingen achtervolgd door fans. De poppenfiguren stonden bekend als “schaduwmensen”. Net als in de oude Chinese wandschilderkunst werden ze altijd en profil afgebeeld. De poppenmakers gebruikten doorschijnend koeien- of ezelsvel en sneden dat op maat om de diverse rollen uit te beelden; voor elke figuur waren vele honderden afzonderlijke sneden nodig. Vervolgens werd er kleur opgebracht en werden de hoofden, armen, handen, benen en voeten op de aanhechtingspunten verbonden, zodat ze heel realistisch konden bewegen. Tijdens opvoeringen werden de schaduwen van de poppen met lamplicht op een wit doek geprojecteerd, waarbij de poppenspelers de verschillende rollen zongen terwijl ze de poppen bewogen. Na de komst van film en tv zijn schimmenspelopvoeringen zeldzaam geworden, maar de “schaduwmensen” zijn nog altijd populair en worden als versiering in huis gebruikt. Dit traditionele handwerk geldt nog altijd als een genoeglijk onderdeel van het dagelijks leven.

De oorsprong van Nuo-maskers gaat terug tot de Steentijd, vele millennia geleden. Ze werden door priesters en sjamanen gedragen die in magische en religieuze riten de rol van goden en geesten speelden en hun bewegingen nadansten. De macht van de god werd dan opgeroepen om kwade geesten en ziekte uit te bannen. De overdreven en verwrongen, vaak groteske, gelaatstrekken van Nuo-maskers zijn karakteristiek voor veel primitieve kunst. Tegen de eerste eeuw na Chr. werden aan de vorstenhoven van de Han-dynastie dansceremoniën met Nuo-maskers gehouden met meer dan duizend verschillende goden en geesten, waarbij 800 of meer verschillende maskers werden gebruikt. Het was in deze tijd dat men de maskers niet alleen meer in religieuze ceremoniën begon te gebruiken, maar ook in puur dramatische operavoorstellingen. De maskers werden gedragen om verhalen uit te beelden en stelden niet alleen meer bovennatuurlijke wezens voor. Er werden ook maskers gemaakt die gewone mensen voorstelden. De traditie van de Nuo-dans bestaat nog altijd in de meer afgelegen landelijke gedeelten van het zuidwesten van China, in provincies zoals Guizhou, Sichuan, Jiangxi en Hunan. Deze opvoeringen, of ze nu ceremonieel of theatraal zijn, hebben nog steeds een zweem van geheimzinnigheid, en de maskers gelden als een symbool van de bovennatuurlijke wereld. Ze zijn in China thans ook populair als verzamelobjecten.

Handwerkartikelen zijn ook bij bezoekers aan China in trek, en in veel grotere en kleinere steden zijn winkels te vinden die ze verkopen. Op de website www.galleriapangea.com kunt u meer over deze rijke folkloristische erfenis te weten komen. U kunt er video’s bekijken van hoe artikelen gemaakt worden, en er is ook van alles te koop.

10 prachtige bestemmingen in China