Na 4 eeuwen van slavernij verkreeg het joodse volk zijn vrijheid terug. De uittocht (exodus) uit Egypte onder leiding van Mozes heeft een onuitwisbare stempel gedrukt op de nationale traditie. Gedurende de 40 jaar lange dwaaltocht door de Sinaïwoestijn ontving Mozes van God de ‘tien geboden’, die sedertdien richtlijn zijn geweest voor het gedrag van veel volken. Voorts werden de stammen tot een volk samengesmeed en werd hun een uniek monotheïstisch geloof onderwezen. Ieder jaar vieren de joden een aantal feesten die hun wortels hebben in deze indrukwekkende periode. De opvolger van Mozes heette Jozua. Hij bezette grote stukken land aan beide zijden van de rivier de Jordaan. Sommige delen bleven in handen van Kanaänitische bewoners. De nomadische schaapherders vestigden zich nu definitief op een plaats als boeren en handwerkslieden. In roerige tijden werd er een nieuw soort tijdelijk leider, de ‘Richter’, gekozen om het dreigende gevaar te keren.