Jozef en Maria gingen in verband met een aangekondigde volkstelling naar Bethlehem: daar werd Jezus geboren. Uit vrees voor Herodes de Grote week het jonge gezin uit naar Egypte. Pas na de dood van deze vazalkoning keerden ze naar Nazareth terug. Toen Jezus dertig jaar oud was begon hij met zijn predikingen, hij maakte zijn ideeën in de synagoge van Nazareth bekend. Zijn toehoorders waren echter woedend toen zij hem hoorden zeggen dat Hij de Messias was, ze wilden hem de stad uitjagen en van de berg gooien. Jezus verliet daarop Nazareth en ging naar Kafarnaum (Capernaum) om er de mensen te onderwijzen.

Het Nazareth van toen zag er heel anders uit dan het Nazareth van nu. Het dorp bestond uit armelijke boerenhuizen; veel van de woningen waren in de grotten uitgehakt. Men plaatste een eenvoudige muur voor de grot en de woning was gereed. De koele grotten gebruikte men ook voor de opslag van graan, wijn, olijfolie en water. De boeren vestigden zich hier in de heuvels van Beneden-Galilea, omdat er op deze plaats een bron ontsprong.

Tijdens de joodse opstand tegen de Romeinen werd Nazareth verwoest (67 n. Chr.). Keizer Constatijn de Grote gaf in 326 n. Chr. zijn stadhouder Jozef van Tiberias de opdracht om boven de plek waar het huis van Maria en Jozef stond een christelijke kerk te bouwen. In de Byzantijnse tijd werd de kerk vergroot, maar in 615 werd het door de Perzen verwoest.

De kruisvaarders bouwden op die plek een nieuwe basiliek, maar nu waren het de mammelukken die het gebouw tot de grond toe afbraken. De christenen die zich hier gevestigd hadden werden allen om het leven gebracht. In 1620 keerde het tij ten goede: de Libanese druzenvorst Fakhr-ed Din gaf franciscaner monniken toestemming om zich in Nazareth te vestigen. Vervolgens stond kalief Omar in 1730 toe dat Spaanse christenen begonnen met de bouw van de aankondigingskerk. Niet veel later bouwde men de witte moskee. In de 19e en 20e eeuw groeide het stadje gestaag en met name de franciscanen bouwden op veel plaatsen christelijke instituten. Na 1957 bouwden joodse kolonisten hoog tegen de bergen een nieuwe wijk die zij Nazareth Illit noemden.

In totaal wonen nu ongeveer 70.000 mensen in Nazareth; in de totale agglomeratie wonen 185.000 mensen, onder wie 40.000 joden. De meerderheid van de bevolking behoort dus tot de Israëlische Arabieren; eenderde van hen is christen, tweederde is moslim. Daarmee is Nazareth de grootste Arabische stad op Israëlisch grondgebied. Veel van de stakingen die in de bezette gebieden worden afgeroepen vinden dan ook tevens gehoor in Nazareth.

In het jaar 2000 vierde men in Nazareth dat Jezus evenzovele jaren geleden is geboren. Vandaar dat het stadbestuur besloot om het centrum een fikse opknapbeurt te geven. In mei 2009 bezocht Paus Benedictus XVI de vroegere woonplaats van Jezus van Nazareth. Men denkt in Nazareth conservatief wat betreft het gebruik van kleding. Vandaar dat het verstandig is dat u uw kleding aanpast aan uw omgeving. De economie van de stad is voor een belangrijk deel afhankelijk van het toerisme. Als u in Nazareth bent, dan moet u in ieder geval even een bakkerij binnenwandelen. Nazareth staat speciaal bekend om zijn gebak en andere heerlijke zoetigheden.

De Verkondigingsbasiliek

Het opvallendste gebouw in Nazareth is de Verkondigingsbasiliek (de kerk van de Maria Boodschap, Basilica of the Annunciation) die vlak bij het centrale busstation staat. De kerk is gebouwd op de fundamenten van kerken uit het Byzantijnse tijdperk en de kruisvaardersperiode. Het markeert de plek waar de engel Gabriël de geboorte van Jezus aan Maria verkondigde. De piramide-achtige koperen toren van de kerk is, evenals de rest van de kerk, ontworpen door prof. G. Munzio. De huidige in 1964 gebouwde kerk is de grootste van het Midden-Oosten en werd door Paus Paulus VI ingezegend. Bij de westgevel staat een bronzen Mariabeeld van F. Verroca; bij de zuidgevel staat een bronzen beeld van Christus van prof. A. Biancini. In het hoofdportaal zijn fraaie bronzen deuren aangebracht waarop in zes verschillende afbeeldingen het leven wordt geschetst van Jezus. De kerk heeft twee verdiepingen. In het koor van de bovenste verdieping ziet men een voorstelling van franciscaanse martelaren; aan de zijwanden prijken enkele afbeeldingen van madonna’s. Het centrale mozaïek toont Jezus in een rood gewaad met naast hem Petrus in en geel gewaad en achter hem zijn moeder, pausen en heiligen. In zowel de bovenkerk als in de benedenkerk worden de missen opgedragen. Een brede trap leidt naar de benedenkerk waar u de grot van de aankondiging kunt bezoeken.

In de kerk staat een groot aantal bezienswaardigheden, bijeengebracht uit vele landen en werelddelen, zoals muurmozaïeken uit Engeland, Argentinië, Brazile, de VS, Portugal, Spanje,Libanon, Mexico, Japan, Afrika en Australië. Er zijn verschillende kapellen en natuurlijk kunt u de 14 kruiswegstaties bewonderen.

Andere bezienswaardigheden

Naast de Verkondigingsbasiliek staat het franciscanenklooster Terra Sancta (1730). In de noordvleugel van dit klooster kunt u een oudheidkundig museum bezichtigen. Naast dit klooster (ten noorden van de Verkondigingsbasiliek) staat de St.-Jozefkerk. Men bouwde deze kerk in 1914 op de fundamenten van een 13e-eeuwse kruisvaarderskerk, op de plek waar volgens de overlevering de timmermanswerkplaats van Jozef stond. De grot onder de kerk zou tot de woning van Jozef en Maria hebben behoord. In zowel het smalle linker- als het rechterschip van dit rustieke kerkje voert een trap naar beneden naar de plek waar Jozef zijn timmermanswerkplaats had. In de doopkapel ligt een fraai Byzantijns mozaïek.

Dicht bij deze kerk staat de Witte Moskee (1814, El Abyad). Ten westen hiervan staat de Grieks-katholieke Synagogekerk, gebouwd op de plaats waar de synagoge stond die door Jezus werd bezocht. De twee vierkante torens en de massieve muren domineren het drukke marktplein (suqh) van Nazareth. In de directe omgeving zijn joodse voorwerpen en symbolen gevonden. Ten zuiden van de synagogekerk staan het Convent van de zusters van Nazareth, de Anglicaanse kerk en het Casa Nova convent.

Wanneer u de Paulos VI Rehovstraat (de hoofdstraat van Nazareth) in noordelijke richting volgt, dan komt u vanzelf bij de Mariabron. Volgens de Grieks-orthodoxe traditie verscheen hier de engel Gabriël aan Maria. Een aquaduct verbindt de vandaag de dag droogstaande waterput met de eigenlijke bron die onder de Grieks-orthodoxe St.-Gabriëlkerk ligt. Deze kerk werd aan het einde van de 17e eeuw gebouwd op de fundamenten van drie vroegere kerken. Naast de hier vermelde kerken zijn er nog een groot aantal andere kerken, kloosters en kapellen in de stad, waaronder de Mensa Christikapel en de kerk en Klooster van de adolescent Jezus.

Op een loopafstand van ongeveer 1500 m van de Verkondigingsbasliliek ligt het Nazareth Village. Op deze plek heeft men het Nazareth van 2000 jaar geleden nagebouwd met huizen, dieren en archeologische voorwerpen (geopend: maandag t/m zaterdag van 9.00 tot 17.00 uur). Het is zeker een bezoek waard.