Bedenk dat het verkeer met de stad en ook de staat 50 jaar geleden via rivieren en Indianenpaden verliep. Niet in kaart gebracht zijn de relaties met de Indianen in Peru en Bolivia, waarmee veel stam- en familiebanden zijn en voor wie staats- en landsgrenzen papieren besluiten zijn. Dat in dit verkeer ook handels- en smokkelroutes lopen laat zich raden.

In het centrum van Cuiabá aan de Praça da República 151 ligt het Museu Hostória Natural e Antropologia e Museu Histórico da Fundaçao Cultural Mato Grosso, geopend van 13.00-18.00 uur, op zaterdag van 8.00-12.00 uur. In de 19e eeuw, toen het in Europa tot de goede smaak behoorde exotische vogels te houden, was Cuiabá daarvoor het centrum van een florerende maar steeds minder legale handel.

Het Museu Rondon, over de cultuur en de geschiedenis van de Indianen, is gelegen in het universiteitskwartier, het Parque Aquático, Av. Fernando Correira da Costa, richting Rondonópolis, en is geopend van 7.30-11.30 uur en van 13.30-17.30 uur, op zaterdagmiddag echter gesloten. In dit toonaangevende museum is een winkel, beheerd door FUNAI, het bureau dat de belangen der Indianen regelt.

Op het Praça da República is een klein museum met kerkelijke kunst bij de kathedrale kerk Bom Jesus de Lapa. Wie een indruk van het oude Cuiabá wil opdoen moet gaan eten in Beco do Candeiro, Campo Grande 500. Daar hangt een mooie serie historische foto’s. In de restaurants vormen visgerechten een belangrijk onderdeel van het menu, zoals poseade (dé regionale visschotel) en... piranha’s. Volgens zeggen worden de piranha’s zo bereid dat de agressie in de vis het minnen van de eters bevordert.

Bezienswaardig zijn ook het presidentiële paleis en het monument dat de plaats van het geografisch middelpunt van Zuid-Amerika aangeeft (Praça Moreira Cabral).

Excursies

Vanuit Cuiabá 67 km naar het noorden ligt Chapada dos Guimarães een mooi, afwisselend nationaal park, een natuurgebied met rotsformaties en watervallen. Een stopplaats is Salgadeiro, waar rivierstranden, watervallen en moerassen voor een gevarieerd schouwspel zorgen. Aan de rivieroevers hebben zich populaire strandplaatsen ontwikkeld (Peixos, Mutaca en Claro). Daarna passeert men de Partáo de Inferno, een griezelige afgrond met op de achtergrond puntige, smalle rotsen. De Véu da Noiva-waterval kan van boven en van beneden bewonderd worden. Er zijn ook grotwoningen en primitieve wandschilderingen te zien in Caverna do Francés waar ook enkele hotels zijn en zelfs een camping (overigens is er ook een camping in Cuiabá).

In juli is er feest in Chapada dos Guimarães vanwege Santa Ana, die 200 jaar geleden al hongerige goudzoekers voedde. Rond de aan haar gewijde kerk is een lieflijk toeristendorp ontstaan. De warmwaterbronnen (Aguas Huentes) zijn 87 km van Cuiabá, richting Rondonópolis in São Vicente.

Diamantina, niet te verwarren met het historische stadje met dezelfde naam in Minas Gerais, ligt 209 km van Cuiabá naar het noorden aan de BR 163 en is een mogelijke eerste overnachtingsplaats als u op weg bent naar de Amazone. In Sinub en Giurant a do Norte is een hotelwijk nog een optie.

Op ongeveer 250 km vanaf Cuiabá ligt het Eldorado-project. Bij de nieuwe stadjes Nova Mutum en Ipiranga vestigden zich honderden boeren die moderne landbouwbedrijven opzetten met drie belangrijke cultures: soja, rubber en urucum. De BR 163 is vanaf hier gedeeltelijk geasfalteerd om de wegverbinding met Santarém te verbeteren. Alle exportproducten moesten tot nu toe uitgevoerd worden via de haven Santos, maar vanaf Santarém – waar een grote haven wordt aangelegd – is de vaartijd naar de V.S. twee weken korter! Voor de sojabonenhandel met Amerika, maar ook voor de ontsluiting van het centrale westen is deze nieuwe verbinding dus van groot belang. Alleen als door overvloedige regen in het Amazonegebied de wegen ontoegankelijk zijn, moet de lange omweg naar het zuiden gemaakt worden. Voor vee is regen minder bezwaarlijk, die kunnen zelf lopen, zodat het barbecuevlees vanzelf geen dikke vetranden meer heeft.

Vanuit Cuiabá gaan er dagelijks trips naar het zuiden, naar de Pantanal, die één of meer dagen kunnen duren. Heeft men niet van tevoren geboekt dan kan men altijd terecht bij deToeristeninformatie. Ook enthousiaste paraondernemers bieden excursies aan. Het is een punt van aandacht deze investering in tijd en geld – en deze unieke ervaring – met maximale kwaliteit te laten verzorgen.

Vanuit Cuiabá dringen enkele wegen een stukje de Pantanal in. Allereerst de Trans-Pantaneira-weg, die over 126 bruggen en 145 km naar het zuiden gaat. Het was ooit de bedoeling deze weg door te trekken naar Corumbá, maar met succes wisten actiegroepen van natuurbescherming dit te verhinderen. De huidige weg werd echter evenmin verbeterd en die is momenteel zo slecht dat de auto langzaam en voorzichtig door de kuilen moet kruipen. Voor de bewoners hier is dat wellicht niet een groot bezwaar, maar de toerist heeft er meer moeite mee. Het enige voordeel is dat men op die manier de gelegenheid krijgt de omgeving goed te bekijken. Aan het einde van deze weg staat een hotel (Santa Rosa Pantanal), maar hier en daar zijn er ook fazenda-hotels zoals in Barranquinho, 60 km de Pantanal in en gerekend vanaf Cáceres, 215 km ten westen van Cuiabá. Als u eenmaal in uw hotel bent en de omgeving verkent, vergeet u de niet altijd comfortabele tocht.

Vanuit Cáceres rijden de tour- en reisbussen naar Bolivia langs de noordflank van de Pantanal over de BR 070. Een trefpunt voor vissers is Pousada Pirigara bij Ilha Camargo. Andere (eind)bestemmingen voor terreinwagens zijn Porto Jofre Mimoso en Joselândia.

Over land naar het zuiden toe, via de BR 163 is een goede stopplaats de stad Rondonópolis ) en ligt 215 km naar het zuidwesten toe, op 483 km vanaf Campo Grande, de hoofdstad van de staat Mato Grosso do Sul. De grens tussen Mato Grosso en de staat met dezelfde naam maar dan met de toevoeging do Sul is puur op de tekentafel ontstaan en moet bij overvloedige caipirinha getekend te zijn. Twee gouverneurs moesten kennelijk een ongeveer even belangrijk gebied onder zich hebben. Maar de grens gaat dwars door een kostbaar gebied, een onlosdenkbaar gebied, de Pantanal.