León kwam uit de duisternis van de Middeleeuwen te voorschijn als residentie. In de 13e eeuw verbleekte die glans, toen de koninkrijken León en Castilië werden samengevoegd; het voltallige hof verhuisde daarop naar Valladolid. León duikt daarna nog eenmaal op in de Spaanse geschiedenisboekjes: op 12 mei 1939 nam Franco er de afscheidsparade af van het door Hitler gezonden Condor Legioen: het regiment speelde een belangrijke rol bij de republikeinse overwinning.

León ligt met 134 duizend inwoners op 850 meter hoogte op de zuidelijke hellingen van het Cantabrisch gebergte. De traditionele wol- en aardewerkindustrie levert een verloren strijd met de sterk opgekomen chemische- en farmaceutische industrie.

De Río Bernesga loopt allang niet meer langs de stad, maar stroomt er dwars doorheen. Het oude stadshart, de Ciudad Vieja, ligt nog steeds waar het ooit is gesticht, op de linker rivieroever. Hier staat niet alleen een van Spanje's grootste kathedralen, de majestueuze Santa María de Regla.

Ook is er het Spanje te vinden dat door velen wordt gekoesterd: rondom de met arcaden omgeven Plaza Mayor waaieren winkelstraten naar alle kanten uit. Je kunt er op ontdekkingstocht in oude pijpenladen met antiek en snuisterijen, of gewapend met creditcard shoppen in winkels met de nieuwste Parijse mode.

Helaas zult u ook winkels gesloten vinden, of opgeheven. Ook de lokale economie ontrekt zich niet aan de negatieve kanten van het Angelsaksich model.

Verder vindt u rond de Plaza Mayor gezellige tabasbars en zowel goede als slechte restaurants. En wordt op menige straathoek het geschreeuw van lotenverkopers gesmoord in de dikke walm van gebakken churros (deeg met suiker) of gepofte kastanjes.

Bezienswaardigheden

De gotische Santa María de Regla-katedraal (Catedral Santa María de Regla) is zonder twijfel het meest indrukwekkende van wat er in de Middeleeuwen in Spanje aan kerkelijke architectuur is verrezen. Er zijn grotere kathedralen, maar nergens is men er in geslaagd tijdens de lange bouwtijd (van 1258 tot 1303) de stijl zo zuiver te houden.

En nergens anders dan in deze kathedraal speelt het zonlicht een even zuiver hemels spel met de 125 gebrandschilderde ramen en drie imposante rozetten die hoog in de massieve muren zijn aangebracht. Bij elkaar een symfonie van ruim 1800 m² glas-in-lood die voor een volstrekt andere sfeer zorgt dan die je in de meeste Spaanse kerken aantreft.

Bijna hallucinerend is de reflectie van het grote roosvenster in de westgevel op het met glas afgeschermde koor; als de zon erop staat, ontstaat de illusie van een hoog in het schip zwevende veelkleurige mozaïekbal.

Het vele glas deed de paus verzuchten dat het bij de kathedraal van León ‘meer om licht dan geloof’ ging. Het te grote glasoppervlak en de andere constructiefouten die zijn toe te schrijven aan de beroemde Franse bouwmeester Enrique, hebben de afgelopen decennia tot ingrijpende herstelwerkzaamheden genood. Ook de uit zachte en poreuze zandsteen gehouwen beeldengroepen die onder andere het portaal omlijsten, worden of zijn nu allemaal onder handen genomen door de restaurateurs; deze schade moet vooral aan regen en wind worden toegeschreven.

De opengewerkte torens van de westelijke façade zijn in hoogte niet gelijk, precies als bij de kathedraal van Chartres. In het kerkelijk museum, dat vanuit de kathedraal te bereiken is, zijn naast een grote collectie religieuze kunst ook gebruiksvoorwerpen te zien uit de Romeinse tijd.

Ten noorden van de kathedraal lopen de resten van de antieke stadswallen (Murallas Antiguas); ze zijn tussen de 11e en 14e eeuw opgetrokken. De muren volgend kom je uit bij de indrukwekkende Koninklijke Basiliek van San Isodoro (Real Basílica de San Isodoro) die in 1063 werd ingewijd. De stijl van de basiliek is hoofdzakelijk vroeg-Romaans. In de latere fase van de bouw zijn echter veel gotische elementen toegevoegd.

In het interieur schitteren het renaissance koor en de Romaanse fresco's waarmee de basiliek is gedecoreerd. Het meest indrukwekkend is echter het Pateón de los Reyes, het overwelfde en volledig met fresco's gedecoreerde koningsgraf uit de 12e eeuw, waarin onder andere Alfons V en Ferdinand I rusten. Uiteraard heeft de kathedraal ook een toreso, een kerkelijke schatkamer.

Het fiere San Marcos-klooster (Monasterio San Marcos) ligt in het noordoostelijk deel van de oude stad, aan de rivier bij de gelijknamige brug. Dit klooster behoorde oorspronkelijk aan de Orde van Santiago, de ridders die pelgrims op weg naar Santiago een veilig onderkomen en doortocht garandeerden. Het is in de 12e eeuw gesticht en in de 16e eeuw gedeeltelijk herbouwd. Toen is het voorzien van een platereske gevel die een breedte heeft van 100 meter.

Het interieur is hoofdzakelijk Renaissance. In dit voormalige pelgrimshuis is nu een 5-sterren parador gevestigds, één van de mooiste van Spanje. Het complex biedt ook onderdak aan het Archeologisch Museum (Museo Arqueológico).

Interessant om te gaan bekijken is ook het Raadhuis (Ayuntamiento). Het is gelegen achter de Plaza de Santo Domingo en dateert uit 1667. Aan dit plein staat ook het neogotische Casa de Botines van Gaudí, dat overigens zeker niet representatief is voor het werk van deze Catalaanse bouwmeester.

Evenementen

De naamdagen van de heiligen Juan en Pedro worden uitbundig gevierd op resp. 24 en 29 juni. De tweede zondag na Pasen is gereserveerd voor de traditionele cabezadas, een religieus feest dat plaatsvindt in de basiliek.