Als u bekend raakt in Sofia dan weet u nu meteen dat er, afgezien van de parken die Sofia rijk is, maar weinig plaatsen buiten het centrum zijn die nog tot Sofia behoren en die u per se moet zien. Toch zijn er een paar uitzonderingen, gevormd door gebouwen die het bekijken waard zijn of waar een bezoek aan kan worden gebracht. Vlak bij de achteruitgang van het Borisova Gradina Park vindt u het Nationaal Museum voor Gezondheid en Sport. Als u zich een beeld wilt vormen over de trainingsmethoden in vroeger dagen en nu, de manier waarop men tijdens het communistisch bewind met de sportlieden omging, maar ook welke oefenmethoden en welke uitrusting men tijdens het sporten gebruikte vanaf het begin van de 20e eeuw tot heden, dan mag u een bezoek aan dit museum beslist niet overslaan. Op soms welhaast bizarre wijze wordt u getoond hoe men de atleten klaarstoomde voor wedstrijden, zeg maar voor de oorlog. Want één ding staat vast, er moest gewonnen worden. Helaas geeft het museum geen inzicht in de tijdens de training gebruikte medicamenten die er toe bijgedragen hebben de sportprestaties op een zo hoog peil te brengen.

Parkhotel Moskva en het wereldhandelscentrum

Verder zuidwaarts komt u bij het Parkhotel Moskva en het wereldhandelscentrum. De gebouwen bevinden zich in elkaars nabijheid en de bouwstijlen en uitstralingen geven een meer dan goed inzicht omtrent de oude en de nieuwe opvattingen wat bouwen betreft. Ook het westelijker gelegen Kempinski Zografski Hotel en het nieuwe Hilton Hotel geven u een fraai inzicht daarin.

Nationaal Cultuurpaleis

Het Nationaal Cultuurpaleis is zonder twijfel een van de meest opvallende bouwwerken in het (zuid)westen van Sofia. Onder de inwoners van Sofia een bron van ergernis vanwege de enorme kosten die met de bouw ervan gepaard gingen. Het ligt aan de rand van het Yuzhen Park (letterlijk: het zuidelijke park), een park waar in de zomer duizenden mensen afleiding zoeken. Het Cultuurpaleis, officieel: NDK of Natsionalen Dvorets na Kulturata, werd in 1981 ter gelegenheid van het 13e partijcongres van de communistische partij gebouwd op initiatief van Lyudmila Zhivkova, de dochter van partijleider Zhivkov en minister voor cultuur in die tijd.

Het Cultuurpaleis droeg oorspronkelijk dan ook haar naam. Het congres vond in Sofia plaats omdat Bulgarije in dat jaar het 1300-jarig bestaan vierde. Het congrescentrum biedt accommodatie aan meer dan 7000 gasten en behoort tot de grootste van de Balkan. Tegenwoordig wordt het gebouw gebruikt voor allerlei tentoonstellingen en andere evenementen. In en rondom het gebouw zijn tal van stalletjes te vinden waar voor Bulgaren betaalbare zaken worden aangeboden die de uiterlijke kenmerken van dure merken hebben. Nep dus.

Russische Monument

Aan de andere zijde van de wandelpromenade, een gebied waar gezelligheid troef is, met veel terrasjes van waaraf de ene helft van Sofia de andere helft bekijkt en die het Cultuurpaleis met de nabijgelegen woonwijken verbindt, staat het Russische Monument, oorspronkelijk het ‘dertien honderd jaar monument’ gedoopt. Het is opgericht ter gelegenheid van dezelfde gebeurtenis. Tal van kunstenaars hebben een bijdrage geleverd om een gedeelte van de geschiedenis in beeld te brengen en uiteraard kreeg de Russische periode daarin een prominente plaats. Na het verbreken van de banden met het communisme hebben tegenstanders van dat bewind het monument behoorlijke schade toegebracht en dat is nog steeds zichtbaar.

Bulgaren schijnen er toch goed in te zijn om, als ze ‘ergens’ tegen zijn dat te uiten door middel van vernielingen aan gebouwen en monumenten. Op hen hebben de ingebeitelde woorden van Vasil Levski: ‘Wij zijn in de tijd en de tijd is in ons, wij vormen het en het vormt ons’, dan ook geen betrekking. Dit monument is wel een zeer schrijnend voorbeeld van de frustratie van de inwoners van Sofia, maar u zult overal elders ook monumenten zien die op een of andere manier beschadigd zijn. Het geld voor herstel ontbreekt en bovendien: morgen kan het opnieuw doelwit zijn.

Museum Aarde en Mens (Muzei na Zemyata i Horata)

Iets ten zuiden van het Cultuurpaleis, aan dezelfde weg waar het nieuwe Hilton staat, vindt u het Museum Aarde en Mens (Muzei na Zemyata i Horata). In het museum zijn meer dan 20.000 items ondergebracht, waaronder mineralen van bijzondere schoonheid of omvang. Zo zullen de enorme kwartskristallen u zeker niet ontgaan. Behalve dat het museum vele bodemschatten toont, geeft het ook een inzicht in de manier waarop de mens door de loop van de eeuwen die rijkdom aan de aarde ontfutselde.

Centraal station van Sofia

Aan het einde van uw tour buiten het centrum kunt u nog even een kijkje nemen bij het centraal station van Sofia. Het gebouw zelf is niet zo indrukwekkend, de omgeving is echter bijzonder gezellig met z’n talrijke winkeltjes, cafés en stalletjes waar u voor een prikje allerlei zaken kunt kopen die u op reis (en ook elders) van pas kunnen komen. Denk er echter aan dat, vooral het ondergrondse gebied, niet als echt veilig bekendstaat.

Direct achter het centraal station bevindt zich de grote algemene begraafplaats en, hoe vreemd het ook lijkt, een wandeling kan hier onvergetelijke indrukken achterlaten. Bulgaren koesteren groot respect voor hun doden.

Metro Sofia

Teruggekomen in het centrum kunt u nog besluiten om een rit te maken met de metro. Het is nog allemaal kleinschalig, maar uiterst modern van opzet. Het beginpunt bevindt zich ondergronds nabij het standbeeld van Sofia en ook in dit ondergrondse complex bruist het van de activiteiten. De metro brengt u van Serdica, het beginpunt, in een kwartier naar de rand van de stad, naar Slivnitsa in de buitenwijk Lyulin. Het loont de moeite om onderweg eens even in de omgeving van de haltes te kijken. Het zal u opvallen dat ze alle zijn gelegen in zeer dichtbevolkte woonwijken. Daar is de metro dan ook in de eerste plaats voor aangelegd, een snelle verbinding tussen het centrum en de woningen van hen die in het centrum werken. Daarbij is er bewust voor gekozen om het centraal station (nog) geen deel uit te laten maken van het metrotracé. In januari 1998 werd de metro in bedrijf gesteld, er waren toen nog slechts vijf stations over een afstand van 6,4 kilometer. De lijn telt vandaag de dag 27 stations en is bijna 31 kilometer lang. Er zijn plannen om het tot een groot netwerk uit te breiden.

De eerste uitbreiding kwam in 2001 gereed, er waren toen 7 stations en de totale afstand bedroeg 8,1 kilometer. In 2002 werd het laatste stuk van deze lijn aangelegd. Als het ondergrondse netwerk voltooid is zal de totale lengte van de diverse lijnen 52 kilometer bedragen waarlangs zich 47 stations bevinden. Naar verwachting zal de metro dagelijks meer dan een miljoen passagiers vervoeren.