Zagreb stad

Swipe

Beroemde pleinen in Donji Grad

De benedenstad was aanvankelijk een wirwar van straatjes en steegjes, zonder plan gebouwd door mensen die zo dicht mogelijk bij de betrekkelijk beschermde gebieden binnen de muren van Gradec en Kaptol wilden wonen. Pas in de tweede helft van de 19e eeuw besefte men dat een goed plan noodzakelijk was om in de toekomst verdere uitbreiding mogelijk te maken. Dankzij die late stadsplanning kon ‘laag’ Zagreb zich ontwikkelen tot een moderne en zeer ruim opgezette stad met ruimte voor pleinen en parken. Alleen Masarikova en Teslina, zuidelijk van Jelačića, behoren tot het oorspronkelijke plan. Toen het gehele plan voltooid was noemde men dit niet ten onrechte Zagrebs groene hoefijzer.

Vanaf Trg bana Josipa Jelačića gaat u in zuidelijke richting Gajeva (Ljudevita Gaja) in (tussen de ‘wolkenkrabber’ en het Dubrovnik hotel) en slaat bij de eerste kruising rechtsaf, Bogovića in. Aan uw rechterhand krijgt u Trg Petra Preradovića, genoemd naar de Kroatische dichter wiens standbeeld u op het plein vindt. De inwoners van Zagreb noemen het plein ‘bloemenmarkt’, u weet dus wat er overheerst. Aan het plein vindt u de Grieks-orthodoxe kerk en de grootste bioscoop van de stad, ‘Zagreb’ genaamd. Een andere grote bioscoop, de ‘Europa’ staat er vlakbij.

In het gehele voetgangersgebied aan deze zijde van Jelačića treffen inwoners van Zagreb elkaar tijdens het weekend en áls u er een consumptie wilt gebruiken, zult u dat meestal staande moeten doen. In de straat die naar het zuiden voert, Petra Preradovic, vindt u aan de linkerzijde maar liefst twee bibliotheken en als u linksaf zou slaan komt u bij het jeugdtheater, het culturele jeugdcentrum en een discotheek.

Op dezelfde hoek rechtsaf slaan brengt u in Masarykova aan het eind waarvan zich een ander bekend plein bevindt: Trg maršala Tita, het maarschalk Titoplein. Het plein wordt gedomineerd door het indrukwekkende Nationaal Theater, in 1895 door keizer Franz Jozef II geopend, naar een ontwerp van de Weense architecten Helmer en Fellner. Deze architecten waren verantwoordelijk voor tientallen monumentale gebouwen, vooral theaters en musea in geheel Centraal-Europa.

Vóór de ingang van het Nationaal Theater vindt u, wat algemeen gezien wordt als een van de grootste vroege meesterwerken van Ivan Meštrović, de ‘levensbron’ (Zdenac života). Een ander meesterwerk van dezelfde beeldhouwer bevindt zich voor het gebouw van de rechtenfaculteit, tegenover het theater. Het is getiteld ‘de geschiedenis van de Kroaten’ (Povijest Hrvata). Aan het plein vindt u ten slotte een van de rijkste musea van Zagreb, het museum van kunst en ambachten, ontworpen door de bekende architect Herman Bollé en gebouwd rond 1890. In het museum is een uitgebreide verzameling van de meest uiteenlopende artikelen te bewonderen, van kinderspeelgoed tot geslepen glas, van schilderijen tot eerste exemplaren van hulpmiddelen van de ‘moderne tijd’. Tussen beide gebouwen bevindt zich het elders al aangekondigde werk van Anton Dominik Fernkorn: Sint-Joris die de draak verslaat.

U verlaat het plein aan de westelijke zijde en u komt op Rooseveltov trg, het Theodore Rooseveltplein waar zich het vroegere gymnasium bevindt, omgeven door grote sportvelden. Tegenwoordig huisvest het gebouw het Mimara museum, het belangrijkste oudheidkundig museum van de stad. Het museum kwam tot stand dankzij de inspanningen van de schatrijke verzamelaar Ante Topic Mimara en zijn vrouw Gertrud, die hun bezittingen aan het Kroatische volk vermaakten. Het gebouw herbergt bijna 3.800 bezienswaardigheden: archeologische vondsten uit Egypte, Perzië en Griekenland, schilderijen van de meest uiteenlopende meesters onder wie Rembrandt en Ruijsdaal, Van Dijck en Rubens, Velasques en Goya. Interessant is de manier waarop de geschiedenis van het glasblazen is weergegeven. Mimara overleed in 1987, bijna 90 jaar oud en besteedde bijna zijn gehele leven om de collectie bijeen te krijgen.

Als u even links aanhoudt komt u op het Trg Mažuranića, eigenlijk in het verlengde van Trg maršala Tita. Op dit plein, op nummer 14, bevindt zich het museum voor land- en volkenkunde (Etnografski muzej). U kunt er kennisnemen van de achtergronden van Kroatië en de Kroaten, maar er zijn ook afdelingen gewijd aan andere Europese volkeren. Kroatische ontdekkingsreizigers brachten veel van de tentoongestelde schatten mee van hun tochten. Gedurende het gehele jaar zijn er speciale tentoonstellingen die een inzicht willen geven in de historische, sociale, culturele en etnografische achtergronden van landen en volkeren.

Er komt geen einde aan de pleinen en parken in dit deel van Zagreb. Even oversteken en u staat op Marulića, genoemd naar de bekende dichter uit Split Marulic die in 1501 ‘Judita’ schreef, het eerste epos ooit in de Kroatische taal. Op het in 1999 gerenoveerde plein bevinden zich twee belangrijke faculteiten van de Zagrebse universiteit: mathematica en natuurwetenschappen. De zuidkant wordt gedomineerd door het Nationaal Kroatisch Archief. In het midden van het plein bevindt zich het beeld van de naamgever van het plein, Marko Marulić.

Achter het archief bevinden zich belangrijke botanische tuinen, in onderhoud bij de universiteit, aangelegd in 1890 en opengesteld voor het publiek. Er groeien tal van zeldzame plantensoorten. De tuinen zijn ook toegankelijk gemaakt voor rolstoelgebruikers.

Als u bent uitgerust in de prachtig aangelegde tuinen kunt u een kort bezoek brengen aan het studentenkwartier van Zagreb. Komend uit de botanische tuinen laat u het station achter u en loopt een klein stukje over de Vodnikova. Bij de eerste gelegenheid gaat u linksaf en steekt eenmaal een spoorbaan over. U bevindt zich nu op het terrein waar zich vroeger de tentoonstellingsgebouwen van Zagreb bevonden. De gebouwen zijn er nog steeds, maar ze zijn omgetoverd tot studentenhuizen. Hier speelt zich niet het studentenleven af, maar er zijn diverse theaters waarin studenten optreden. Voor de technisch geïnteresseerden is een bezoek aan het museum voor techniek, eveneens deel uitmakend van dit complex, een aanrader. Het meest opvallende gebouw is het ronde paviljoen, het vroegere Franse paviljoen, ontworpen door de Franse architect Freyssinet.

Als u zich realiseert dat het gebied van de botanische tuin en het voormalige tentoonstellingscomplex nog niet zo lang geleden royaal buiten Zagreb gelegen waren, krijgt u enigszins een indruk van de geweldige expansie die de stad de laatste tijd heeft doorgemaakt.

Terug naar het uitgangspunt, de botanische tuinen. U laat ze rechts liggen en vervolgt uw weg langs het indrukwekkende Esplanade hotel, een van de oudste hotels van Zagreb, gebouwd in 1925 en aangesloten bij de groep van beste hotels ter wereld. Als u het aangrenzende Starčević schuin naar rechts oversteekt staat u voor het Centraal Station van Zagreb.

Mocht u even willen rusten, loop dan ónder het plein door. U vindt er het winkelcentrum Importanne Centar met tientallen winkels, supermarkten en barretjes. U kunt er onder het genot van een kop koffie of een drankje Zagreb aan u laten voorbijtrekken.

Het station (Glavni kolovdor) is de moeite van het bekijken waard. Het werd in 1892 in neoklassieke stijl gebouwd naar een ontwerp van de Hongaarse architect Pfaff en vormde in die tijd het meest zuidelijke puntje van Zagreb. Vandaag de dag snijden de spoorbanen de stad als het ware in tweeën. Via de onderdoorgang (of via de passage in het ondergrondse winkelcentrum) bereikt u het centrale busstation. Vanuit dit punt in Zagreb kunt u dus letterlijk, hetzij met de bus, hetzij met de trein, alle kanten op.

Links naast het station bevindt zich het geweldige gebouw van de Kroatische posterijen. U kunt er ook een postzegeltje kopen. Recht voor het station ziet u het indrukwekkende Trg Kralje Tomislavov, het koning Tomislavplein, genoemd naar de eerste Kroatische koning. Zijn standbeeld zal u nauwelijks kunnen ontgaan. Het is van de hand van een eveneens zeer bekende Kroatische beeldhouwer, Robert Frangeš Mihanović. Aan de andere zijde van het plein, richting centrum staat het museum voor moderne kunst, ‘bewaakt’ door een schepping van die ándere beroemde Kroatische beeldhouwer, Ivan Meštrović. Het is een afbeelding van de Kroatische renaissancistische kunstenaar Andrija Medulić.

Nadat u de straat bent overgestoken komt u op een ander beroemd plein, het Trg Strossmayerov, het Strossmayerplein. Het werd genoemd naar bisschop Josip Juraj Strossmayer die meer dan levensgroot op het plein werd neergezet door beeldhouwer, alweer, Ivan Meštrović. Het mooiste en meest dominant aanwezig is het monument ter nagedachtenis aan de ‘martelaren van het facisme’, in 1954 vervaardigd door Frano Kršinić.

Op Trg Strossmayerov bent u niet een-twee-drie uitgekeken. U vindt er verder onder andere bustes van Ivan Rendić (August Šenoa uit 1913) en Ruder Bošković (Toma Rosandić uit 1911). Er staan prachtige bouwwerken op het plein van beroemde architecten waaronder het gebouw van het chemisch laboratorium, in 1882 gebouwd door Herman Bollé.

Het gebouw van de Academie voor Kunsten en Wetenschappen is een ontwerp van de Oostenrijker Franz Schmidt, waar u onder andere de oudste Kroatisch geschreven tekst (in glagolitisch schrift) die ooit gevonden werd kunt bewonderen. Het gebouw is vooral gewijd aan de nagedachtenis van Strossmayer, bisschop van Ðakovo. Hij geldt als een filantroop waar het gaat om donaties aan de stad en om die reden is het museum van oude meesters op de verdieping van de Academie op het plein naar hem genoemd. Hij gaf in 1884 de aanzet tot de totstandkoming van dit museum door enkele oude, meest Italiaanse, meesterwerken aan de stad te schenken. Later werd zijn voorbeeld door vele tientallen particulieren nagevolgd. Behalve dat er Italiaanse meesterwerken te bewonderen zijn, vindt u er ook werken van Vlaamse, Nederlandse, Franse en Kroatische oorsprong.

Nog een keer oversteken in noordelijke richting brengt u op Zrinjevac, het eerste plein van Zagreb dat deel uitmaakte van een stadsplan. Het werd omstreeks 1873 aangelegd en het is er goed toeven. Op het plein, maar daar bent u inmiddels aan gewend, vele beelden, in dit geval hoofdzakelijk bustes vervaardigd door de al eerder genoemde kunstenaars Rendić en Valdec. U kunt er oog in oog staan met onder anderen de generaals Jurišić en Frankopan, de schrijvers Mažuranić en Kukuljević en de kunstenaars Klović en Medulić. Alle bustes dateren van het einde van de 19e, begin 20e eeuw. Op het plein vindt u een kolom die gebruikt wordt voor meteorologische doeleinden, daterend uit 1893 naar een ontwerp van Herman Bollé, die ook tekende voor de fontein.

In het midden van het plein bevindt zich, naar Brits voorbeeld, een muziekpaviljoen waar regelmatig openluchtuitvoeringen plaatsvinden. Het plein wordt aan beide zijden begrensd door historische gebouwen. Aan de westelijke zijde, op nummer 19, staat het archeologisch museum met vondsten uit de prehistorie. De voorwerpen uit de tijd van de Etruskische beschaving gelden als de best bewaard geblevenen in Europa.

Via Praška wandelt u verder noordwaarts en na enkele minuten bevindt u zich weer op het uitgangspunt Trg ban Josipa Jelačića. De meeste cafés en restaurants bevinden zich rechts voor u.

10 prachtige bestemmingen in Beroemde pleinen in Donji Grad en Kroatië