Deze monniken wonen meestentijds in kloostergemeenschappen. Deze kloosters hebben een dubbele functie. Allereerst zijn het centra van kennis en wetenschap, maar zij geven de monnik ook ruimte voor meditatieve afzondering van de hen omringende wereld. Vandaar dat men een klooster gompa noemt. Gompa betekent meditatieplaats. De monniken zorgen voor een goede verhouding met de goden, mede namens de gewone bevolking. Rondom de Bodhnath stoepa staan enkele van deze fraaie kloosters. Hier vindt u het centrum van het Tibetaanse culturele en religieuze leven in Nepal. Niet alle monniken zijn lama’s. Alleen de meest gestudeerde monniken komen in aanmerking voor de titel lama. Het woord lama komt overeen met het woord goeroe (Sanskriet) ofwel perfecte leraar. Veel abten van kloosters zijn geïncarneerde lama’s. Veelal werden zij als kind bij hun ouders vandaan gehaald, nadat men het kind herkende als de incarnatie van de vorige abt. Hoe u ook over dit verschijnsel denkt, praktisch is het wel. Op deze wijze is men in staat om een intelligent kind te kiezen, die, via de beste leermeesters, alle kennis van zijn voorgangers overgedragen krijgt. Dankzij dit systeem zijn (en waren) er in deze voornamelijk ongeletterde samenleving altijd goed opgeleide gidsen aanwezig. Het is de gezamenlijke taak van lama’s, monniken en kluizenaars om het bestaan, de wereld, het universum en de godsdienst te doorgronden. Alleen zij kunnen het ondoorgrondelijke bevatten. Verder wordt hun hulp ingeroepen bij ziekte (om de demon te verjagen), sterfte, huwelijk, meditatie en andere wereldlijke en religieuze zaken. De gelovigen nemen deel aan allerlei religieuze rituelen met als doel opgenomen te worden in een volgende wedergeboorte. Er zijn zes mogelijkheden: god, titaan, mens, dier, hongerige geest of in de hel. Zij worden gesymboliseerd in het levenswiel ofwel het wiel van de wereld. Om een zo goed mogelijke wedergeboorte te verkrijgen voert men allerlei rituelen uit zoals onder andere omschreven door de mahajana-beweging. Het Tibetaans boeddhisme heeft een dominerende invloed op het boeddhistische religieuze leven in Nepal.

De dalai lama

Het geestelijk en wereldlijk hoofd van de staat Tibet is de als incarnatie van de bodhisattva Chenresi (= Avalokitesvara) goddelijk vereerde dalai lama, die na de Chinese bezetting van Tibet, tezamen met duizenden volgelingen, naar India is gevlucht. De huidige dalai lama, Tenzin Gyatso geheten, valt op door zijn warme, liefdevolle en indrukwekkende persoonlijkheid. Volgens hem moet een boeddhist streven naar onafhankelijk-heid van lichamelijke en geestelijke verlangens ten eigen bate. Het ideaal van de ‘totale leegte’ ofwel verlichting is niets anders dan het vermogen om alle banden met het aardse om egoïstische redenen af te zweren. Dit is de essentie van het dagelijkse functioneren. Mededogen geeft innerlijke kracht en kan een doel aan ieders leven geven. Opvallend is dat de dalai lama met zijn gedrag en deze uitspraken zeer dicht staat bij wat Gautama Boeddha ofwel Sakyamuni lang geleden predikte.

Lamaïsme in Nepal

Het lamaïsme wordt in Nepal beleden door onder meer de sherpa’s en de ongeveer vijftienduizend Tibetaanse vluchtelingen. In het koninkrijkje Mustang is men aanhanger van de Sakya-pa sekte, een afgeleide godsdienst van het lamaïsme of Tibetaanse boeddhisme en herkenbaar aan de overal aanwezige kleuren geelwit, roodbruin en grijs. Opmerkelijk in het lamaïsme is de vermenging met de vroegere B’on-godsdienst, een religie die u in authentieke vorm nog in het Dolpo-gebied kunt vinden.