Servië

Swipe

Opkomst en ondergang van Kelten, Romeinen en barbaren

Na de Vinca-beschaving bleef het lang woest en ledig op het grondgebied van het huidige Servië, totdat in de derde en vierde eeuw voor Christus een Thracisch-Keltische stam de Donau afzakte en op de plek waar tegenwoordig de hoofdstad Belgrado ligt een eerste nederzetting vestigde.

Wie nu op de toppen van het Belgradose fort Kalemegdan staat, zal beseffen waarom de Keltische stammen besloten hier hun nederzetting te bouwen. Noordwaarts konden ze ver kijken over de eindeloze vlakten van Pannonia (het huidige Vojvodina). Indringers of aanvallers die over land kwamen, zagen zij bij wijze van spreken al minstens een dag van tevoren aankomen. Een blik op het Westen verschafte hen een totaaloverzicht op de Sava, de rivier die uitmondt in de Donau. Op de heuvel kun je uitstekend in de gaten houden wie er aan komt varen, wie er weggaat, wie er aan komt galopperen over de vlakte en wie er stiekem tussenuit probeert te knijpen.

In 279 voor Christus stichtte de Keltische stam van de Scordisci een fort bij de oevers van de twee belangrijkste rivieren, de Sava en de Donau. Zij gaven dit fort de naam Singidun. In de stammen- en volkerenstrijd die volgde, tussen onder andere de Daciërs (in huidig Roemenië) en de Romeinen, delfden de Kelten in 167 voor Christus het onderspit. Vanaf dat moment waren de Romeinen heer en meester in Singidun, dat prompt werd gelatiniseerd en omgedoopt in Singidunum.

Wat nog rest van de vroege Keltische beschaving is de beeldtaal die werd geïncorporeerd in de Romeinse heraldiek van Singidunum. Wie goed zoekt of zich uitgebreid laat informeren of rondleiden, zal nog elementen van de Keltische beschaving terugvinden in de kleinste details van het Belgradose fort Kalemegdan. De vroegste link met de Keltische beschaving heeft ook veel Serviërs geïnspireerd, zoals anno nu de populaire Servische band Orthodox Celts, die claimen dat de Ieren en Serviërs nog steeds aan elkaar verwant zijn. Uiteraard betreft het hier natuurlijk spielerei van een paar (rock)muzikanten. Niettemin, het tekent de brede culturele waaier waaruit het huidige Servië gegroeid is.

De Romeinen veroverden vanuit Singidunum een groot deel van de Balkan, slag leverend met barbarenstammen. Sommige van de onderworpen volkeren werden geromaniseerd, andere tot slaaf gemaakt (de Thraciërs bijvoorbeeld stonden bekend als kwalitatief goede slaven) en veel dorpen en beschavingen werden rücksichtlos vernietigd. Tijdens de Romeinse periode, werd Singidunum fysiek uitgebreid en verstevigd, onder andere met (wit) steen. Nadat de inwoners een brug over de rivier de Sava hadden gebouwd, werd Singidunum ook als handelstrekplaats interessant. In de tweede en eerste eeuw voor en de eerste eeuw na Christus groeide Singidunum uit tot een middelgrote Romeinse plaats. Keizer Hadrianus gaf de stad de status en rechten van een municipium ergens in de tweede helft van de tweede eeuw.

De belangrijkste gebeurtenis in de vroege Middeleeuwen was de splitsing van het Romeinse rijk in een oostelijke en westelijke helft. In het jaar 395 brak het roemruchte Romeinse Rijk in twee helften uiteen en de nieuwste grens tussen Oost en West liep dwars over de Balkan. Singidunum lag in het meest westelijke puntje van het Oostromeinse rijk. Andere delen van het huidige Servië lagen in het meest oostelijke puntje van het toenmalige West-Romeinse rijk, waarmee de dubbele identiteit van dit gebied voor de rest van de geschiedenis werd bepaald. Het Oost-Romeinse rijk evolueerde in het Byzantijnse rijk en keerde daarmee de neus af van Rome en de mediterrane wereld. Voortaan was Constantinopel het centrum van de wereld.

Het spreekt voor zich dat na de splitsing van het Romeinse rijk een periode van chaos aanbrak. Singidunum werd aangevallen, overrompeld en weer opnieuw belegerd door een grote hoeveelheid barbaarse stammen, zoals de Hunnen, Gothen, de Oosterse Avaren en uiteindelijk de Slaven. Nadat de Avaren het fort in de zevende eeuw volledig afbrandden, verloor Singidunum haar rol van betekenis. In de achtste eeuw kwam voor het eerst de naam Beograd (letterlijk vertaald: “witte stad”) voor in een brief, verwijzend naar de kleur van de stenen die het fort hadden gedragen. De Slaven, die de grootste delen van de Balkan onder hun hoede namen, hadden de stad omgedoopt en deden hem herrijzen uit de as. Van de grandeur die de Romei-nen in de stad hadden gestopt was echter weinig meer over.

10 prachtige bestemmingen in Servië