De oorspronkelijke inwoners van de Canarische Eilanden staan in de Spaans-koloniale en hedendaagse literatuur bekend onder de verzamelnaam ‘Guanchen’. Dit woord betekent eigenlijk ‘mannen van Tenerife’ maar is algemeen ingeburgerd als benaming voor de oerbewoners van alle eilanden.

Veel Guanchen woonden in grotten, lavatunnels of in halfondergrondse huisjes van gestapelde stenen met een houten dak. Ze gingen gehuld in geitenvellen of rokken van palmbladeren. Dat klinkt vrij primitief allemaal maar deze mensen hadden tegelijkertijd een verfijnde sociale structuur waarbij de (mogelijk polyandrische) maatschappij was verdeeld in stammen.

Op sommige eilanden verenigden stammen zich tot een koninkrijk met een koning. Deze werd geadviseerd door een faycán (religieus leider, op Fuerteventura een priesteres), een raad van oudsten en een militaire raad. Bijzonder was dat de Guanchen, en dat geldt vooral voor de westelijke eilanden, hun hogergeplaatsten na hun overlijden balsemden en in afgelegen grotopeningen of onder grote stenen te ruste legden. Dergelijke mummies zijn te bekijken in musea in Las Palmas (Gran Canaria) en Santa Cruz (Tenerife).

Geen van de eilanden kende het wiel of het gebruik van ijzer. Met hun eenvoudige houten wapens konden de Guanchen uiteindelijk niet op tegen de modernere middelen van hun bezetters.