Xiamen, dat eeuwenlang bekendstond als Hsia-men of Amoy, is een oude eilandpoort tot China. De stad maakte deel uit van de maritieme Zijderoute en was het hart van de Chinese zeehandel. Xiamen werd in de 14e eeuw gesticht als handelscentrum van de Ming-dynastie en als buitenpost om Japanse piraten buiten de deur te houden. Na de nederlaag van de Ming tegen Qing-troepen in 1644 werd Xiamen een bolwerk van verzet onder de beroemde generaal Zheng Chenggong, in het Westen beter bekend als Koxinga, zijn Ming-titel.

Geografisch dicht bij Taiwan gelegen, heeft Xiamen een soortgelijke keuken, dialect en gebruiken, aangezien veel Taiwanezen oorspronkelijk uit Minnan kwamen, een gebied in het zuiden van de provincie Fujian. In 1841 dwongen de Britten Xiamen zijn haven open te stellen, en het werd een van de eerste verdragshavens in China. De mensen in Xiamen houden nog altijd vast aan tradities die in andere delen van China allang in onbruik zijn geraakt – in vrijwel elk huis is een altaar te vinden waar mensen wierook branden, bidden en voedseloffers brengen. Als u ‘s avonds door de kronkelende oude steegjes zwerft, kunt u vaak de gong en het hoge gezang van de Minnan-opera horen.

De muziek van Gulangyu

Aan de overkant van het Lujiang-kanaal, een tochtje van 10 minuten met de veerpont van Xiamen, ligt Gulangyu (gulàngyu), een eiland van 1,78 km lengte. Eens nestelde hier en in Xiamen een inheemse soort zilverreigers. Tegenwoordig zijn deze prachtige vogels een beschermde soort. Zo nu en dan ziet men ze nog wel eens bij de stranden en het water.

Hoewel het eiland de basis van een niet-inheemse en onwelkome soort werd toen het in 1903 officieel een buitenlandse concessie werd, was de vestiging van buitenlanders al veel eerder een feit, toen Xiamen in de 19e eeuw een verdragshaven werd. De buitenlanders die zich hier vestigden, schiepen het eiland, zoals ze dat in alle concessies deden, naar hun eigen beeld. Xiamen is een architectuurmuseum van Victoriaanse en neo-klassieke koloniale gebouwen – kerken, villa’s en christelijke begraafplaatsen verlenen er allemaal een mediterrane sfeer aan. Een verbod op auto’s en fietsen en de daarmee gepaard gaande toeters helpen het eiland zijn schilderachtige koloniale charme te bewaren, en u uw gemoedsrust. Mensen die niet tegen de claxons, het lawaai en de vervuiling in de grote steden kunnen, vinden hier soelaas.

De 93 m hoge Zonlichtrots (rìguïng yán), het hoogste punt op het eiland, is het dominerende baken, waar u zich op kunt oriënteren als u door de kronkelende straten wandelt. Ook is er het Koxinga-museum (Zhèng Chéngong jìniànguan), een eerbewijs aan de Ming-handelaar die patriot werd. Koxinga werd in Japan geboren als de zoon van een Japanse moeder en een Chinese vader die een machtig zeekoopman was. Toen de Qing de Ming-dynastie ten val brachten, stond Koxinga voor de moeilijke keus tussen steun aan het verzet van de Ming en aansluiting bij zijn vader die de Qing-troepen steunde. Uiteindelijk koos hij voor het gevecht tegen de Qing, en op het hoogtepunt van zijn macht kon hij de Qing-strijdkrachten het hoofd bieden, maar langzamerhand wisten de Qing zijn grondgebied toch binnen te dringen. Vervolgens verplaatste hij zijn basis naar Taiwan, waar hij de Hollanders verdreef en een einde maakte aan hun veertig jaar lange aanwezigheid op het eiland. Het museum toont voorwerpen uit die tijd en biedt mooie uitzichten op de omgeving; het is ook dicht bij het strand.

Als u eenmaal in de woonwijken van het eiland komt, zult u de zachte tonen van muziek beginnen te horen. Gulangyu wordt door zijn inwoners ook “Piano-eiland” genoemd. Pianomuziek komt uit de villa’s drijven en blijft overal in de nauwe straatjes van het eiland hangen. Menige beroemde Chinese musicus komt uit Xiamen; misschien zijn het zachte oceaanbriesje en het lome levenstempo bevorderlijk voor de muzikaliteit. Elk jaar in mei is er een internationaal muziekfeest, en er worden ook regelmatig pianoconcoursen en muziekfestivals gehouden. Aan Huangyan Lu, aan de weg naar de Zonlichtrots, staat een concertzaal waar in het weekend geregeld klassieke concerten te beluisteren zijn. Langs het Gangzaihou-strand (gangzaihòu haitïn) ligt de Shuzhuang-tuin (shùzhuïng huïyuán), waar het grootste pianomuseum van Azië staat. Er staan ook een paar kerken op Gulangyu, waarvan de Drievuldigheidskerk (sïnyî táng) aan Anhai Lu de grootste is. ‘s Avonds kun je het koor soms hymnen horen zingen.

In Xiamen zelf is de Nanputuo--tempel (nánputuó sì) een belangrijk reisdoel voor boeddhisten. Deze vredige tempel, gelegen aan de voet van de Vijf Oude Mannen-piek (wulaofêng) en niet ver van Xiamen University (xiàmén dàxué), is meer dan 1000 jaar oud en is Xiamens oudste bezienswaardigheid. Kijk uit naar het in de rots gegrifte karakter fo, dat Boeddha betekent in het Chinees – met zijn 4,6 m hoogte kunt u het moeilijk over het hoofd zien.

Naast de Nanputuo-tempel vindt u de universiteit van Xiamen, in 1921 gesticht door de rijke Chen Jiageng – in het lokale dialect bekend als Tan Kah-kee – die zijn fortuin in Singapore maakte. Chens filantropie strekte zich verder uit, hij sponsorde ook veel scholen in zijn geboorteplaats Jimei, even ten oosten van Xiamen. De architectuur van Xiamen University is een mengsel van Minnan- en westerse stijlen, en het gebouw van de afdeling kunst herbergt het -Chinese European Art Center, waar regelmatig tentoonstellingen van moderne kunst door Chinese en Europese kunstenaars worden gehouden.

Aan de zuidoostkant van de campus, niet ver van het strand, staat het Hulishan Kanon-fort (húlishïn pàotái), waar het grootste oude kanon van Azië te bezichtigen is. Ten noorden van de universiteit ligt de Botanische Tuin Tienduizend Rotsen (wànshí zhíwùyuán), met veel subtropische planten en grillig gevormde rotsen.

Vanaf het Baicheng-strand (báichéng haitïn), vlak bij de universiteit, loopt de schilderachtige Eiland-ringweg (huándao lù). Huur een fiets en maak een ritje langs het mooiste strand in Xiamen; u zult langs aardbeienvelden komen en baden in het zachte zeebriesje. Als u moe bent, ga dan zitten en eet een hapje in Huangcuo of Ye Fengzhai, terwijl u naar de vliegers aan de onbe-wolkte hemel kijkt en naar de branding luistert.

Veertig minuten ten zuidwesten van Xiamen met de bus ligt Changtai, waar de Changtai River Club een reeks activiteiten biedt, zoals whitewater rafting (piïoliú), parachutespringen, rotsklimmen en andere opwindende activiteiten. Waterliefhebbers mogen zich Dongshan Island niet laten ontgaan, vier uur rijden met de bus vanaf het busstation Wucun. Schone en ongerepte stranden, zwemmen, waterskiën en windsurfen staan u daar te wachten.