Het gebied staat bekend om zijn grote hoeveelheid wilde dieren en vogels die hier makkelijker te observeren zijn dan bijvoorbeeld in het Amazonegebied omdat het grotendeels open plekken zijn. Alhoewel de Pantanal het best bewaard is gebleven in Bolivia, staat het toerisme hier nog in de kinderschoenen en is een bezoek aan het park gecompliceerd. Desalniettemin zijn in de plaatsjes Puerto Suárez en Puerto Quijarro enkele toeristische projecten opgestart zoals bijvoorbeeld het ecologische centrum El Tumbador bij Puerto Suárez, die tours in de Pantanal organiseren. Het loont de moeite om de grens over te steken naar het Braziliaanse Corumbá, dat wel beschikt over een goede toeristische infrastructuur, vanwaar bureautjes meerdaagse tours organiseren naar de Braziliaanse Pantanal.

Beschrijving park

De Boliviaanse Pantanal beslaat een oppervlakte van 30.000 km2 en bevindt zich in het oosten van het departement Santa Cruz en grenst aan Brazilië. Het gebied bestaat uit wetlands, drassig land dat periodiek onder water loopt en wordt omringd door droog Chiquitano- en Chaqueño (El Chaco)woud. De onderlinge verbinding tussen deze regio’s geeft het gebied een indrukwekkende biologische diversiteit. Er wordt geschat dat er meer dan 1700 plantensoorten zijn en 20 amfibiesoorten waaronder kaaimannen, hagedissen, slangen en 300 vogelsoorten. Verder zijn er diverse zoogdieren waarvan de bekendste de jaguar is. De Boliviaanse Pantanal kent twee beschermde gebieden sinds 1997, Parque Nacional Pantanal de Otuquis in zuidoostelijke richting en Área Natural de Manejo Integrado San Matías naar het noordoosten toe. Er zijn hier twee gemarkeerde seizoenen, april tot juli wanneer tot 80% van het parkoppervlak onderwater loopt en van oktober tot januari, wanneer 20-30 % onder water staat.

ANMI San Matías

Dit gebiedt van bijna 30.000 km2 bevindt zich in het uiterste oosten van het Santa Cruz departement en omvat het gedeelte van de Pantanal dat zich bevindt in het Precambriumschild en in het overgangsgebied naar de sabanas (savannes) Chaqueñas. Hier bevinden zich langs de Río Curichi de grote Laguna Uberaba, Laguna La Gaiba (hier wordt de halfedelsteen Ametrino of Bolivianita gedolven) en Laguna Mandioré Grande, ongerepte natuurgebieden met schitterende landschappen en een rijke planten- en dierenwereld. Het park bevat vooral droog Chiquitanowoud en cerrado (tropisch savannegebied), die samen meer dan 50% van het oppervlak vormen. Het overige gedeelte van het park wordt periodiek overstroomd. De belangrijkste bezienswaardigheden zijn de drie bovengenoemde lagunes met hun uitgebreide vogelleven, die je alleen per boot vanaf Puerto Suárez kan bereiken (1-2 dagen varen) en het voormalige jezuïetenmissieplaatsje Santo Corazón dat totaal geïsoleerd ligt van de rest van de wereld, 150 km vanaf Santiago de Chiquitos. Dit is een mooi dorpje waarvan de inheemse bevolking zich bezighoudt met weven.

Parque Nacional Pantanal Otuquis

Dit park beslaat 10.000 km2 en 44% van het oppervlak loopt periodiek onder water. Hier liggen uitgebreide palmboombossen (Copernicia australis), eilanden met bossen en in het westen van het park is droog woud, Aballoy dat nergens anders beschermd is. Door de vele overstromingen wonen er nauwelijks mensen in het gebied. Puerto Suárez en Laguna Cáceres bevinden zich binnen het park.

Er is nauwelijks toeristische infrastructuur in het gebied. De organisatie Hombre y Naturaleza, 971628699, El Tumbador bij Puerto Suárez, www.hombreynaturaleza.com, organiseert dag- of meerdaagse excursies in het park. Alternatief kan je een tour boeken bij een reisbureau in La Paz, Santa Cruz of Samaipata ( zie tours aldaar).

Puerto Suárez ligt op 630 km van Santa Cruz en vormt de toegangspoort tot de Boliviaanse Pantanal. Dit is een typisch grensplaatsje waar veel goederen (illegaal) geïmporteerd worden en waar vele commerciële activiteiten met Brazilië zijn. Het nabijgelegen 80 km2 grote Laguna Cáceres is een mooi meer met dieptes, afhankelijk van het regenseizoen, variërend van 40 cm tot 4 meter, omringd door uitbundige flora en fauna. De meeste watervogels concentreren zich hier wanneer het niveau van het water laag is tussen oktober en februari. Vanaf het uitzichtpunt El Mirador is een zeer mooie zonsondergang over het meer te bewonderen. Vanaf het meer stroomt Canal Tamengo naar de Río Paraguay, een interessant kanaal met reuzenwaterlelies (Victoria amazonica) en de yacarekaaiman, anaconda en de capibara (groot knaagdier). Vraag een lokale bootsman om je er mee op uit te nemen.

Bij het plaatsje El Tumbador, 3 km vanaf Laguna Cáceres, bevindt zich, binnen een beschermd gebied van 380 hectare, een biologisch station met cabañas met eigen badkamer en een kantine. In het park zijn wandelpaden uitgezet door het droge tropische woud met vele vogels en dieren, waaronder vier apensoorten maar men organiseert ook excursies naar verschillende plaatsen in de Pantanal.

Asociación Hombre y Naturaleza, 971628699, www.hombreynaturaleza.com.

Cuevas de Motacusito, 11 km ten westen van Puerto Suárez, zijn 80 meter hoge grotten die interessante stalactieten- en stalagmietenformaties bevatten en waar ondergrondse poelen zijn.

Puerto Quijarro, 660 km van Santa Cruz

Dit is de grensplaats met Brazilië en hier is het eindpunt van de trein naar Santa Cruz. Het heeft de belangrijkste rivierhaven van het land met verbinding via de Río Paraguay naar de Atlantische Oceaan. Desalniettemin blijft de armoede troef en het dorp heeft zijn gunstige geografische ligging niet weten te benutten.

Mutún, is een heuvel met een hoogte van 756 meter en bevat een van de grootste concentraties van ijzerertsen in de wereld; geschat wordt 40.000 miljoen ton en daarnaast is er een geschatte voorraad van 10.000 miljoen ton aan bruinsteen en andere mineralen. Je kan naar de top van de heuvel lopen vanwaar er een eindeloos uitzicht is op de Pantanal.