Er zijn aanwijzingen dat Iznik al dertig eeuwen oud is, maar over die tijd is weinig bekend. In de oudheid stond het stadje bekend onder de naam Nicea. Eeuwenlang leidde het een min of meer rustig bestaan, tot aan de komst van de Romeinen rond 75 v.C. Zoals in veel andere steden verrezen in die tijd tal van grote bouwwerken, waaronder een theater, thermen, tempels en natuurlijk stadsmuren. Na een aardbeving in 123 gaf Hadrianus opdracht tot de wederopbouw. Later zorgden de invallen van de Goten en de Perzen voor een sterke terugval, maar met de opkomst van Byzantium ging het Nicaea weer voor de wind. Met name onder het bewind van Justinianus werd er veel gebouwd; de stadsmuren dateren uit die periode. Dat ze sterk waren en doordacht gebouwd bewijst het feit dat de Arabieren er tot het laatst nimmer in slaagden de stad te veroveren.

Weliswaar kregen de Seldsjuken tegen het einde van de 11e eeuw even vaste voet in de stad, maar ze werden door Godfried van Bouillon in 1097 weer verdreven en het zou nog tot 1331 duren voor Nicaea in Osmaanse handen kwam en tot Iznik omgedoopt werd. De sultan Selim I bracht in 1514 de keramisten mee uit het zojuist veroverde Tabriz (in Iran), die de stad zo beroemd zouden maken. Hoewel de keramiekindustrie rond 1700 naar Istanbul verplaatst werd, is het ambacht nooit helemaal verdwenen, en momenteel probeert men de industrie nieuw leven in te blazen.

Bezienswaardigheden Iznik

De stadsmuren alleen zijn al bijna een bezoek waard, maar er valt nog meer te zien - vooral uit de Osmaanse tijd. Dankzij het eenvoudige stadsplan is het niet moeilijk om in het centrum de weg te vinden. De Atatürk Caddesi loopt van noord naar zuid, de Kiliçaslan Caddesi van oost naar west, en beiden leiden naar de grote stadspoorten. De zuidelijke poort is een goed beginpunt voor een bezichtiging van de stadsmuren. Het is mogelijk om naar boven te klimmen. Buiten de muren is een aquaduct te zien, dat nog steeds gebruikt wordt. Waar de hoofdstraten elkaar kruisen staat de ruïne van de Haghia Sophiakerk uit de 6e eeuw. Behalve een mozaïekvloer vallen er nog wat vervaagde fresco's waar te nemen. De Haci Özbek Camii (1333) staat aan de linkerzijde van de Kiliçaslan Caddesi, richting oostelijke poort. Deze moskee (1332) is een mooi voorbeeld van vroeg-Osmaanse architectuur: op een rechthoekig grondplan is een koepel gebouwd, die de gehele ruimte overspant. Rechthoek en cirkel gaan zeer decoratief in elkaar over.

Langs deze straat zijn verscheidene restaurants gevestigd. In een zijstraat aan de overkant staat de Süleyman Paşa Medresesi. Het is de eerste koranschool van het Osmaanse Turkije. Ga nu terug naar de hoofdstraat en vervolg uw tocht, dan komt u vanzelf langs het Toeristen Informatiebureau. Verderop, aan de linkerkant, staat de Groene Moskee of Yeşil Camii, die tussen 1378 en 1391 gebouwd is. Het bouwplan lijkt sterk op dat van de Haci Özbek Camii. De groen-geglazuurde stenen van de minaret hebben de moskee haar naam gegeven. Achter de voorhal is een mooi versierd portaal aangebracht. Het gebedshuis heeft een mooie marmeren mihrab.

Tegenover de Yeşil Camii staat het Archeologisch Museum, dat ondergebracht is in een voormalige gaarkeuken. Het gebouw (uit 1388) wordt Nilufer Hatun Imareti genoemd. Dat de collectie van het museum vooral keramische objecten omvat, zal niemand verwonderen; het is de belangrijkste reden om het te bezoeken. Iets bijzonders is de Yeralti Mezar, een in 1960 ontdekte Byzantijnse tombe, die versierd is met fresco's. Wie deze onderaardse tombe bezoeken wil, moet in het museum om een begeleider vragen. De tombe ligt een stukje buiten de stad.

In Iznik zelf is nog de vervallen ruïne van een oude kerk te zien, de Koimesis tes Panagis uit de tweede helft van de 8e eeuw. Deze kerk werd in 1922 verwoest; ze staat niet ver van de Yakub Çelebi Camii, aan het einde van de Yakup Sokak, de vierde (grotere) zijstraat links van de Atatürk Caddesi, in zuidelijke richting. Een stukje verder staat, een beetje achteraf, een oud baptisterium, dat nu Ayazma genoemd wordt. Van de Atatürk Caddesi (als u weer naar het centrum loopt aan de linkerkant) gaat een zijstraat naar de ruïnes van het Romeinse theater.

Door de westelijke poort komt u bij het meer, waar een strand is en bootjes verhuurd worden; theehuizen en restaurants ontbreken natuurlijk niet.
Het busstation bevindt zich aan de Çelebi Sokak, die parallel loopt aan de Yakup Sokak (maar dan één eerder). Verbindingen ondermeer met Bursa, Ankara en Yalova. De PTT staat aan de Kilicaslan Caddesi, aan de linkerkant, richting westelijke poort.