Het Nationaal Archeologisch Museum is gevestigd in de vroegere ‘Grote Moskee’. Het bevindt zich in het hartje van de stad aan Osvoboditel, schuin achter het niet te missen Sheraton Hotel. Sommigen zullen het als een tweederangs historisch museum beschouwen.

Veel van de voorwerpen die vroeger deel uitmaakten van het archeologisch museum zijn inderdaad in het historisch museum ondergebracht en in dat opzicht, vooral omdat men niet de minst interessante voorwerpen verplaatste, is dat wellicht niet zo’n vreemde gedachte. Ten onrechte, het museum is een bezoek zeker waard. U vindt er vele gebruiksvoorwerpen uit tal van culturen die een inzicht geven in het leven van alledag in die tijden. Thraciërs, Romeinen en Grieken lieten vele gebruiksvoorwerpen na in Bulgarije die u in het archeologisch museum terugvindt. Pronkstukken van het museum worden gevormd door het bronzen beeld van een hert afkomstig uit de 8e eeuw v.Chr., de stèle van Anaxander, een grafsteen uit de 6e eeuw v.Chr. afkomstig uit een vroegere Griekse nederzetting nabij Sozopol (wat toen nog Apollonia heette) en tal van bijeengebrachte voorwerpen uit kerken overal in Bulgarije.

Op indrukwekkende wijze is het martelaarschap van Sv. Georgi de Grote in beeld gebracht. De heilige werd door verwurging om het leven gebracht, maar voordat men daartoe overging spijkerde men hem met zijn voeten aan de vloer. Geen taferelen die gemakkelijk aan mensen met een zwakke maag of aan kinderen uit te leggen zijn. Ooit sierden de schilderijen die het tafereel in beeld brengen de muren van de gelijknamige kerk in Nesebâr. Men zag kans de kerkschatten in veiligheid te brengen voordat de kerk verwoest werd. Direct grenzend aan het museum is een klein restaurant annex koffiehuis gevestigd waarin u oude voorwerpen als decoratie terug kunt vinden.

Nationale Kunstgalerie

Als u Osvoboditel oversteekt kunt u een bezoek brengen aan de Nationale Kunstgalerie. Je zou nu niet meer zeggen dat dit prachtige gebouw eertijds als koninklijk paleis een bouwval was en wel zodanig dat het gestut moest worden om te voorkomen dat tsaar Ferdinand onder zijn eigen dak bedolven zou worden. Het gebouw dateert uit de 16e eeuw en werd gebouwd als bestuurszetel voor de Ottomaanse overheersers. Het gebouw deed ook dienst als gerechtsgebouw en het was op deze plaats dat Vasil Levski werd gemarteld alvorens hij om het leven werd gebracht.

In 1816 brandde het gebouw af en het duurde tot 1874 voordat het weer verrees. Na die tijd werd nog vele malen verbouwd en gerestaureerd, onder andere om het op ‘passende’ wijze onderdak te verlenen aan diverse tsaren. U vindt er vele schilderwerken van vooraanstaande Bulgaarse schilders zoals Lavrenov, Dimitrov-Maistor (naar men zegt de grootste Bulgaarse schilder uit de 20e eeuw) en Barakov. De verzameling geeft een mooi overzicht van het alledaagse leven, vooral op het platteland van het vroegere Bulgarije. Met name het werk van Dimitrov-Maistor geeft ook inzicht in de wijze waarop men vroeger met de godsdienst omging.

Etnografisch Museum

In hetzelfde gebouw bevindt zich het Etnografisch Museum. Elk jaar toont het museum voorwerpen uit een bepaalde periode of behandelt het een bepaald onderwerp. In elk geval kunt u er zich, wat er ook getoond wordt, een uitgebreid beeld vormen van kleding en sieraden die daarop gedragen werden in vroeger tijd. Daarnaast zijn er vele producten van kunstnijverheid, vaak vervaardigd door de gewone arbeider, te bewonderen.

Natuurhistorisch Museum

Het Natuurhistorisch Museum is een stukje verderop aan dezelfde zijde van Osvoboditel gevestigd. U vindt er een overweldigende hoeveelheid mineralen en fossielen. Er is een grote hoeveelheid geprepareerde dieren te bewonderen, niet alleen uit Bulgarije, maar uit tal van andere landen en werelddelen. Uniek is de verzameling levende slangen en hagedissen, eveneens afkomstig uit tal van landen. Wat u waarschijnlijk nog niet eerder meemaakte is het voederen van slangen. De grotere dieren krijgen in de namiddag levend voedsel, meest kleine knaagdieren, voorgeschoteld.

Nationale Bibliotheek

Aan het einde van Osvoboditel, schuin achter de Sv. Alexander Nevski Memorial kerk bevindt zich het gebouw van de Nationale Bibliotheek, opgedragen aan de uitdragers van het christendom, de heiligen Cyrillus en Methodius. Het getoonde vindt u in geen ander museum in Sofia. Met de kennis van de manier waarop de collectie tot stand kwam zal u dat niet verbazen: de bijeengebrachte voorwerpen van over de gehele wereld werden ooit geschonken door in het buitenland levende of verblijvende Bulgaren van rijke komaf. Een aantal items werd geschonken door andere, niet Bulgaarse, filantropen.

U vindt er voorwerpen uit India, Myanmar (Birma) en tal van andere landen. Er zijn werken van kunstenaars uit Frankrijk en Duitsland. Uit eigen gebied zijn de grafstenen van Thraciërs en ook het gerestaureerde Romeinse praalgraf werd ooit in Bulgarije ontdekt. Pronkstukken worden gevormd door werkjes van Picasso en Delacroix. Uiteraard neemt de bibliotheek de grootste en de belangrijkste plaats in. De bibliotheek is het oudste culturele instituut uit de periode na de Turkse overheersing en werd al in 1878 gesticht. De grondleggers ervan kunt u in steen voor de ingang van het indrukwekkende gebouw bewonderen. In de bibliotheek bevinden zich meer dan zeven miljoen boeken en manuscripten waarvan een aantal, onder andere afkomstig uit Griekenland en het oude Perzië, zeer zeldzaam en waardevol is.

Museum van Peyu Yavarov 

Terug naar het centrum. U loopt via Osbovoditel weer terug, aan uw rechterhand, schuin tegenover de Russische kerk wandelt u ul. G.S. Rakovski in. Op huisnummer 136 vindt u het Museum van Peyu Yavarov (1878-1914). De grote intellectueel en dichter werkte hier in 1913 bijna een jaar. Hier voltrok zich ook het drama dat later een einde aan zijn leven en aan dat van zijn vrouw Lora zou maken. Zij verdacht hem ervan een affaire te hebben met de verloofde van een kennis van haar en dreigde zichzelf van het leven te beroven. Daarbij ging het geweer waarmee ze dreigde per ongeluk af en doodde haar daadwerkelijk. Yavarov werd daarop verdacht van moord op zijn vrouw maar vrijgesproken. Zijn vrienden beschouwden hem echter als moreel schuldige en verlieten hem. Niet meer in staat om werk te verkopen raakte hij aan de bedelstaf en sloeg de hand aan zichzelf, hij verloor ‘slechts’ het gezichtsvermogen. Een tweede poging, enkele maanden later, lukte wél.

Ivan Vazov-huis

Op de hoek van ul. G.S. Rakovski en ul. Ivan Vazov staat het Ivan Vazov-huis, waar de naamgever van de straat (1850-1921), een van Bulgarije’s beroemdste romanschrijvers, is overleden. Hij woonde en werkte er van 1895 tot aan zijn dood en het huis is nog steeds ingericht alsof hij er morgen weer aan de slag zal gaan.

Stedelijk Museum voor Kunst

Het laatste museum dat u mogelijk wilt bezoeken bevindt zich aan de rand van het stadspark dat u bereikt door ul. Ivan Vazov te vervolgen in de richting van het centrum. In het Stedelijk Museum voor Kunst, gevestigd aan de zuidzijde van het park aan de ul. gen. Gurko (waar ook het hoofdpostkantoor is gevestigd), vindt u een rijke verzameling beelden, schilderijen en andere kunstuitingen van hedendaagse Bulgaarse kunstenaars.