Tijdens Herodotes bleef Xanthos onafhankelijk tot de komst van de Perzen. Na de Perzische vernietiging herstelde de stad zich. In de loop der eeuwen kreeg het met verschillende machtshebbers te maken: Egyptenaren, Syriërs, Grieken en Romeinen. De laatsten, onder aanvoering van Brutus, hadden grote problemen de bewoners van Xanthos tot overgave te dwingen. De Romeinse legers konden uiteindelijk beslag leggen op de tot puinhoop verworden stad. Kort daarna bouwde Marcus Antonius Xanthos weer op en brak een bloeiperiode aan. Met het verval van het Romeinse Rijk werd echter ook Xanthos meegetrokken. Een proces van neergang dat zich in de Byzantijnse tijd voortzette. Na de Arabische invallen in de 7e eeuw n. C. werd de plaats definitief verlaten en vergeten.

Bezienswaardigheden Xanthos

Meest in het oog springend is het goedbewaarde Romeinse theater van Xanthos (2e eeuw v.C.). Het werd gebouwd op de plaats van een kleiner Hellenistisch theater. Aan de westkant van het theater staan twee opvallende ruïnes: het Harpies-monument en een Lykische sarcofaag op een pilaar. De Harpies zijn mythologische vernietigingswinden, die machtshebbers naar believen konden laten waaien. Het monument dateert uit de 5e eeuw v.C. Bovenop de steen rust de grafkamer van de Harpies. Het graf was versierd met marmeren reliëfs die begin vorige eeuw naar Engeland verdwenen (nu in het British Museum). De huidige reliëfs zijn kopieën van het origineel.

Tegenover de speelvloer van het theater ligt de stenen plattegrond van de agora, de Romeinse marktplaats. Veel is er niet van over. Wel de moeite waard is de 4 m hoge steen in de noordoost hoek van de agora. Alle vier de zijden zijn bedekt met inscripties (5e eeuw v.C.); drie in het Lykisch en één in het Grieks. Zuidelijk van het theater ligt de Lykische akropolis. Van het oorspronkelijke bouwplan is niet veel meer over. Branden en vooral de Byzantijnen hebben van de akropolis een allegaartje gemaakt.

Vanaf het kraampje waar de kaartjes verkocht worden is het enkele minuten lopen (in zuidoostelijke richting) naar de Byzantijnse basiliek, waarin veel stenen van Lykische bouwwerken verwerkt zijn.