Doordat Noorwegen grensde aan de Sovjet-Unie merkte het land de dreiging van de Koude Oorlog direct. Vooral in Noord-Noorwegen waar de Russische grens langs loopt, was de spanning goed voelbaar. Het duurde na beëindiging van de Koude Oorlog en definitieve val van de Berlijnse Muur even voordat dit besef tot de Noren doordrong. De Noren stelden zich tussen 1950 en 1990 terughoudend naar de Sovjet-Unie op. Ze probeerden vooral de offshoregrenzen in de Barentszee en de verhoudingen op Spitsbergen, waar de Russen mijnconcessies hadden, goed te regelen.

Noorwegen geen lid van de EU

De Noorse bevolking verwierp in 1972 en 1994 met een kleine meerderheid aansluiting bij de Europese Unie. Waarom wilden de Noren geen lid worden? Traditioneel sterke groepen als de boeren en vissers vreesden voor hun inkomen en positie onder het ‘juk’ van Brussel. De Noren dragen de vissers en boeren een beetje op handen.

De oliewinning had van Noorwegen een rijk land gemaakt dat zijn eigen boontjes wel leek te kunnen doppen. Van oorsprong hechtten de trotse Noren zeer aan hun land en vinden ze misschien dat ze na de historische unies met Denemarken en Zweden liever een onafhankelijke koers varen.

Bovendien is de internationale oriëntatie in het verleden meer gericht geweest op de Angelsaksische landen dan op het Europese vasteland. Wel volgde Noorwegen Groot-Brittannië dat in 1960 de EFTA, de Europese Vrijhandelsassociatie, oprichtte. De EFTA wilde de vrije handel tussen de aangesloten staten bevorderen. Noorwegen maakt tegenwoordig deel uit van de EER, de Europese Economische Ruimte, waarbinnen nauw wordt samengewerkt met de EU op economisch gebied.

Vanaf de oprichting van de Verenigde Naties in 1945 is Noorwegen een overtuigd lid. Het levert zelfs de eerste secretaris-generaal: Trygve Lie.

Noorwegen ziet zichzelf graag als internationaal bruggenbouwer tussen landen in conflict. Na de val van de Berlijnse Muur trekt Noorwegen die rol steeds meer naar zich toe. Een actieve vredes- en bemiddelingspolitiek wordt een handelsmerk van de buitenlandse politiek. Noorse bemiddelaars duiken op in conflicten in onder meer Atjeh, op de Balkan en in het Midden-Oosten. Dit laatste leidt onder meer tot de Oslo-akkoorden tussen de Israëli’s en Palestijnen in 1993.