Op architectonisch gebied bestaan er duidelijk diverse stromingen, waarbij de traditionele bouw evengoed in stand gebleven is. Gebouwen in de steden zijn duidelijk ontworpen door Europese architecten, maar invloeden van omliggende landen zijn evenzeer in veel gevallen waarneembaar. Er zijn nog geen Ugandese architecten die erin geslaagd zijn de architectonische historie op een of andere wijze samen te voegen, hoewel de Namugongo Martyrs Shrine nabij Kampala (zie de afbeelding van de Namugongo Martyrs Shrine op deze webpagina) een uiterst geslaagde poging is.

Tradities op het gebied van huizenbouw bij de afzonderlijke volkeren is tijdens een bezoek aan die volkeren dikwijls duidelijk herkenbaar. Doorgaans was de bouwwijze afhankelijk van hetgeen men aan bouwmaterialen voorhanden had, aan hetgeen de natuur bood. De vestigingsplaats was eveneens van invloed. Op plaatsen waar veel wilde dieren voorkwamen bouwde men anders dan op plaatsen waar dit niet het geval was. Bovendien speelden sociale tradities, eveneens zeer uiteenlopend, een belangrijke rol.

Diverse takken van hedendaagse kunst zijn volop in ontwikkeling. Er zijn kunstenaars onder de bevolking die al enige bekendheid genieten. Ze worden op allerlei manieren aangemoedigd hun werken tentoon te stellen. Bovendien zijn er ontmoetingsplaatsen voor kunstenaars en bewonderaars. De meest bekende is zonder meer de Nommo Galery in Kampala. Men vindt er behalve de kunstenaars zelf, een deel van hun werk dat niet alleen te bewonderen, maar eveneens te koop is. Ook het management van het Kampala Sheraton Hotel geeft kunstenaars de gelegenheid om hun werken aan een groot publiek te tonen. U vindt er onder andere schilderijen en beeldhouwwerken. Vaak zijn er vertegenwoordigers van de kunstenaars aanwezig om uitleg te geven en… te onderhandelen over de prijs. In de kerken vindt u eveneens werken van hedendaagse kunstenaars. De bekendsten zijn Kalange, Ssekintu, Musango en Sseruloyo.

Het opvallendst en zeer Ugandees is de kunst die eigenlijk niet als kunst bedoeld was, maar is ontwikkeld uit de kunde om kleding uit boomschors te maken. De kunst schijnt te zijn ‘ontdekt’ door een jager die bij toeval zag dat de structuur van de bast van een vijgenboom veel overeenkomsten vertoonde met de in die tijd bekende weefstructuren. De vijgenboom wordt in Uganda ook wel ‘schorskledingboom’ genoemd. Lange tijd mochten vrouwelijke leden van het koninklijk huis niets anders dragen dan kleding van dit materiaal. Veel handwerkslieden zijn in staat om het basismateriaal te vervaardigen.

De vijgenboom wordt ontdaan van lange stroken bast welke in water worden gelegd. Na verloop van tijd wordt met een geribde houten hamer de strip op een gladde houten ondergrond geplet. Door het slaan op de natte bast wordt het oppervlak groter en zachter. Uiteindelijk worden de stukken bast aan elkaar genaaid. Het materiaal laat zich niet alleen gemakkelijk bewerken, het is ook goed te verven en te beschilderen. De boomschorskleding wordt nog steeds gedragen, hoewel het steeds meer als kunstuiting gezien wordt. Een praktische toepassing wordt nog teruggevonden in afgelegen gebieden waar overledenen in vijgenboomschors begraven worden. Boombastproducten zijn ook voor de export belangrijk. De oudste bekende kunstvorm is de vlechtkunst. Materialen om te vlechten zijn in overvloed aanwezig en iedereen heeft regelmatig wel een mand of ander gebruiksvoorwerp nodig. Vrijwel iedereen op het platteland is de kunst van het vlechten meester. Daarbij gaat het in de eerste plaats (en al eeuwenlang) om gebruiksvoorwerpen. Traditie is dat de mannen het zware vlechtwerk verrichten zoals omheiningen, huizen, daken en graanopslagplaatsen. De vrouwen maken meer huishoudelijke zaken zoals kleinere manden en licht meubilair. Zij zijn het ook die de kunst- en siervoorwerpen maken. U kunt op vele plaatsen in het land, op markten en bij particuliere huizen, deze voorwerpen kopen.

In een land waar zoveel houtsoorten voorhanden zijn, is het maken van siervoorwerpen uit hout welhaast een vanzelfsprekendheid. Maar ook hier ligt de oorsprong in het maken van gebruiksvoorwerpen. Keukengerei, drinkbekers en andere gebruiksvoorwerpen treft u in massale hoeveelheden aan op elke lokale markt. Voor de toeristen worden veel dieren en abstracte figuren gemaakt. Juwelenkistjes, kunstig bewerkt en ingelegd met figuren die gemaakt zijn uit dierenbotten (door handelaren meestal ten onrechte betiteld als ‘ivoor’) vormen geliefde en veelgevraagde souvenirs. Voeten- en knielbankjes en andere kleinmeubelen van hout zijn eveneens vaak zeer kunstig bewerkt.

Een combinatie van houtsnijwerk en schilderkunst wordt gevonden in de voorwerpen die van de schil van een kalebas gemaakt worden. Ook hier geldt dat de oorsprong gezocht moet worden in het gebruik ervan. Werd de kalebas(t) in vroeger dagen gebruikt als graafwerktuig en als opslagplaats voor allerhande zaken, binnen de toeristenindustrie worden nu fraai bewerkte en beschilderde kalebassen als souvenir aangeboden.

Wapens speelden een belangrijke rol in de geschiedenis van elk der volkeren. Dat is nog steeds merkbaar in de kunstuitingen, maar ook in het dagelijks leven. Vooral rond het bed en bij de deur vindt u diverse wapens, variërend van kleine knotsen tot levensgrote speren. In de jacht speelden wapens een toonaangevende rol. Pijl en boog zult u als gevolg daarvan eveneens in tal van kunstvormen aantreffen. De wapens worden niet meer daadwerkelijk als wapen gebruikt, hoewel men op diverse plaatsen op het platteland het jagen met pijl en boog nog niet verleerd is. Als u in de gelegenheid bent, moet u zeker eens proberen om een voorwerp met pijl en boog te raken. De kracht die u daarbij moet ontwikkelen zal u verbazen. Als u ook nog iets op grotere afstand wilt raken, dan bent u vooralsnog niet klaar met uw oefeningen.

De Makerere universiteit in Kampala kent een studierichting voor kunst. Gebaseerd op het leven van alledag zoals dat vroeger was, kan men op het hoogste niveau van deze kunstvormen kennisnemen. Doorgaans zijn de studenten die zich voor deze studierichting inschrijven zelf getalenteerd, zodat oeroude kunstvormen, al dan niet in een modern jasje gestoken, blijven voortbestaan.

Er is nog een school voor kunstzinnige vorming in Kampala: de Margaret Trowell School, genoemd naar de oprichtster ervan. Tot deze school behoort een galerie waar u kunstvoorwerpen kunt kopen die gemaakt zijn door leerlingen van de school. Daardoor is het mogelijk om op eenvoudige wijze met de kunstenaar in contact te komen.

Kunst koopt u niet alleen in de galeries. Achter het National Theater bevindt zich een permanente kunst- en ambachtsmarkt. Een dergelijke markt vindt u ook nabij het onafhankelijkheidsmonument naast het Kampala Sheraton Hotel. Verder kunt u natuurlijk terecht in een van de vele winkels die zich bezighouden met de verkoop van kunst- en gebruiksvoorwerpen. Soms zijn er uitstallingen van (kunst)voorwerpen langs de openbare weg. U kunt ook naar de gewone markt gaan. Tot op de markten van de kleinste dorpen vindt u kunstvoorwerpen terug. Vaak zijn ze bedoeld als gebruiksvoorwerp, maar zo apart van vorm dat ze niet van ‘echte’ kunst te onderscheiden vallen.

Hoewel er tientallen volkeren in Uganda leven, elk met hun eigen muziek en muziekinstrumenten, de geschiedenis leert dat de oorsprong van dans en muziek terug te voeren valt tot drie hoofdgroepen: negroïden, pygmeeën en nomaden. Door zich in de geschiedenis van deze oervolkeren van Afrika te verdiepen leert men tevens de achtergronden kennen van de Afrikaanse dans, zang en muziek in een veel groter verband. Specifiek in Oost-Afrika zijn invloeden van deze drie bevolkingsgroepen zeer herkenbaar.

Muziek speelt dus een belangrijke rol in het leven van de Oost-Afrikaanse volkeren. Het klinkt allemaal wat minder gecultiveerd dan hetgeen waaraan men in West-Europa gewend is (hoewel…), maar dat is logisch, het temperament van de Afrikanen ligt even iets anders. De achtergronden zijn ook volkomen verschillend en in veel gevallen moet de muziek in combinatie gezien worden met de tekst die op de muziek gemaakt is en de dans die erbij wordt uitgevoerd.

De muziekinstrumenten zijn in enkele categorieën onder te verdelen. Grote slaginstrumenten zoals drums dienen als begeleidingsinstrumenten bij vrijwel elke uitingsvorm van dans en muziek. Ze zijn in vele soorten en maten voorhanden en hun klank is zeer verscheiden.

Met kleinere slaginstrumenten worden ook ritmes aangegeven, maar veel meer als ondersteuning van muziekinstrumenten zoals xylofoons. Men maakt ook muziek met gebruikmaking van verschillende soorten slaghout, in grootte variërend waardoor verschillende toonhoogten ontstaan. Ratels dienen eveneens ter ondersteuning van muziek terwijl ook de schil van de kalebas een veel gebezigd begeleidend slaginstrument is.

Blaasinstrumenten hebben soms een dierlijke oorsprong zoals bijvoorbeeld koehoorn. Doorgaans zijn ze echter afkomstig van plantaardige producten zoals hout en riet.

Snaarinstrumenten zijn er in vele variëteiten, dikwijls met een plantaardige voorgeschiedenis, zoals kalebas en kokosnoot. Ook de boog wordt vaak gebruikt als basis voor een (eensnarig) strijkinstrument. De gelijkenis met in West-Europa bekende instrumenten is vaak treffend. Een ouderwetse vedel, een harp of een citer lijken vaak verbluffend veel op gangbare instrumenten die in Uganda worden gebruikt.

De dans heeft altijd een zeer belangrijke plaats ingenomen in de Afrikaanse cultuur. Samen met muziek is het een uitingsvorm en een communicatiemiddel. Men gebruikt het als uiting van vreugde of verdriet, maar het is ook een middel ter bestrijding van ziekten en ter verjaging van boze geesten. Traditioneel wordt de dans gebruikt om een vrouw het hof te maken of om te laten weten dat je van mannelijke avances gediend bent. Met zang en dans, gebruikmakend van traditionele muziekinstrumenten, werd geprobeerd de goden gunstig te stemmen om zodoende een rijke jacht- of oorlogsbuit binnen te halen. In het verleden was verlies of winst tijdens een treffen tussen twee stammen dan ook vaak een teken van de kracht der goden.