Basel is een belangrijk industrie en handelscentrum (talrijke jaarbeurzen) en een verkeersknooppunt van autosnelwegen en spoorwegen. Het beschikt over drie treinstations: het Zwitserse, het Franse en het Duitse station. De internationale luchthaven BaselMulhouse ligt op Frans grondgebied. De belangrijkste industrie is de chemischfarmaceutische industrie, met als voornaamste vertegenwoordigers Ciba Geigy, Roche en Sandoz. Daarnaast zijn er de apparaten, de levensmiddelen, de machine, de metaal en de textielindustrie. Veel producten worden vanuit de Rijnhaven van Basel per rijnaak noordwaarts verscheept. Ondanks deze industriële bedrijvigheid heeft Basel zijn oude stadsdeel weten te behouden: schilderachtige steegjes, scheve gildehuizen, eeuwenoude stadspoorten, gotische kerken en tientallen bronnen bepalen het aangezicht van de oude stad.

Geschiedenis

De geschiedenis van Basel gaat terug tot de Romeinse tijd. De Alemannen bouwden deze stad in de 3de eeuw n.Chr. op achttien kleine heuvels; vanaf deze verhogingen hadden zij zicht op de schepen die op de Rijn voeren. Zij bouwden hun versterkingen op deze plaats, omdat vanaf Basel de Rijn bevaarbaar is voor grote schepen.

Maar Basel speelde in die periode geen rol van betekenis: het nabij gelegen Augusta Raurica was het belangrijkste Romeinse centrum van het gebied.

De stad van de humanisten

Basel behoorde eerst tot Bourgondië en vanaf 1032 tot het Duitse rijk. Tot de 14de eeuw werd het bestuurd door een prinsbisschop, die een vazal was van de Duitse keizer: de bisschopsstaf staat nog steeds prominent afgebeeld in het wapen van de stad.

In 1460 kreeg het culturele betekenis door de stichting van de eerste universiteit van Zwitserland. De filosoof en theoloog Erasmus van Rotterdam (14691536) bezorgde deze universiteit een grote faam, mede door zijn Latijnse vertaling van het Nieuwe Testament. Vanaf de 16de eeuw ontwikkelde de stad zich tot een trefpunt van geleerden, kunstenaars en boekdrukkers. Hier woonden en werkten de boekdrukkers Froben, Amerbach en Cratander, de wiskundigen Euler en Bernouillis, de kunsthistoricus Burckhardt en de staatsman Johan Ru dolf Wettstein. Men noemde de stad 'de stad van de humanisten'. 'Hier ben Ik een vrij burger', schreef de filosoof Karl Jaspers. In 1501 trad Basel toe tot het eedgenootschap; 28 jaar later sloot de stad zich aan bij de Reformatie.

De 18de eeuw was een bloeitijd en er verrezen monumentale bouwwer : ken met veel beeldhouwwerk in de voorgevels. Sinds 1833 is het kanton Basel opgedeeld in twee halfkantons, te weten Baselstadt en Baseiland.

De oude stad

De Münsterplatz vormt het grote, met statige huizen omgeven plein aan de voet van de Münsterkathedraal. Het staat op de top van de Münsterberg, een van de achttien heuvels waarop de oude stad werd gebouwd. Hier begon de geschiedenis van Basel en werden de eerste versterkingen gebouwd. De heuvel wordt aan een zijde begrensd door de Rijn en aan de andere zijde door de Bir sig die een natuurlijke bescherming boden tegen eventuele vijandelijke aanvallen.

Aan het plein ligt het Haus zur Mücfe. Oorspronkelijk fungeerde het huis als herberg. Later kochten de religieuze autoriteiten van Basel het huis en veranderden het gebouw in een doolhof van kleine donkere kamers. 'Zeven dagen lijken hier één lange nacht', aldus een plaatselijke journalist uit die dagen. Hier werd in 1439 Amadeus vin van Savoye tijdens het Concilie van Basel als tegenpaus Felix v gekozen.

INFORMATIE TOERISTENINFORMATIEKANTOOR, Schiftende 5. Geopend: ma.-vr. 8.30-18, za. 8.30-13 uur.

Münsterkathedraal

De Münsterkathedraal is in 1019 door keizer Hendrik 11 gesticht en is herbouwd in de 14de en 15de eeuw. In de 19de eeuw volgde een ingrijpende restauratie.

Bezienswaardig zijn de uit rode zandsteen gehouwen standbeelden van heiligen die op de hoeken van de kathedraal en langs de zijkanten van het dak staan. Het hoofdportaal is uit de 13de eeuw; de rondbogen zijn versierd met figuren en bladerranken. Links van het portaal staan afbeeldingen van SintJoris en de draak, keizer Hendrik 11 en zijn vrouw Kunigunde; rechts de verleider, de dwaze maagd en SintMaarten. De torens mogen alleen op afspraak door groepen beklommen worden. Het sobere interieur bestaat uit vijf schepen. Het is deels Romaans, wat onder andere te zien is aan een aantal kapitelen, de smalle galerij boven de arcaden van het middenschip en een aantal decoraties. In de Schalerkapel in de noordelijke zijbeuk (links) staat de grafplaat van Erasmus, die in 1536 in Basel overleed. Ook in de zijschepen van de kathedraal staan graftombes van ridders en edelen; op de tombes rusten hun beeltenissen in steen. Achter het hoofdaltaar voert een trap omlaag naar de zogenoemde kooromgang, een sober en onderaards kapelletje met grafstenen van onder andere bisschop Rudolf en koningin Anna.

Wanneer men links om de kathedraal heen loopt, komt men bij het noordelijke Gallusportaal uit het jaar 1200, eens de hoofdingang van de kathedraal. Hier zien we beeldhouwwerk dat het Laatste Oordeel voorstelt, met afbeeldingen van Jezus van Nazareth, geflankeerd door de apostelen Petrus en Paulus, en van de wijze en domme maagden. Het wordt bekroond met een rond roosvenster dat het 'Rad van Avontuur' wordt genoemd; de figuurtjes klampen zich eraan vast.

INFORMATIE MÜNSTERKATHEDRAAL. Geopend: ma.-vr. 10-18, za. 10-12 en 14-17, zo. 13-17 uur.

Vanaf het door kastanjebomen overschaduwde pleintje achter de kathedraal (Pfalz) heeft u een goed zicht op de Rijn met daarachter KleinBasel en in de verte het Zwarte Woud. In het uiterste noorden verrijzen de chemischfarmaceutische fabrieken, terwijl u in het oosten een glimp van de kerncentrale van Birsfelden kunt opvangen. U staat hier op een restant van de voormalige 30 m hoge stadsmuur.

In de omgeving van de kerk staan in de Rittergasse en langs de Münsterberg oude gildehuizen. In de nabije Barfusserkirche uit de 14de eeuw bevindt zich het Historisch Museum, het bekendste museum van de stad.

De Mittlere Brücke, die een van de Verbindingen vormt tussen beide oevers van de Rijn, biedt uitzicht op de langs de rivier gelegen Münsterkathedraal. Bij de brug is ook het beginpunt van de rondvaarten over de Rijn en door de haven van Basel.

Op de ruime Marktplatz staat het Rathaus, gebouwd in 1501 van rode zandsteen en gerestaureerd rond 1900. De met fresco's versierde gevel wordt geflankeerd door een moderne klokkentoren. Op de binnenplaats zijn de i7deeeuwse fresco's van de schilder Hans Holbein ingrijpend gerestaureerd. Het standbeeld stelt Munatius Plancus voor, de Romeinse stichter van Augusta Raurica. ö RATHAUS. Rondleiding: di. 15-16 uur (half mei-begin okt.).

Niet ver van de Marktplatz ligt de Pe terskirche, waar in het interieur nog enkele 14de en 15deeeuwse fresco's waarneembaar zijn.

INFORMATIE PETERSKIRCHE. Geopend: di.-vr. 10-17, za. 10-12 en 14-17, zo. en feestdagen 13-17 uur.

Ook een bezoek waard is de Spalen Vorstadt. Halverwege deze straat ligt links de 16deeeuwse Holbeinbrunnen, zo genoemd omdat de voorstelling geïnspireerd is op een gravure van Holbein. De poort aan het eind van de straat is de Spalentor uit de 13de en 14de eeuw, een van de bekendste stadspoorten van Basel.

Rondwandelingen

Het beste uitgangspunt voor een wandeling door de oude stad is de Marktplatz, het centrale marktplein. Vanaf dit plein zijn de volgende vijf rondwandelingen uitgezet:

1. De Erasmusroute (rondom de kathedraal) duurt ca. 30 minuten en is begaanbaar voor rolstoelen. De blauwe bordjes met een rode afbeelding van de humanist Erasmus voeren u langs de Rheinsprung, de oude universiteit, twee voormalige paleizen, de Augustinergasse, de Münsterplatz, de Münsterkathedraal en de Freie Strasse.

2. De Jacob Burckhardtroute (verleden en toekomst) duurt ca. 45 minuten en is begaanbaar voor rolstoelen. De donkerblauwe bordjes met een lichtblauwe afbeelding van de historicus Burckhardt voeren u langs de Freie Strasse, de Barfüsserkirche, het Historisch Museum, de Theaterplatz, de Elizabethkerk, Tinguelyfontein, de Leonhardsberg, een oude wijk en de Spalenberg met zijn kunst en kledingwinkels.

3. De Thomas Platterroute (rondom de universiteit) duurt ca. 45 minuten en is begaanbaar voor rolstoelen. De blauwe bordjes met een gele afbeelding van de humanist Platter voeren u langs de Sat telgasse (Zadelstraat), de Hutgasse (Hoedenstraat), de Schneidergasse (Kleermakersstraat), de Heuberg (oude stadswijk), de Spalentor, de Petersplatz en de universiteit.

4. De Paracelsusroute (oude stadswijken) duurt ca. 60 minuten. De blauwe bordjes met een grijze afbeelding van de chemicus Paracelsus voeren u langs de oevers van de rivier de Birsig, de Imbergasslein (Gemberstraat), de Pfeffergasslein (Peperstraat) en de Elftausendjungfern Gasslein.

5. De Holbeinroute (oude stad op beide oevers van de Rijn) duurt ca. 90 minuten. De blauwe bordjes met een groene afbeelding van de portretschilder Hol bein voeren u langs de Miinsterkathe draal, de Münsterplatz, de Rittergasse, de St. Alban Vorstadt, St. Alban Tal, de St. Albankerk, de veerboot de Wilde Man (of over de Wettsteinbrücke) en de Mittlere Brücke.

Basel heeft een aantal bijzondere moderne gebouwen, zoals de schouwburg (Stadttheater) met op het voorplein de avantgardistische Tinguelyfonteinen: een opmerkelijk waterspel van Jean Tinguely (1977). Een ander opvallend gebouw is de BizTurm van de Bank voor Internationale Betalingscompensaties, waar deskundigen naar oplossingen zoeken voor de verschillende valutaproblemen.

Antikenmuseum

Het museum bezit een grote collectie kunst uit de oudheid, vanaf de prehellenistische tot de Romeinse tijd.

Dierentuin

In de ZooBasel ofwel de Zolli leven 4000 dieren.

INFORMATIE ZOO BASEL. Geopend: 8-18.30, 's winters tot 17.30 uur.

Haus zum Kirschqarten

Dit museum (genoemd naar de kersenboomgaarden die hier vroeger stonden) geeft een beeld van de wooncultuur van de i8deeeuwse tot vroeg-20steeeuwse elite van Basel. Verder is er een klokken en horlogeverzameling, porselein en antiek speelgoed.

Historisch museum

Het even bekende Historisch Museum is gevestigd in de 14de-eeuwse franciscaner Barfüsserkirche. Het museum bevat een grote hoeveelheid profane en religieuze kunst uit de GalloRomeinse tijd, Middeleeuwen en Renaissance.

Kunstmuseum

Ten behoeve van de universiteit kocht de stad de kunstcollectie aan van Basili us Amerbach, wiens vader bevriend was met Erasmus en Holbein. Zo werd een basis gelegd voor het museum, dat talloze kostbare schilderijen vergaarde van Zwitserse en Duitse kunstenaars uit de 15de en 16de eeuw. Al in 1671 werd de collectie voor het publiek geopend, waarmee ze wordt beschouwd als de oudste openbare kunstverzameling in Zwitserland. Door aankoop en schenkingen breidde de verzameling zich uit. Er staat onder andere 16de en 17de eeuwse kunst uit de Nederlanden. In 1939 werd een groot aantal topstukken entartete Kunst aangekocht. Dit is het best bezochte museum van Basel.

Kupferstichkabinett

Het Kabinett bevat tekeningen en gravures uit de 15de tot 20ste eeuw. Toegang gratis.

Museum für Volkenkunde

Het museum bezit een etnografische, een natuur en een prehistorische afdeling. Het etnografische deel is met name gewijd aan culturen uit Oceanië en het preColumbiaanse Midden en Zuid-Amerika. Het gele gebouw heeft beeldhouwwerk in de bovenste fries.

Pharmaciehistorisches Museum

In het Pharmaciehistorisches Museum zijn antieke apotheek en laboratoriumuitrustingen te zien. Op zaterdag en zondag gesloten.

Sammlung alter Musikinstrumente

In de interessante Sammlung alter Musikinstrumente staan meer dan 1700 muziekinstrumenten van de laatste vijfhonderd jaar. Bandopnames geven de verschillende klanken weer.

Scheepvaartmuseum

In de Rheinhafen Kleinhüningen is het scheepvaartmuseum Unser Weg zum Meer gevestigd. Hier wordt een beeld gegeven van alles wat met de scheepvaart van Basel te maken heeft.

Stadt und Münstermuseum

Het Stadt und Münstermuseum is gevestigd in een overblijfsel van een 13de-eeuws klooster. Hier zijn onder andere gekopieerd en origineel beeldhouwwerk uit de kathedraal tentoongesteld. Verder zijn er i7deeeuwse maquettes van Basel te zien, documenten uit de stadsarchieven en andere voorwerpen die de geschiedenis van de stad betreffen.

INFORMATIE MUSEA. Geopend: de meeste musea zijn geopend 9 of 10-12 en 14-17 uur. In de zomer zijn de belangrijkste musea ook tussen de middag geopend. Op maandag zijn alle musea gesloten (met uitzondering van het Historisch Museum, dat op dinsdag is gesloten), alsmede op de middag van 1 augustus. Op zon en feestdagen is de toegang gratis. Bovenstaand overzicht is niet meer dan een greep uit de meer dan 40 musea in Basel.

Vervoer Basel

Automobilisten kunnen hun auto parkeren in een van de talloze parkeergarages.

Bussen en trams rijden in Basel met een interval van 6 tot 10 min.; 's avonds iedere 15 min. Kaartjes moet u via kaartjesmachines kopen. Het goedkoopste kaartje is geldig voor vier haltes. Er zijn tevens dagkaarten verkrijgbaar. In de bus of tram kunt u geen kaartje kopen. Treinen rijden naar alle grote steden in Zwitserland.

Vliegtuig: De luchthaven BaselMulhouse ligt op een afstand van 4 km ten noorden van de stad op Frans grondgebied (er vertrekt iedere 20 min. een bus vanaf het treinstation SBB).