Het eiland Bananal is een buitengewoon mooi natuurgebied met alle kenmerken van de Pantanal en van Amazônia. Dit eiland wordt omarmd door de Rio Araguaia en de Rio Tocantins. Op het zuidelijk deel ligt een Indianenreservaat van de Karajás. Oostelijker in Tocantins gaat men door de Serra do Estrondo, de overgang naar de sertão van het noordoosten. Op de grens met Maranhão ligt een hooggebergte, de Chapada das -Mangabeiras. Dit gebergte kenmerkt zich door tafelbergen, afgetopte bergen, waar een dorp op gebouwd kan worden. Hiermede is een aantal geografische kenmerken gegeven waarmee toeristische planontwikkelaars aan de slag kunnen. Want het is toeristisch nog een vrijwel onontdekte staat.

Enkele kleine stadjes in Tocantins

Gurupi is voor wie met de auto langs de BR 153 Tocantins binnenrijdt, het eerste stadje, waar u even uit moet stappen en een indruk opdoen hoe hier in de 19e eeuw een stad groeide. Via Fatima – duidelijk een Portugese nederzetting – komt u in Paraiso do Tocantins, een stadje dat door vrachtwagen-chauffeurs geclaimd is. Er zijn hotelletjes in alle soorten en maten langs de BR 153. Hier kunt u afslaan naar Palmas.

Wie de BR 153 vervolgt rijdt richting Miracema do Norte. Dit was de eerste paar jaar de hoofdstad van de staat, terwijl Palmas gebouwd werd. Indrukwekkend is de kerk die door Afrikaanse slaven voor zichzelf gebouwd werd ‘Uit dankbaarheid’. Meer waarschijnlijk is dat de Portugese meesters wel vonden dat de slaven katholiek moesten worden en leven, maar niet bij hen in de kerk.

Ten zuiden van Palmas, maar nu aan de To 50 ligt Porto Nacional. We zijn nu in de grote nog onontsloten regio, gedomineerd door ogenschijnlijk slapende fazenda’s. Nog dichter bij Palmas kunt u terechtkomen in Novo Acordo, een stadje aan de Rio Sono. Een kleine honderd jaar geleden overnachtten hier mensen die met handel de rivier afgingen. Twee verschillende families, waarvan er enkele uit de verschillende families een akkoord (Novo Acordo) sloten en grondleggers werden van een gemeenschap, die tot voor tien jaar volstrekt geïsoleerd leefde. Nu is het dorp, ruim honderd km te westen van Palmas, via een geasfalteerde weg bereikbaar. Bij dit dorp is een ecologische fazenda (Formosa) opgericht, tevens bezinningsoord en rustpunt. Wie hier gast geweest is deelt zijn leven in in de periode daarvoor en het leven daarna. Te reserveren voor groepen alleen op afspraak.

Araguanâ, aan de Rio Araquaia, in het noorden van de Staat, moet genoemd worden vanwege de prachtige watervallen. Bij het nog iets noordelijker Marabá stroomt dezelfde rivier in de Rio Tocantins, die daarna met meer watergeweld richting Belém afdaalt. Ook bij Taquarussú, 30 km zuidoostelijk van Palmas zijn prachtige watervallen. In dit plaatsje komt een toeristische dienstverlening op gang (hotels, gidsen). Verder naar het zuiden, in Natividade, mag u even een bezoek brengen aan de kerk met de schone naam Igreja Nossa Senhora do rosario dos pretos (Kerk van OLV van de rozenkrans van de zwarten). Gevluchte slaven en arme blanken bouwden deze kerk 250 jaar geleden. Nu is het een toeristisch monument.