Dit dorpje met net 6000 inwoners trekt bezoekers vanwege het woonhuis en de graftombe van Chico Mendes. Xapuri ligt aan de BR 317 hoofdweg Rio -Branco – Brasiléia (grens Bolivia). Het gedachtenismonument en het graf van Chico Mendes zijn hier op een groot plein langs de Rua Dr Batista de Moraes. Het monument, waarin veel persoonlijke bezittingen te zien zijn, is open van maandag tot zaterdag van 7.00 tot 11.00 en van 13.00 tot 17.00 uur. Het woonhuis van Chico Mendes, waar hij leefde met zijn vrouw en twee kinderen is vlak bij het monument en wordt in originele staat gehouden en is onder leiding te bezichtigen*. Vanuit Rio Branco is Xapuri per bus te bereiken. Deze rijdt twee keer per dag en doet er 3,5 uur over. Er is in Xapuri gelegenheid te overnachten en te eten. Pousada das -Chapurys en restaurant Açai vindt u aan de Rua Salada Koury 1385, tel.542-2253.

*Chico Mendes

Acre is bekend omdat Chico Mendes er geboren is. Hij heeft Acre op de kaart gezet door de problemen van de rubbertappers en anderen die wonen en werken in het Amazonegebied te benoemen en te bestrijden. Hij haalde het wereldnieuws met zijn strijd voor het behoud van het Amazone-regenwoudgebied, met zijn strijd tegen ontbossing; houtkap, enerzijds voor het hout, dat over de wereld verhandeld werd, anderzijds om grootschalige landbouw mogelijk te maken. De rijke bosgrond is echter ongeschikt voor landbouw, zodat telkens weer stukken door erosie verwoestijnden en de landbouw verder oprukte.

Chico Mendes is geboren in 1944 in Seringal Cachoeira, 35 km van Xapuri en werd in december 1988 vermoord. Hij organiseerde bezettingen en blokkades. Steeds meer strijdlustige inwoners sloten zich aan bij deze vakbond van rubbertappers. Hij schreef dat in begin jaren 70 in de regio Xapuri 180.000 rubberbomen en 80.000 notenbomen waren gesneuveld, naast miljoenen andere bomen. Duizenden mensen werden naamloos en rechteloos vermoord. De grondbezitters, die de grond verwierven door corruptie en omkoperij vormden militante verdedigers, die het op Chico en de zijnen gemunt hadden. Felle veldslagen waren het gevolg.

In 1987 mocht Mendes de Verenigde Naties toespreken. Dat was een bekroning en erkenning van zijn werk.

Voor de inwoners van Acre, van het hele Amazonegebied, tot ver buiten Brazilië was hij een held, een voorman, die hen inspireerde te vechten voor een veilig bestaan, voor een betere wereld. Die sympathie groeide over Brazilië, over heel de wereld bij mensen, die de grote waarde van behoud van het regenwoudgebied inzagen. Voor velen hoort hij daarom in de rij van Gandhi en Mandela.

In 1988 werd hij vermoord door sluipschutters. Hoewel bekend was, wie de daders waren – zij meldden zichzelf bij de politie – heeft het moeite gekost hen veroordeeld te krijgen, beschermd als zij waren door de grootgrondbezitters en corrupte bestuurders. Waren het moordenaars of hebben ze een lastige aantaster van eigendomsrechten uitgeschakeld?

De echtgenote van Chico, Ilzamar Mendes, verkocht zijn levensverhaal, na veel geruchtmakende onderhandelingen. David Puttnam won de slag: The Burning Season, 1994. Chico’s laatste woonhuis is ingericht als een gedachtenismuseum.