Colchane is de recente hoofdplaats van de provincie met douane, carabineros, radiostation, winkels en elektriciteit. Elke veertien dagen is er op zaterdag een markt waar producten uit Bolivia worden verhandeld. Het dorp is echter niet meer dan een lange straat op de winderige hoogvlakte.

Het vroegere ceremoniële dorp Cariquima ten zuiden van Colchane is nu geheel onder invloed van de evangelische pinkstergemeente, die het dorp elektriciteit en straatnamen bracht, maar ook de Aymaras van hun cultuur vervreemdde. Zo wordt de traditionele kleding hier niet meer gedragen en hebben de meeste bewoners vaste huizen. Uit onvrede hiermee trokken rond 1970 een aantal van de overige Aymaras weg om verderop een nieuw dorp te stichten: Lirima.

Ten noorden van Colchane ligt Isluga, een van de best bewaard gebleven oorspronkelijke ceremoniële dorpen van de Altiplano met een grote koloniale kerk. Het grootste deel van het jaar is dit dorp van 200 huizen schijnbaar uitgestorven, en wordt bewaakt door een familie die in het dorp is achtergebleven. De Aymaras uit Colchane en de ‘poblaciones’ in de buurt komen op de patroonsdag en andere ceremoniële dagen naar Isluga, waar het grote kerkplein het toneel van feestelijkheden en vieringen is. De grote koloniale kerk, met klokkentoren, ommuurd binnenplein en een grote poort is een van de mooiste van de Altiplano.

Verderop langs de Rio Isluga liggen de dorpen Enquelga en Arabilla met gelijknamige bofedales. In de weiden lopen honderden lama’s en alpaca’s, en de Aymara-vrouwen maken en verkopen ‘tejidos’: geweven kleden, doeken, tassen en riemen, gebreide wollen mutsen, wanten en sjaals.

Bereikbaarheid en voorzieningen P.N. Isluga

Isluga is bereikbaar vanuit het noorden (zie boven), of vanuit Iquique over de matige A-55 Huari – Colchane (Iquique – Isluga 288 km). Deze rit kun je voor acclimatisatie goed onderbreken bij het hotel Thermas de Chuzmiza (zie onder). Op de Altiplano tussen Chuzmiza en Colchane zijn onderweg enkele kleine restaurantjes/cafeetjes, aangeduid als ‘posada’. Bus vanuit Iquique alleen op za. (zo. terug) naar de grensplaats Colchane. Aangezien dit een doorgaande route is naar Oruro (in Bolivia) is er vrij veel (vracht)verkeer en is het mogelijk om te liften naar Colchane (vrachtwagens vertrekken bij de ZOFRI in Iquique). Het best uit ben je met een huurauto; vanwege de slechte wegen 4WD noodzakelijk. In Enquelga bevindt zich een CONAF-administratie (onderdak in refugio mogelijk, maar deze is vaak gesloten, reserveren bij CONAF-Arica noodzakelijk, 58-250207); en is soms benzine te koop bij de eigenaar van enkele vrachtwagens.

Onderdak is er in het P.N. Isluga moeilijk te krijgen; hotels zijn er niet. In Colchane, net buiten het park zijn echter enkele eenvoudige residenciales, o.a. residencial Sumauta, Avda. Gonzales, 9(57) 510875, www.turismosunimarka.cl. In Colchane heeft de Municipalidad nu overnachtingsmogelijkheid (vragen op gemeentehuis).

Kamperen kan echter op veel plaatsen. Vlak buiten Enquelga, aan de rand van het ronde bofedal is een prachtige kampeerplek met ‘aguas calientes’, een warme bron, met muurtjes tegen de wind, banken en tafels. Het water is niet erg warm, maar er is een groot bassin om in te zwemmen. Achter de kampeerplek is een grote veekraal, waar de lama’s en alpaca’s uit het bofedal ’s avonds naar toe worden gedreven. Vrouwen uit het dorp komen hier hun wol wassen en hun tejidos aan bezoekers verkopen.

Wandel- en klimmogelijkheden Parque Nacional Volcan Isluga

Vanaf Enquelga is een mooie (gemakkelijke) wandeling te maken door het bofedal van Enquelga naar het zuiden, langs de Rio Arabilla naar Isluga (circa 8 km; 2,5 uur, over de weg terug).

Verder is vanaf het dorpje Mauque de Cerro Latarana (5210 m) te beklimmen (volg het eerste stuk een oude mijnweg), en vanuit Arabilla de hoge Volcan Isluga (5553 m). Vanaf de hoogvlakte van Puchuldiza (zie onder) moet in ongeveer drie dagen een avontuurlijke trektocht te maken zijn naar het laaggelegen oasedorp Chiapa in het westen (vanwaar je over de weg naar Iquique terug kunt liften).

De baños en geisers van Puchuldiza

Vanuit Enquelga loopt via Mauque een (slechte) weg naar de baños en geisers van Puchuldiza. Hier vinden we aan het eind van de weg op een hooggelegen plateau warme bronnen en een aantal geisers in volledig natuurlijke staat (net als die van Tatio, alleen hier niet-toeristisch en afgelegen). In oktober lagen hier nog grote brokken sneeuw tussen het kokende water van de geisers. In de uiterste westhoek van het gebiedje is een grote badkuip gemaakt om in het warme bronwater te kunnen baden (verder geen voorzieningen).