Het Balkangebergte (Stara Planina)

Swipe

De kloosters rond Veliko Târnovo

Zoals al gememoreerd, Veliko Târnovo slaagde erin om vele kerkleiders in of in de onmiddellijke omgeving van de stad te huisvesten. Dat zette de stad ook op de kaart van kerkelijke hoofdsteden. In de omgeving waren kloosters genoeg en vele ervan ondergingen een renovatie, noodzakelijk omdat de Turken behoorlijk hadden huisgehouden in de Bulgaarse kloosters. Een aantal van die kloosters kan worden bezocht vanwege hun bekendheid, andere zijn een bezoek waard vanwege het feit dat er kerkschatten zijn ondergebracht waar nog maar weinig toeristen een blik op hebben mogen werpen. We maken een kleine rondreis om de stad, te beginnen in het noorden en we volgen de wijzers van de klok.

Preobrazhenski klooster

Velen zeggen dat dit het mooiste klooster uit de omgeving is. Men moet enige moeite doen om het te bereiken, het ligt in de bergen, hoog boven de rivier Yantra. Het klooster werd gebouwd in plaats van het vroegere Sara klooster dat door de Turken werd geplunderd en platgebrand. Het Sara klooster werd in 1360 gesticht door de echtgenote van tsaar Ivan Alexandâr. De Târnovo school, bekend om z’n schilderkunst van fresco’s en iconen die specifiek uit deze omgeving afkomstig zijn, ontstond op deze plaats. Nog slechts enkele tientallen jaren terug vond men belangrijke zaken die vroeger tot dit klooster behoorden terug. Het Preobrazhenski klooster is genoemd naar de monnik Matei Preobrazhenski. Hij speelde een belangrijke rol in de strijd tegen de Turken en de Bulgaarse verzetsheld Vasil Levski heeft het klooster tot aan zijn gevangenneming in 1873 als uitvalsbasis gebruikt.

Men begon in 1825 met de bouw van het klooster dat in 1864 z’n voltooiing vond. Het klooster is fraai gelegen aan de voet van steil opgaande rotsen. Regelmatig heeft men te maken met afbrokkelend gesteente en het gebeurde nog wel eens dat het klooster getroffen werd door grote rotsblokken. Op miraculeuze wijze, de monniken zien de hand van God daarin, werd de kerk tot heden gespaard en hoe groot de aangerichte schade ook was, er viel nimmer een slachtoffer te betreuren. De schilder Zahari Zograf heeft veel van het schilderwerk, zowel binnen als buiten de kerk, voor zijn rekening genomen, hij werkte er ruim twee jaar. Het is een van de weinige plaatsen waar Zograf een zelfportret achterliet: u kunt hem vinden (als man met een penseel in de hand) op de westelijke muur in de onmiddellijke nabijheid van de afbeeldingen van Cyrillus en Methodius. Ook in dit klooster vindt u een afbeelding van het levenswiel. De fotogenieke klokkentoren werd ontworpen door de architect Kolyo Ficheto en ook deze is tot nu toe ontsnapt aan vernieling door vallend gesteente.

Het klooster wordt zelden met de juiste naam aangeduid, gidsen spreken meestal over het ‘transfiguration’ klooster, naar de kloosterkerk die is gewijd aan de verheerlijking van Christus.

Sv. Troitsa klooster

Recht tegenover het Preobrazhenski klooster, u kunt het vanaf die plaats zien, ligt het Sv. Troitsa klooster, het klooster van de Heilige Drievuldigheid. Het wordt bewoond door nonnen en u moet er wel enige moeite voor doen om het te bereiken. Het is te doen per auto, maar de meeste mensen geven er de voorkeur aan om erheen te wandelen. Dat kan zowel vanuit Veliko Târnovo als vanuit Arbanasi. Zorg ervoor dat u niet verdwaalt, op de weg erheen staan diverse wandelingen uitgezet die niets met het klooster te maken hebben. Zowel de weg erheen als de omgeving waarin het klooster ligt maakt een bezoek eraan tot een belevenis. Het klooster ontstond in de 11e eeuw en heeft sinds het tweede Bulgaarse rijk, in opdracht van patriarch Evtimii, lange tijd dienstgedaan als opleidingscentrum voor tolken. Ook aan de bouw van dit klooster werd meegewerkt door Kolyo Ficheto, hij tekende voor de 19e-eeuwse roodstenen kerk.

De twee kloosters van Arbanasi

In Arbanasi bevindt zich een tweetal kloosters, de Sv. Bogoroditsa en de Sv. Nikolai. Als u het stadje bekeken heeft zijn er weinig redenen om lang bij de kloosters stil te staan.

Het Sv. Nikolai klooster werd waarschijnlijk al in de 12e eeuw gebouwd. In 1393 werd het door de Turken verwoest. Pas in 1680 startte men met de wederopbouw van het klooster en de huidige kloosterkerk is daar het resultaat van. Men deed er lange tijd over om het klooster weer enigszins in zijn oude glorie te herstellen, in hoofdzaak omdat men afhankelijk was van bijdragen uit de plaatselijke bevolking. Nu was Arbanasi zeer welvarend, maar toen de Turken er eenmaal binnenvielen was het snel met de welvaart gedaan. De kooplui redden wat er te redden viel en probeerden door zich uit de stad terug te trekken aan de Turken te ontkomen en hun kapitaal zeker te stellen. De wandschilderingen in het klooster verraden echter dat er nog steeds een beroep kon worden gedaan op de draagkracht van de vroegere inwoners van de stad. De wandschilderingen dateren uit 1716 en hoewel de namen van de meesters niet bekend zijn, moet men aannemen dat voor het karwei schilders ingehuurd zijn die hun sporen elders al duidelijk achtergelaten hadden. In het bijzonder de altaarmuur van de kapel geeft een indicatie van het grote vakmanschap van de schilder.

Ook het Sv. Bogoroditsa klooster werd in of rond 1393 door de Turken vernield, hoewel dat niet zeker te stellen is. Van de beide kloosters was de Sv. Bogoroditsa duidelijk de welvarendste. In het jaar 1680, toen er een aanvang werd gemaakt met de herbouw van het Sv. Nikola klooster, verrees op het terrein een nieuwe kerk. Vaststaat dat het klooster in die tijd onbewoond was. Pas in 1716 werd het klooster opnieuw bewoond door uit Troyan afkomstige monniken. Zij bleven er slechts korte tijd, want opnieuw sloegen de Turken toe. In 1762 werden er nieuwe wandschilderingen aangebracht en pas daarna hernam het kloosterleven weer zijn normale gang. In beide kloosters zijn echter waardevolle iconen aanwezig, afkomstig uit de Trjavna school.

Petropavlovski klooster

Op loopafstand ten oosten van Arbanasi ligt het Petropavlovski klooster, genoemd naar de apostelen Petrus en Paulus. Het werd gebouwd op de fundamenten van een oud Romeins fort. In 1830 werd het voor een groot deel door brand verwoest. Het is niet zozeer de schoonheid van het klooster, alswel de ligging ervan en de tuinen die een bezoek aan het klooster tot een belevenis maken. Het ligt op de top van een heuvel en biedt een schitterend uitzicht op de omgeving, onder andere op het wijnbouwstadje Lyaskovets. Het klooster wordt gerund door enkele nonnen en u kunt er langere tijd verblijven als u dat zou willen, er worden kamers (omgebouwde kloostercellen) verhuurd.

Het nabijgelegen Merdan klooster is niet voor bezoekers geopend, mogelijk zelfs niet meer bewoond.

Plakovo klooster

Aan de weg in de richting van Gabrovo ligt het dorp Debelets. Hier kan men linksaf in de richting van Kilifarevo waarna er een weg is naar Plakovo. Hier moet u even informeren naar de plaats waar het klooster gevestigd is, het is een van de moeilijkst vindbare kloosters in Bulgarije. Rustzoekers vinden hier alles wat hun hartje begeert, eenzaamheid en afzondering. U kunt er overnachten of als u dat wilt langere tijd verblijven. De gastenverblijven doen Spartaans aan, maar het klooster wordt dan ook maar gerund door één monnik. In het klooster bevinden zich interessante fresco’s en iconen uit de Trjavna school en het rust op fundamenten uit de 10e eeuw. Het klooster zelf werd in 1007 gesticht. De toren is veel jonger, maar zonder twijfel heeft er ook in vroeger dagen een toren gestaan die door de Turken is neergehaald. Pas na de verdrijving van de Turken werd er weer een nieuwe toren gebouwd, deze werd in 1856 voltooid.

Kâpinovo klooster

Oostelijk van Târnovo ligt, op zo’n 45 kilometer afstand, het Kâpinovo klooster, ook wel Elena klooster genoemd en het zou waarschijnlijk onvermeld zijn als het niet een van de fraaist gelegen kloosters van Bulgarije was. Het werd gebouwd in 1272 door Sv. Nikolai. Het kerkje dat naar hem werd genoemd werd in 1804 herbouwd nadat het door plunderende Turkse bendes (kârdzhali) aan het einde van de 18e eeuw met de grond was gelijkgemaakt. Bij de herbouw heeft men rekening gehouden met calamiteiten, de huidige toegangspoort lijkt onneembaar. Fresco’s en iconen zijn, mede dankzij het feit dat ze van recente datum zijn, buitengewoon kleurrijk. In het voorportaal van het klooster bevindt zich onder andere een fresco die het Laatste Avondmaal in beeld brengt en in 1845 geschilderd werd door Joan Popoviw, een van de bekendere meesters uit die tijd. Men kan in het klooster overnachten, op de aankondigingen staat zelfs te lezen dat het een motel zou zijn. Nu is dat wat overdreven, ten opzichte van het eerdergenoemde Plakovo klooster is het echter een luxeverblijf waar u een auto voor de deur neer kunt zetten.

Kilifarevo klooster

Iets minder dan 20 kilometer ten zuiden van Târnovo ligt het Kilifarevo klooster, even buiten het gelijknamige dorp. Ooit was het klooster een van de machtigste religieuze bolwerken van Bulgarije waarin 800 monniken, nonnen en novices gehuisvest waren. Vandaag de dag is het aantal monniken op de vingers van een hand te tellen. Het klooster werd in 1350 gesticht door de man die zijn naam gaf aan Târnovo, Teodosii Târnovski. Het was niet alleen voor de geestelijkheid belangrijk, wetenschappers van tal van universiteiten uit geheel Europa stonden ermee in contact en vooral op het gebied van de literatuur nam het een bijzondere plaats in. Het werd het ‘intellectuele geweten van Bulgarije’ genoemd. De Turken zagen het als een bedreiging en brandden in 1393 het klooster plat.

De opvolger van Târnovski, patriarch Eftimii, werd gevangengenomen, maar de Turken konden niet voorkomen dat diens rechterhand, Grigorii Tsamblak naar Rusland ontkwam, de gruwelverhalen uitdragend. Vanaf 1718 werd de herbouw ter hand genomen, maar alleen de kerk en de twee kapellen dateren uit deze tijd. Kolyo Ficheto trad op als architect. De rest is van nog recenter datum. De iconen die tot de kerkschatten behoren zijn gemaakt naar voorbeelden van de Trjavna school, een van de oudste scholen als het gaat om de vervaardiging van iconen. Het bekendste voorbeeld is waarschijnlijk de icoon uit de 10e eeuw van de beroemdste kluizenaar van Bulgarije, Ivan Rilski.

Dryanovski klooster

Dertig kilometer ten zuidwesten van Târnovo, op de weg naar Gabrovo, ligt het plaatsje Dryanovo, de geboorteplaats van de bekende architect Nikola Fichev (Kolyo Ficheto 1801-1881). In het centrum van het plaatsje ligt een museum dat aan zijn werk is gewijd. In een kloof even buiten de stad ligt het Dryanovski klooster, dat bekend werd vanwege de opstand van de regionale bevolking in mei 1876, nog maar kort na de bloedige beëindiging van de April-opstand. Als gevolg daarvan werd het grotendeels verwoest.

Het museum, even buiten het klooster, brengt de opstand in beeld. Deze werd geleid door Bacho Kiro, een lokale handelsman, en een monnik uit het klooster genaamd Hariton. Samen met slechts enkele honderden opstandelingen wisten ze het klooster een week lang uit de handen van een overmacht van 10.000 Turken te houden. De architectuur van het nieuwe klooster, dat al snel na de bevrijding van de Turken werd herbouwd dankzij de vrijgevigheid van particulieren. Maak een stop bij het klooster, als u er toch passeert, de moeite waard.Het is echter vooral de rol die het klooster speelde tijdens de Turkse bezetting en de documentatie daaromheen dat uw besluit om er een bezoekje af te leggen rechtvaardigt. Veel kloosters in Bulgarije speelden een soortgelijke rol tijdens de oorlog tegen de Turken.

10 prachtige bestemmingen in De kloosters rond Veliko Târnovo en Bulgarije