Troje beheerste lange tijd de zeestraat en mogelijk ontstond de oorlog met de Grieken vanwege onenigheid over de strategische doorgang. De noord-zuidroute is de oudste. In de Romeinse tijd werd de west-oostverbinding belangrijk. Xerxes bouwde in 480 v.C. de beroemde botenbrug tijdens zijn (mislukte) poging Griekenland te veroveren. Alexander de Grote deed 150 jaar later hetzelfde in omgekeerde richting met meer succes. Veel later, tijdens de eerste wereldoorlog, probeerden Frankrijk en Engeland tevergeefs de straat in handen te krijgen. Mustafa Kemal (Atatürk) werd de grote winnaar. Sinds 1936 regelt een internationaal verdrag de doorvaart. Deze is voor iedereen vrij; alleen in geval van oorlog mag Turkije de Dardanellen afsluiten.

Troje lag destijds aan zee, maar door dichtslibben staat het nu in een grazige omgeving. Wie met romantische verwachtingen Troje betreedt zal bedrogen uitkomen. De opgraving is klein en in de hopen stenen is slechts af en toe iets te herkennen. Het is vooral de wetenschap dat (misschien) op deze plaats om Helena (of iets anders) werd gevochten die de stenen resten belangwekkend maken. De ruïnes zijn dagelijks te bekijken. Vanuit Çannakale rijden minibussen naar Troje.

Geschiedenis Troje

Volgens Homerus stonden in de 13e eeuw v.C. twee kampen tegenover elkaar: aan de Griekse kant Agamemnon, Achilles, Patrokles, Nestor en Odysseus, en Priam met zijn zonen Hektor en Paris aan Trojaanse zijde. Tegenwoordig wordt algemeen aangenomen dat het om een handelsconflict en vrije doorvaart over de Dardanellen ging, maar Homerus noemt een andere oorzaak. Paris had Helena, de vrouw van de koning van Sparta, geschaakt en de koning had de Grieken te hulp gevraagd zijn geliefde weer terug te krijgen. In de jarenlange oorlog die hieruit voortvloeide doodde Hektor Patrokles, terwijl Achilles daarop een eind maakte aan het leven van Hektor. Paris zon op wraak. Probleem was dat Achilles na zijn geboorte door zijn moeder in de rivier de Styx was gedompeld, waardoor hij tegen elke verwonding beschermd was. Eén plekje was echter droog gebleven, daar waar zijn moeder hem vasthield: zijn hiel. Paris wist dit en zag kans zijn rivaal op zijn enig kwetsbare plek te raken. Ook met deze moord kwam geen einde aan de oorlog. Toen kwam Odysseus op het lumineuze idee om een groot houten paard met soldaten te vullen en deze naar Troje te brengen. De Trojanen beschouwden het paard als een geschenk van de goden en openden de stadspoorten. De Griekse soldaten grepen hun kans en veroverden eindelijk de stad. Historici denken dat de werkelijkheid iets anders is en vermoeden dat een aardbeving de Grieken geholpen heeft de onneembare stadsmuren open te breken.

Eind vorige eeuw vonden onderzoekers het legendarische Troje terug in de heuvel Hisarlik. De opgravingswerkzaamheden brachten vele opeenvolgende nederzettingen naar boven, die in tien periodes gegroepeerd zijn. Troje I (3200 - 2600 v.C.) tot en met Troje V 2050 - 1900 v.C.) waren landbouwgemeenschappen. Het Troje waar Homerus melding van maakt wordt aangeduid met Troje VI (1900 - 1300 v.C.). Het laatste Troje bestond tussen 300 v.C. en 400 n. C. Vanwege de (legendarische) afkomst van de Romeinen uit Troje, zoals in de Aeneas wordt beschreven, onderhielden de Romeinen de stad. Augustus overwoog zelfs Troje tot hoofdstad van het Romeinse rijk te maken. Ook ten tijde van de Byzantijnen bleef de stad in trek. Nu rijden de luchtgekoelde, van pluche fauteuils voorziene bussen af en aan om hun passagiers even op de ruïnes los te laten...

Bezienswaardigheden Troje

Een reconstructie van het houten paard verwelkomt de bezoeker en vooral de kinderen die erin kunnen klimmen. Dan volgen de ruïnes. Het eerste stuk wal dat u tegenkomt stamt uit Troje VI. Via de oostelijke toegangspoort komt u binnen de omheining, waar fundamenten van huizen te herkennen zijn. Binnen Troje VI bevindt zich een deel van de stadsmuur van Troje I. Aan de zijkant ervan kunt u de stenen plattegrond van de tempel van Athena zien. Hier offerde Xerxes in 480 v.C. duizend ossen, voordat hij tegen de Grieken ten strijde trok. Het mocht niet baten. Alexander de Grote bracht ook een offer in de tempel alvorens hij zijn zegetocht langs de kust begon. Bij hem hielp het kennelijk wel. De tempel stamt uit Troje VIII en werd door Augustus na instorting weer opgebouwd. De fundamenten van huizen in dit deel van de opgraving dateren uit de Byzantijnse tijd. Het pad vervolgend komt u bij de wal van Troje II, waar delen van het koninklijk paleis zijn blootgelegd. Als u weer bijna terug bent bij het beginpunt van de rondwandeling kunt u bij de ommuring van Troje VI nog sporen herkennen van een Romeins bad met mozaïekfragmenten, een klein theater en het bouleuterion.

Het kleine museum bij de opgraving is meestal gesloten; de verzameling is overgebracht naar het Archeologisch Museum van Çannakale. Even voor Troje ligt het dorp Tevtikive, waar u souvenirs kunt kopen of iets te drinken.