Meer dan 4000 jaar geleden stond een legendarische heerser van China, Shen Nong genaamd, erop dat zijn drinkwater zou worden gekookt. Op een dag, toen hij onder een struik zat, viel er één blaadje in zijn kom en kleurde het gezuiverde water bruin. Toen hij een slokje waagde, ontdekte hij dat de nieuwe drank verfrissend smaakte, en zo begon de teelt van de theeplant.

Over het historische waarheidsgehalte van dit verhaal zijn de geleerden het niet eens; het eerste bewijs dat er thee werd gedronken dateert pas van ca. 50 v.Chr., toen een slaaf thee op zijn boodschappenlijstje had staan. Het onderzoek wordt bemoeilijkt door het feit dat het oude karakter voor thee ook “bittere groente” betekent. Het is heel goed mogelijk dat thee al bestaat sinds de Xia-dynastie, en recente archeologische vondsten wijzen uit dat de Xia al een tamelijk vergevorderde beschaving bezaten.

Tijdens de Tang-dynastie kwam thee pas goed in de mode. Het moderne Chinese woord voor thee (chá) kwam in zwang toen Lu Yu rond 780 na Chr. Het Boek van de Thee (Cha Ching) schreef. Zijn driedelige werk behandelde thee vanaf de teelt tot aan het trekken, en beschreef beroemde theeplantages in heel China. Het boek stond onder invloed van Lu Yu’s boeddhistische geloof, en dat was de reden waarom Japanse boeddhistische zendelingen het mee naar Japan namen, samen met zaadjes van de theeplant. Daarna ontwikkelde Japan zijn eigen ingewikkelde theeceremonie en rijke theecultuur.

Langzaamaan begon thee zich naar het Westen te verbreiden; Indiase legenden verhalen over het genot dat Bodhidarma in deze nieuwe drank schepte. Tegen 850 had de drank Arabië bereikt. Maar pas toen Portugese en Hollandse handelaren in de 16e eeuw de zeeroute rond Afrika namen, drong thee ook tot Europa door. In Holland arriveerde de eerste zending thee uit China of Japan waarschijnlijk omstreeks 1610.

In 1773 leidde de Britse belastingheffing op theezendingen naar de dertien koloniën tot de “Boston Tea Party”, toen kolonisten kisten thee in de haven van Boston kieperden. En in de 19e eeuw leidde een ongunstige handelsbalans voor de thee afnemende westerse mogendheden tot de Eerste Opiumoorlog, toen de buitenlandse regeringen voor toegang tot “alle thee in China” vochten.

Restaurants en supermarkten hebben een groot assortiment aan theesoorten van diverse kwaliteit. Zwarte thee wordt in China rode thee (hóngchá) genoemd, maar groene thee is populairder. In de meeste restaurants worden de standaardsoorten gratis geschonken, maar als u een connaisseur bent, breng dan een bezoek aan een gespecialiseerd theehuis (cháguan) – de beste vindt u ten zuiden van de Yangtze. Een nieuwe variatie op een oude drank is “parelmelkthee” (zhênzhù naichá) of bubbelthee, die bij de jeugd erg in trek is.