Tussen het deftige Nederlands en het Sranantongo bevindt zich nog het Surinaams-Nederlands. In deze Surinaamse versie van de Nederlandse taal wordt het werkwoord gaan bijvoorbeeld toekomend gebruikt. Zo is er: ‘Wij gaan gaan’ of ‘Ga je gaan?’ Het Nederlandse ‘zetten’ wordt gebruikt in de betekenis van ‘leggen’: ‘Zet die dinges daar!’ Het bijwoord ‘toch’ wordt door veel mensen als bevestiging achter een zin geplaatst: ‘Je gaat komen, toch?’

Het Sranantongo kent geen overbodige plichtplegingen. Veel uitspraken die direct in het Nederlands worden vertaald, klinken hierdoor onbedoeld een beetje streng. Ondanks het sobere woordgebruik is het Sranan een levendige taal, doorspekt met humor. Een goede Surinaamse grap laat zich moeilijk in het stugge Nederlands vertalen. Er bestaat ook een vorm van het Sranantongo die wakamantaal wordt genoemd. Deze taal van de straat wordt door wakamans (rondhangende jongeren) gesproken. Hun jargon bevat veel zelfbedachte woorden. Ouderen spreken een dieper soort Sranan, waarin minder Nederlandse leenwoorden en meer spreekwoorden (odo’s) voorkomen.

Spreektaal

Het Sranantongo is een echte spreektaal en geen schrijftaal, vandaar dat er met de officiële spelling nogal speels wordt omgegaan. In veel gevallen worden woorden die met een klinker beginnen samengetrokken met het voorgaande woord. Deze fonetische spelling van het Sranan wordt door iedereen begrepen. Bij boekhandel Vaco in de Domineestraat in Paramaribo is een woordenlijst in het Sranan-Nederlands, Nederlands-Sranan en Engels-Sranan te koop. Achterin is een lijst met planten- en dierennamen opgenomen. Surinaams van de straat van Ronald Snijders (Prometheus, 1994) bevat een samenvatting van alledaags Surinaams taalgebruik.

In 2005 is het omvangrijke Prisma Sranantongo woordenboek verschenen dat ook uitleg geeft over de oorsprong en de grammatica van de taal.

Uitspraak

Klinkers worden in de meeste gevallen kort uitgesproken. u, klinkt als oe, i, klinkt als ie. Medeklinkers worden duidelijk uitgesproken; n, aan het eind van een woord klinkt als ng, g, klinkt als de g in het Engelse go, maar mag voor een i of e ook als dj worden uitgesproken , vb. gi mi (geef me) of dji mi. De k mag voor een i of e ook als tj worden uitgesproken , vb. pikin (kind) of p’tjin