Tussen de eilanden liggen diepe troggen (tot 3500 meter tussen Tenerife en La Palma). De oostelijke eilanden Lanzarote en Fuerteventura zijn dertig tot veertig miljoen jaar geleden gevormd, de andere Canarische eilanden zijn een stuk jonger. Recentere vulkaanuitbarstingen gaven de eilanden hun huidige aanzien.

Gran Canaria is rond de veertien miljoen jaar oud. De ontwikkelingsgeschiedenis van het eiland is goed te zien in het centrale bergmassief, waar vulkanen en verstilde lavastromen het landschap een eigenzinnig karakter geven. Typerend zijn de calderas, vulkanen met een trechtervormige, ingestorte krater met een grote diameter. De grootste is de immense Caldera de Tejeda die het centrum van het eiland domineert. Het best toegankelijk is de Caldera de Bandama in het noordoosten.

Vulkanische activiteit is er nauwelijks meer op Gran Canaria. De laatste uitbarsting vond lang geleden plaats, zo’n duizend jaar voor het begin van onze jaartelling. Naar men aanneemt zal het voorlopig rustig blijven op het eiland.