Langs het water speelde en speelt ook nu nog het leven zich af. Langs de Tammerkoski stroomversnelling ligt het Finlayson fabriekscomplex, waar de Schot James Finlayson in de 19e eeuw een grote textielfabriek bouwde. De grote bakstenen industriecomplexen en textielfabrieken deden Tampere uitgroeien tot een belangrijke industriestad, en gaven het de bijnaam 'Manchester van het noorden'. De meeste fabrieksgebouwen hebben een complete metamorfose ondergaan en zijn tegenwoordig centra van moderne bedrijvigheid met cafés en restaurants, theaters en musea. De oorspronkelijke industriële architectuur is goed bewaard gebleven en beschermd als een van de Finse nationale landschappen. De geslaagde symbiose tussen historische industriële gebouwen en het moderne stadsleven geeft Tampere een unieke sfeer. Tampere werd in 2009 dan ook beschouwd als de aangenaamste Finse stad om in te wonen en te studeren.

Tampere centrum

Tampere's hoofdstraat is de Hämeenkatu, die loopt van oost naar west, tussen het station en de neogotische Aleksanderkerk uit 1881. Langs de Hämeenkatu liggen veel kantoren, winkels en restaurants. Westelijk van de brug over de Tammerkoski ligt op het midden van de Hämeenkatu de Keskustori, het centrale plein van Tampere. De stad Tampere werd vanaf het eind 18e eeuw gebouwd, en de aan het plein gelegen kerk uit 1824 is het oudste nog resterende gebouw. Ook bevindt zich aan het plein het oude stadhuis in neorenaissancestijl en het klassieke Tamperetheater. Aan de overkant vindt u de fraaie oude markthal Kauppahalli uit 1901, de grootste overdekte voedselmarkt van Scandinavië.

Industriële architectuur rond de Tammerkoski

De ongeveer 1 kilometer lange Tammerkoski stroomversnelling verbindt het Näsijärvi en Pyhäjarvi met elkaar. De vroegere 18 m hoge watervallen zijn getemd door dammen en waterkrachtcentrales. Wandelpaden, bruggen en enkele voetbruggen verbinden de oevers van de Tammerkoski. Vanaf de Keskustori, het centrale plein van Tampere, kan men een rondje langs de Tammerkoski maken. Vanaf de Keskustori gaat u voor het theater links, en neemt het pad door het park langs de rivier. U wandelt langs de mooie achthoekige schoorsteen van de vroegere papierfabriek naar de Tammerkoski waterval. Daarna op de Satakunnankatu linksaf naar de oude fabriekspoort en het terrein van het Finlayson fabriekscomplex, waar de oude fabriekshallen tegenwoordig talloze nieuwe bedrijfjes huisvesten, het museum van de Finse arbeidersbeweging en enkele populaire cafés. Bierliefhebbers mogen een bezoek aan de Plevnabrouwerij niet overslaan (Itäinenkatu 8, bij de oude fabriekspoort). Aan de noordwestkant van de Finlaysonfabriek ligt het Näsinpuistopark met het Mältinranta Art Centre, een galerie voor moderne kunst in een voormalige waterzuiveringsfabriek. In het naastgelegen Tallipiacomplex (vroegere stallen) zijn enkele ateliers en is een gezellig café, Kahvila Vatruska. Aan de overkant van de straat ligt langs het water het altijd volle terras van Villa Finlayson, een restaurant in de 19e-eeuwse directeursvilla. Terug bij de Tammerkoski ligt aan de overkant van de rivier het eveneens geheel heringerichte fabriekscomplex van Vapriiki, waar in de Tampellahallen vroeger zware machines en linnen vervaardigd werden. Nu is er het Vapriikki Museum Centre gevestigd, de trots van de stad, met exposities die uiteenlopen van archeologie tot natuur, handvaardigheden en techniek. In het Vapriikicentrum zijn verder galeries, cafés, een bibliotheek en auditorium. Ten zuiden van Vapriiki ligt Verkaranta, een vroegere textielverffabriek, tegenwoordig een handwerk- en kunstcentrum, met winkel en café. Ten slotte bevindt zich helemaal aan het zuidelijke eind van de Tammerkoski een nog werkzame elektriciteitscentrale en de enige nog werkzame papierfabriek van historisch Tampere.

Kathedraal en omgeving

Op de oostelijke oever van de Tammerkoski, aan het eind van de Satakunnankatu, staat de kathedraal van Tampere uit 1907. Deze kerk, gebouwd van grijs graniet in Finse nationaal-romantische stijl door architect Lars Sonck, wordt door velen als de mooiste van Finland beschouwd. Het interieur bevat enkele fresco's van de Finse schilder Hugo Simberg. Vooral de buurt tussen het station en de Tammerkoski is gezellig, met winkelstraten Tuomiokirkonkatu en Verkatehkaankatu en diverse leuke cafés en restaurants.

Särkänniemi schiereiland

Het Särkänniemi schiereiland, aan de noordkant van Tampere langs het Näsijärvi (onder het spoor door), bezit een groot aantal attracties. Naast een enorm pretpark met kermis zijn er een kinderboerderij, planetarium, aquarium, en een dolfinarium. In het dolfinarium kan men de zeldzame Saimaazeehond bewonderen. U kunt op het schiereiland Särkenniemi verder nog het Sara Hilden Kunstmuseum bezoeken, dat een doorsnede toont van de 20e-eeuwse Finse en internationale kunst. Het moderne museum wordt omgeven door de Veistospuisto beeldentuin aan de oever van het meer. Het is ook zeer de moeite waard om omhoog te gaan met de razendsnelle lift in de Näsineula uitzichttoren met een roterend panoramarestaurant op 124 meter boven de stad (ook erg mooi 's?avonds). De toegang voor het museum en de uitzichttoren bevindt zich in het Särkenniemipretpark. U heeft er een apart entreekaartje voor nodig.

 Pyhäjärvi en de Pyynikkiheuvel

Vanaf het zuideinde van de Tammerkoski kan men een mooie groene wandeling maken door parken langs het Pyhäjärvi, en onderweg de uitzichttoren op de Pyynikkiheuvel beklimmen. Vanaf het Laukontoriplein vertrekken 's?zomers de boten naar Hämeenlinna en het eilandje Viikinsaari. Een veerbootje brengt u in 20 min. naar Viikinsaari, een recreatie-eiland in het Pyhäjärvi, met strand, speelweide, roeiboten te huur, natuurwandelpad, vuurplaatsen en sauna (vooraf reserveren). Op het eiland staat ook het romantische zomerrestaurant Wanha Kaidesaari, in een villa uit 1900. Op zaterdagavond wordt er gedanst in het naastgelegen paviljoen. U kunt een flink eind verder wandelen langs het Pyhäjärvimeer (het park wordt voor de brug Eteläpuisto, na de brug Pyynikki ge-noemd), waarbij u zich al snel midden in de natuur waant. Voorbij het ronde openluchttheater van Pyynikki en voor de tennisbanen kan men u rechts de heuvelrug beklimmen naar een stenen uitzichttoren uit 1888 (bordje näkitorni). De langwerpige Pyynikki heuvelrug is de hoogste esker (grindrug, door smeltwaterrivieren onder het landijs gevormd) van Finland. Het gebied is al sinds 1840 beschermd natuurgebied. Vanaf de toren, die op het hoogste punt staat, heeft men een schitterend uitzicht over de stad en de grote meren Näsijärvi en Pyäjärvi. Op de begane grond van de toren is een café, waar men koffie en home made doughnuts serveert. Aan de andere kant van de Pynikki-esker daalt u langs trappen weer af naar de stad. Aan de voet van de heuvel ligt in een luxe villawijk de statige Willa MAC, een naar het voorbeeld van een Venetiaans palazzo gebouwde villa. In 2002 opende hier een museum voor hedendaagse Finse kunst van 1980 tot heden. Het museum heeft een kleine eigen collectie en regelmatig wisselende exposities.

Amurimuseum, Leninmuseum en Tampere Kunstmuseum

Ten westen van de hoofdstraat Hämeenkatu ligt de brede noord-zuid verlopende Hämeenpuisto boulevard, door architect C.L. Engel aangelegd als brandgang om de destijds geheel houten stad te beschermen. In de wijk ten westen hiervan liggen enkele interessante musea. Langs de Satakunnankatu ligt het Amurimuseum, een huizenblok met historische arbeiderswoningen, die bewoond werden van 1880 tot 1973. Om de hoek aan de Puutarhakatu ligt het Tampere Kunstmuseum met steeds wisselende Finse en internationale kunst. Bij het Pyynikin kirkkopuistopark staat de neogotische Aleksanderkerk uit 1881. In het park staat ook een buste van Lenin, die een belangrijke rol speelde bij de Finse onafhankelijkheidsstrijd. Als u op de brede Hämeenpuisto rechtsaf gaat vindt u op nr. 28 het Leninmuseum, in het Arbeidersgebouw, waar Lenin in 1905 en 1906 deelnam aan historische arbeidersconferenties. Aan de andere kant op de Hämeenpuisto ziet u de opvallende rondingen van de Metsobibliotheek, die in de vorm van een korhoen (metso) is gebouwd. In de kelder is het museum van de Finse kinderpoppenfamilie Moem, en een mineralen- en stenencollectie. Voor kinderen is ook het Spionagemuseum (Vakoilumuseo) op de Satakunnankatu leuk. Dit museum uit 1998 beweert het eerste spionagemuseum ter wereld te zijn en toont alles van minicamera's tot geheime wapens.

Overige bezienswaardigheden

Tampere's Rajaportti Sauna, in de historische buitenwijk Pispala, is de oudste openbare sauna van Finland die nog in gebruik is. Deze traditionele sauna stamt uit 1906. Op een enorme houtgestookte kachel worden meer dan 1000 kg stenen verhit tot ze rood gloeien en nog uren hun warmte afgeven. Een bezoek aan deze sauna is een stap terug in de tijd, en is een unieke ervaring. Aan de oostzijde van het station ligt de moderne Tampere Hall, een groot congres- en concertcentrum, thuisbasis van het Tampere Filharmonisch Orkest. Het ultramoderne gebouw van de Finse architecten Sakari Aartelo en Esa Piironen was tijdens de bouw omstreden, maar is tegenwoordig de trots van de stad. De openbare ruimtes van het gebouw worden opgesierd door moderne kunstwerken en sculpturen.

Bootexcursies vanuit Tampere

Vanuit Tampere zijn 's zomers mooie excursies en cruises over de meren ten noorden en ten zuiden van de stad te maken. Vanaf de kade Laukontori (zuidkant van het centrum) vaart 's zomers de Silverline (Suomen Hopealinja) op wo. t/m za. in zuidelijke richting naar Visavuori en Hämeenlinna. Onderweg stopt de boot op diverse plaatsen, kunt u in Visavuori het museum van de beeldhouwer Emil Wikström bezoeken en in Hattula de middeleeuwse kerk (zie Zuid-Finland). Vanaf de Mustalahtikade (ten noorden van het centrum, bij pretpark Särkänniemi) vaart het historische stoomschip Tarjanne enkele malen per week over de 'dichtersweg' naar Ruovesi en Virrat. In Ruhala bij Ruovesi maakt men dan een stop bij 'Kalela', de grote wilderniswoning en studio van de geliefde schilder Akseli Gallen-Kallela. Het buitenhuis is gebouwd van grote boomstammen in Karelische stijl. In de bijbehorende studio schilderde Gallen-Kallela zijn belangrijkste werken. Het huis is ingericht als museum, maar alleen open op afspraak. Het kan echter tijdens de bootexcursie van Tampere naar Virrat worden bezocht. Beide schepen hebben restaurants aan boord. U kunt onderweg op meerdere plaatsen in- en uitstappen, en eventueel met de bus terug. Als 's winters de meren bevroren zijn kunt u per hovercraft over het ijs razen.