Als men over het Amazonegebied vliegt en het uitzicht wordt niet belemmerd door een dicht wolkendek, dan krijgt men een goede indruk van dit reusachtige fijnaderige rivierennetwerk. Zeeschepen kunnen 3700 km stroomopwaarts varen inclusief de zijrivieren, maar de houten boten met dieselmotor en ten slotte de roeiboten komen nog duizenden kilometers verder.

De bewoners van het Amazonegebied leven aan de rivier, drijven handel op het water en leven voor een belangrijk deel van de 1500 soorten vis in dit grootste zoetwaterbekken ter wereld. De Amazonemonding Belém-Macapá is een eilandengebied en een tweehonderd kilometer brede stroom van zoet water dringt hier de zoute Atlantische Oceaan binnen waarbij in de regen-/ hoogwaterperiode het zoute zeewater soms wel meer dan 160 km verder weggedrukt wordt.

De eerste Europeaan die dit geweldige rivierengebied in 1499 aanschouwde moet volgens de Spaanse geschiedschrijvers de Spanjaard Vicente Yanez Pinzon geweest zijn. Het was ook een Spanjaard, en wel Francisco de Orellanda, die in 1541/1542 als eerste de rivier stroomafwaarts volgde. Maar de eerste die de Amazone stroomopwaarts bedwong – en dat was heel wat moeilijker – was de Portugees Pedro Teieira die volgens zijn reisverslag (1637-1638) met zijn manschappen begon in Belém en eindigde in Quito (Ecuador).

Rubber

De geschiedenis van de rubber is een soort Braziliaans drama. Oorspronkelijk was het een authentiek product uit het Amazonegebied en de Indianen gebruikten het al voor het vervaardigen van ballen en figuren voordat de Europeanen rubber ontdekten als een belangrijke grondstof voor het maken van schoenen. De eerste export van rubberschoenen was in 1770 en rond 1850 werd ook de grondstof zelf geëxporteerd voor het maken van schoenen en regenkleding elders.

Maar de grote expansie kwam toen John B. Dunlop in 1888 de rubberband uitvond en in 1908 had Brazilië 94,4% van de rubbermarkt in handen. Maar de concurrentie sliep niet. De Engelsman Henry Wickham smokkelde 70.000 rubberboomzaadjes uit Brazilië en in 1910 kwam de eerste latex van de bomen die geplant waren in de toenmalige Engelse kolonies Maleisië en Ceylon en in het vroegere Nederlands-Indië. Dit betekende de ondergang van de rubbercultuur in Brazilië en duizenden arbeiders in de rubber werden brodeloos. Reeds in 1913 was het marktaandeel van Brazilië gedaald tot 50% en in 1937 was dat zelfs nog maar 1,4%, ondanks de investeringen van Henry Ford in 1924.

Toen in de Tweede Wereldoorlog de Aziatische rubberplantages in Japanse handen waren, beleefde de Amazone rubbercultuur weer een nieuwe bloei gezien de geweldige vraag van de geallieerden naar dit product voor hun oorlogsproductie. Maar het gaf ook de impuls tot de ontwikkeling van de synthetische rubber. Vandaag de dag voert Brazilië 70% van de eigen rubberbehoefte in. Maar er worden nu weer nieuwe rubberplantages aangelegd, onder andere in Eldorado (Mato Grosso).

In Amazonas, deze grootste staat van het noorden, is toerisme een belangrijke bron van inkomsten na de baten uit de mijnen (zilver, goud), de oliebronnen en de opbrengst van het hout. Er wonen 1,7 miljoen mensen, van wie de helft in de hoofdstad Manaus. De anderen wonen in?de dorpen en stadjes langs de rivieren. Het meest voor de hand liggende vervoermiddel voor toeristen die het Amazonegebied willen bezoeken is het vliegtuig , maar wie tijd en zin heeft kan ook in Brasília een lange busreis beginnen van 3490 km of dat hele traject afleggen met een (huur)auto. Vanaf São Paulo is het 3971 km naar de hoofdstad Manaus. In het gebied zelf is reizen per boot, al is het maar een dagtrip, nodig om een indruk te krijgen van het Amazoneleven.

Hier vindt u meer informatie over de Amazone.