Ongeveer de helft van de wereldpopulatie van berggorilla’s bewoont het Bwindi Impenetrable n.p. Het park geniet vanwege de aanwezigheid van de berggorilla’s bijzondere bescherming, waarvan ook de andere dieren die er leven profijt hebben. In 1999, maar ook regelmatig daarvoor, werd het gebied opgeschrikt door schermutselingen die aan tientallen mensen (onder wie enkele toeristen die de waarschuwingen in de wind sloegen) het leven kostten. Thans is het echter weer rustig en er vertrekt dagelijks een viertal groepen van acht personen op zoek naar berggorilla’s. Bij het eerste teken van dreigend gevaar wordt de tocht echter afgelast. In principe kunt u dus, zonder zich zorgen te maken, van deze tocht genieten. Ook het stropen is een halt toegeroepen, mocht men iemand aantreffen die er kennelijk onbevoegd ronddoolt, zeker als de gedragingen verdacht zijn, wordt er meteen geschoten. Alle rangers zijn bewapend en dat is niet in de eerste plaats om toeristen te beschermen tegen wilde dieren.

Behalve dat u (hopelijk) een ontmoeting heeft met berggorilla’s, kunnen er ook (bos)olifanten uw pad kruisen of luipaarden of zeldzame reuzenwoudzwijnen. Ook de aapsoorten zijn zeer goed vertegenwoordigd, behalve de berggorilla’s leven er nog 10 andere soorten waaronder chimpansees, bavianen en colobussen. Ook diverse antilopesoorten hebben er een thuis gevonden zoals de bosbok en de duiker. De vegetatie is buitengewoon uitbundig en het wordt gezien als een van de rijkste gebieden in Afrika op het gebied van de flora. Op sommige plaatsen is het alsof men door een tropische plantenkas loopt, orchideeën van ongekende schoonheid bloeien vrijwel overal, allerlei planten parasiteren op grotere soortgenoten waaronder uiteindelijk een woudreus schuil blijkt te gaan en de bamboe groeit zo hoog dat de toppen nauwelijks te zien zijn, schuilgaand in andere soorten begroeiing.

Het kan natuurlijk niet anders dan dat het vogelleven in het gebied bijzonder rijk is. Officieel zijn er (nog) geen tellingen verricht, slechts weinig mensen bezoeken het park vanwege de aanwezigheid van vogels, ondanks het feit dat het tot het rijkste gebied van bosvogels van Uganda behoort. Tot nu toe zijn er echter minstens 23 vogelsoorten geteld die nergens anders in Uganda voorkomen en heeft men toch al meer dan 350 verschillende soorten waargenomen. Naar schatting kunt u er nog minimaal 50 soorten bijtellen. Lager bij de grond krioelt het van de insecten en entomologen uit de gehele wereld mogen graag onderzoekingen in het park doen.

Uw bezoek aan de berggorilla’s moet u vooraf geregeld hebben via de UWA, maar er worden ook begeleide tochten georganiseerd die u in contact brengen met vogels en de diverse apensoorten.

Op zoek naar berggorilla’s, een onvergetelijke belevenis

Een bezoek aan een familie berggorilla's is minder eenvoudig dan het lijkt. In de eerste plaats moet u al het geluk hebben dat er een plaatsje is in een groep, want het aantal personen dat aan een tocht mag deelnemen is strikt beperkt. De berggorilla’s trekken van de ene plaats naar de andere, de ervaren rangers weten meestal wel in welke richting ze moeten zoeken, maar niemand garandeert dat u ze ook inderdaad te zien krijgt.

Omdat er gezocht moet worden is de tocht niet altijd eenvoudig, vaak moeten behoorlijke hoogteverschillen overwonnen worden, er zijn geen paden (deze worden ter plekke gehakt), de temperatuur kan stevig oplopen, het terrein kan drassig zijn en of dat nog niet genoeg is loopt u de kans om op een fikse regenbui vergast te worden. De prijs om aan een tocht te mogen deelnemen is tamelijk hoog, de minimumleeftijd is 15 jaar en als men vermoedt dat u een ziekte onder de leden heeft, al is het maar een verkoudheid, dan kunt u de tocht wel vergeten.

Als dat allemaal overkomelijk is mag een bezoek aan de met uitsterven bedreigde berggorilla’s (Gorilla beringei beringei) niet overgeslagen worden. Vroeg in de morgen, meestal rond half negen, vertrekt de groep onder leiding van een of meerdere ervaren rangers. Ze hebben de tocht gisteren ook gemaakt en weten dus in welke richting ze moeten zoeken. Voordat u vertrekt vindt er een briefing plaats waarin wordt medegedeeld aan welke spelregels u zich te houden heeft. Zorg ervoor dat u goed gekleed bent, bestand tegen doorns en grassen en stevig schoeisel draagt, geschikt voor een bergwandeling die ook weleens een bergworsteling wordt genoemd.

Naarmate u vordert wordt het terrein moeilijker begaanbaar en u bent blij dat u een drager bij u heeft, die voor uw spullen zorgt als ware het zijn jongste telg. Zorg ervoor dat uw foto- en video-apparatuur waterdicht verpakt zijn. De helpers van de rangers kappen een pad door tropisch regenwoud en de combinatie van die twee woorden moet u bijzonder letterlijk nemen of er eigenlijk drie van maken: tropisch, regen en woud. Het maakt niet uit op welke manier het gebeurt, u wordt nat tot op uw body, hetzij van het transpireren, hetzij van de regen en/of de begroeiing waar u zich een weg door baant. Een combinatie van deze factoren ligt eveneens voor de hand.

De eerste opwinding ontstaat als de rangers een slaapplaats van gorilla’s ontdekken die ze nog niet eerder zagen. De dieren maken elke nacht een nieuw onderkomen en overnachten slechts zelden op dezelfde plaats. De rangers weten wanneer er voor het laatst in de omgeving overnacht is.

Het is inmiddels rond elf uur, gorillatijd voor een slaapje of voor een groot speelkwartier voor de kleinsten. Zij zijn het meestal die de aanwezigheid van een groep gorilla’s verraden. Ze klimmen naar de toppen van de bomen, spelen er krijgertje en vallen soms met een ijzingwekkende gil vele meters omlaag. De ranger geeft het teken dat u een groep nadert, het gaat in gebogen houding verder en dan opeens… de ranger geeft een stopteken en wijst op een bepaalde plaats. Daar zitten ze. De vrouwtjes kauwend op een twijg, een zilverrug die uw richting opkijkt met een uitdrukking van: ‘is het alweer zó laat?’ Er is geen sprake van paniek onder de dieren, ze zijn eraan gewend om bezoekers te ontvangen. Met enig gemanoeuvreer zit u vlak bij de gorillafamile die zich van uw aanwezigheid weinig schijnt aan te trekken.

De ranger geeft u het teken zo laag mogelijk bij de grond te blijven. U vraagt uw drager om uw zak met camera’s. Er mag niet worden geflitst en u let er goed op dat uw lens niet meer beslagen is alvorens u foto’s gaat maken. De dieren blijven niet stil zitten, maar zetten hun normale dagtaak gewoon voort. Vele foto’s zullen mislukken, evengoed zijn er zeker een paar bij die u later met trots zult laten zien.

U krijgt kramp van het zitten in dezelfde positie, maar geleidelijk slaagt u er toch in om naar een ander plekje te komen vanwaar u een nog beter zicht heeft op de groep of op een bepaald lid ervan. Boven uw hoofd schreeuwt een jonge gorilla het uit. Van angst? Hij daverde zojuist uit de top van de boom recht boven u, maar schijnt er met de schrik van afgekomen te zijn. Met in uw achterhoofd de gedachte dat er nog hooguit een kleine 800 andere gorilla’s van dit soort op aarde leven beseft u tot de ‘lucky few’ te behoren die dit onvergetelijke schouwspel van nabij mee mogen maken. Het bedrag dat u ervoor moest neertellen en de inspanning die u moest plegen om zover te komen spelen geen rol meer.

Als u na een uurtje afscheid moet nemen van de familie beseft u welk een ervaring u op deze dag opdeed. Een gevoel van diepe voldoening begeleidt u op uw terugweg en pas als u weer in de bewoonde wereld bent beseft u dat u een bofkont was!

Om deel te kunnen nemen aan een tocht op zoek naar berggorilla’s dient u vooraf een zogenoemde ‘permit’ aan te vragen. De betere touroperators hebben dat al voor u gedaan en u betaalt hun de kosten ervoor. Als u op eigen gelegenheid een permit wilt aanvragen, dan is dat eveneens mogelijk. Echter, niet bij een van de parken! Alle permits worden uitgegeven op naam door de UWA, de Uganda Wildlife Authority. Een uitgegeven permit op naam is niet overdraagbaar.

Vooraf bespreken!

In veel gevallen is het uitgesloten om tijdens uw verblijf in Uganda nog een permit te bemachtigen, reeds maanden van tevoren zijn ze uitverkocht. Er gingen geruchten dat dit in 2011 verhoogd zal worden, wat ook gebeurde. De prijs steeg naar 600 USD per permit, in Rwanda zelfs naar 750 USD. Echter, voor de maanden april en mei 2014 stelde de UWA de prijs op 350 USD. De meeste touroperators reken tot 35 USD extra voor de kosten die zij moeten maken.  De aanbeveling van de UWA is om uw boeking minimaal drie maanden voor uw bezoek te regelen. Stelt u zich daarom zo vroeg mogelijk met hen in verbinding. Als u zonder permit naar een van de parken afreist komt u op een soort wachtlijst. Als mensen die vooraf hebben besproken zich niet tijdig melden komt u, in volgorde van aankomst, in aanmerking om een opengevallen plaats in te nemen. Uganda Wildlife Authority (UWA).