Eten en drinken
Op diverse plaatsen op deze website worden opmerkingen gemaakt over het bijzondere eten dat men soms aangeboden krijgt. Op de markt is het aanbod van voorgebakken kikkers niets bijzonders, Torren, hagedissen, witte termieten, sprinkhanen, er zijn delicatessen bij die u niet voor mogelijk houdt.
Voor de keuken hoeft u evenwel niet speciaal naar Uganda gaan. Er is volop voedsel en het eten is anders dan thuis, maar verwacht geen haute cuisine. De normale maaltijden in Uganda zijn simpel met banaan of vis als hoofdgerecht, in betere kringen is vlees gangbaar. Op het platteland is men dikwijls aangewezen op de lokale markt en zowel bonen als pinda’s vormen vaak de basis voor de maaltijden aldaar. Maïs wint snel aan populariteit, het is een gemakkelijk product, vrijwel overal in Uganda te verbouwen. Omdat het goedkoper is dan banaan en op veel meer grondsoorten te verbouwen is, verwacht men dat maïs, oorspronkelijk bedoeld als voer voor het (pluim)vee, tot de belangrijkere ingrediënten van het dagelijkse voedsel zal gaan behoren.
Ondanks de grote verscheidenheid aan eetgewoonten bij en door diverse volkeren is ‘matoke’ een gerecht dat vrijwel overal bekend en voorhanden is. De basis voor dit voedsel is de matoke-banaan. Gepeld en gekookt in een bananenblad waardoor het iets van andijvie weg heeft, opgediend met diverse kruiden en bijproducten, is het een niet te versmaden maaltijd. Soms krijgt men het als voorgerecht. Matoke kan gewoon uit de hand gegeten worden.
Zoals gezegd, sausen en bijproducten vormen belangrijke smaakmakers. Het gebied en het seizoen zijn meestal bepalend welke smaak overheerst. Vaak is het mint of gember, maar ook sesam wordt veel toegepast. Verder zijn er de smaakmakers die generaties lang ontwikkeld zijn. Men trekt naar het open veld of naar het bos en plukt daar wat men nodig heeft. Door de kruiden in een bepaalde verhouding te mengen krijgt men, met banaan en water als basis, de verrukkelijkste smaken. Maar ja, over smaak…
Vrijwel overal langs de weg en op markten is ‘muchomo’ te koop. Het is op houtskool geroosterd vlees van kip, rund of varken, dat veelal aan stokjes gespietst, als een soort saté wordt aangeboden. Steeds vaker wordt krokodillenvlees gegeten. Als u het niet weet raadt u het nooit. Sommigen denken aan kip, anderen aan kalfsvlees. Het vlees is dus mals en gegeten met de juiste bijgerechten, een delicatesse van de eerste orde. Het fokken van krokodillen voor consumptie wordt een steeds lucratiever bezigheid.
Vis is natuurlijk een belangrijk voedsel, vooral voor degenen die in de waterrijke gebieden wonen. De nijlbaars is ook in West-Europa overal te koop, het is een van de belangrijkere exportproducten van Uganda. Een beetje nijlbaars weegt al gauw zo’n 100 kilogram en wordt meestal gekookt. Alleen de kleinere exemplaren, maar dat geldt voor elke vissoort, worden gerookt.
Fruit eet men volop in Uganda en het is overal verkrijgbaar. Afhankelijk van de regio en het seizoen zijn diverse soorten bananen, papaja’s, mango’s passievruchten, tomaten en sinaasappelen volop voorhanden. Op bescheidener schaal wordt ananas verbouwd.
Drinken moét in Uganda en dat doet u dus vrijwel de gehele dag. U kookt of zuivert water (beide is altijd beter) of koopt bronwater. Als u in een restaurant bronwater bestelt dan dient dit in een gesloten fles aangeboden te worden. Drankjes met ijs koelen is, óók in een eersteklas restaurant, vragen om problemen. Niet-alcoholische dranken zijn volop verkrijgbaar, alle bekende merken zijn voorhanden.
Met alcoholische dranken ligt het wat moeilijker. In restaurants vormen ze geen probleem, zelfs diep in het binnenland staat u soms versteld van de keus die u heeft (en van de prijs die u ervoor moet betalen).
Men noemt de nationale drank van Uganda ‘waragi’. Het is een jeneversoort gedestilleerd uit bananenbier (jawel!), cassave en bruine suiker. Het proces kan weleens uit de hand lopen en u moet dan ook goed oppassen als u dit drankje ‘onderweg’ krijgt aangeboden. Het alcoholpercentage van waragi (ook wel enguli genoemd) kan oplopen tot ver boven de 90. De wet verbiedt het gebruik van zelfgestookte waragi, het gebruik van te lang gegiste waragi kan de dood tot gevolg hebben. U kunt het in winkels en op de markt kopen, het percentage is dan ongeveer 40 en het is eigenlijk de enige legale manier van aanbieden. Op sommige plaatsen wordt het aangeboden in kleine plastic zakjes, per zakje koopt u een borrel. Door toevoeging van smaakmakers is het in verschillende variëteiten te koop.
Er zijn twee biersoorten die in Uganda gebrouwen worden. Bell en Nile. Beide zijn van goede kwaliteit. Het laatstgenoemde merk kent ook een 'special' die overigens zelden gebrouwen wordt. De kroonkurken ervan vormen wereldwijd een collectors item. Op veel plaatsen, zéker in de steden, zijn alle gangbare buitenlandse merken te koop. Gekoelde bieren koopt u ook bij de grotere benzinestations. In de meeste supermarkten vindt u wel gekoelde softdrinks, maar geen gekoeld bier. Er wordt statiegeld voor de flesjes gevraagd, tenzij u het drankje meteen opdrinkt. Dat kan ook in supermarkten. Het flesje, ook die van bekende merken, is alleen inwisselbaar in het bedrijf waar u het drankje kocht. Blik wordt een steeds vaker aangeboden alternatief.
Banaan is al even genoemd als grondstof voor de waragi. Behalve dat men er bier van maakt wordt er ook bananenwijn gestookt (maar wat maakt men eigenlijk niet van banaan?). Vooral op het platteland is het zeer populair, men biedt het aan als aperitief, als welkomstdrankje of als drankje bij de maaltijd.
Ten slotte krijgt men in afgelegen dorpen nogal eens een echt lokaal drankje aangeboden, meestal met een graansoort als basis. Door toevoeging van smaakmakers drinkt u de vreemdste sterke drank die u ooit proefde. Wél oppassen, er zitten lekkere smaken tussen met een venijnig alcoholpercentage.
Algemene informatie
Rondreizen
Tijdens deze unieke natuurreis door Uganda ontdek je het groene hart van Afrika onder begeleiding van biologe Iris. Door met een bioloog...
Rondreizen
Tijdens deze avontuurlijke rondreis door Uganda ontdekken we het groene hart van Afrika. Wie vroeger graag de verhalen van Tarzan las, moet...
Rondreizen
Deze unieke rondreis door Uganda en Rwanda kan je eigenlijk niet aan je voorbij laten gaan. Ontdek de schoonheid van de vele...