Tegelijkertijd ontstond op cultureel gebied de beweging La Renaixenga, die aandacht vroeg voor de eigen culturele identiteit van de eilanden. Men verzamelde liederen en legendes en vroeg aandacht voor de eigen dichters en schilders. De eerste voorzichtige schreden naar meer autonomie waren gezet.

De amandel- en wijnhandel op Mallorca bloeide ondertussen als nooit tevoren; groot was dan ook de klap toen een ziekte (de phylloxera) de druivenplanten aantastte. Niet veel later kregen ook de eilanden te maken met de gevolgen van de economische crisis in Europa.

Toen in 1936 een volksfront, bestaande uit liberale republikeinen, socialisten, syndicalisten (een revolutionaire vleugel van de arbeidersbeweging) en communisten een verkiezingsoverwinning in Spanje behaalde en een volksfrontregering aan het bewind kwam, werd generaal Francisco Franco benoemd tot militair gouverneur van de Canarische Eilanden. Men hoopte op deze wijze geen last te hebben van de eigenzinnige en dictatoriale generaal. In juli 1936 stak generaal Franco met zijn zogenoemde Marokkaanse troepen over naar het Spaanse vasteland, alwaar hij zich aansloot bij andere opstandige militairen: de Spaanse burgeroorlog was geboren. In 1939 behaalde Franco de overwinning en kwam er een einde aan de bloedige strijd. De Spaanse burgeroorlog zorgde ook op de Balearen voor veel onrust: Mallorca en Ibiza steunden van het begin af aan Franco, terwijl Menorca de volksfrontregering trouw bleef. Na de dood van de dictator Franco in 1975 was het mede te danken aan de bemoeienissen van koning Juan Carlos de Bourbon y Bourbon dat Spanje transformeerde in een parlementaire democratische staat, dit ondanks tegenwerkingen van invloedrijke conservatieve groeperingen. Een gevolg van de democratisering van Spanje was onder meer dat de verschillende provincies in Spanje meer autonomie kregen. Dit resulteerde in 1983 in meer autonomie voor de Balearen. De Balearen werden een autonome regio. Uiteraard speelde de onderlinge wedijver tussen de eilanden een rol bij de totstandkoming van de autonomie. Vooral de kleinere eilanden waren doodsbenauwd dat Mallorca te veel invloed zou krijgen. Vandaar dat het tot 1983 duurde voor de autonome provincie tot stand kwam.