In het begin van de 4de eeuw vluchtte de tot het christendom bekeerde Romeinse legionair Julianus naar Brioude om aan vervolging te ontkomen. Helaas kon hij zijn achtervolgers niet van zich afschudden en in 304 werd hij ter dood gebracht. Sindsdien wordt Julianus (Frans: Julien) als martelaar vereerd. Duizenden pelgrims trokken jaarlijks naar zijn graf in Brioude. Vandaar dat men in de 11de eeuw besloot om rond het graf een kerk te bouwen, met als resultaat de grootste Romaanse kerk van de Auvergne.

De opbouw rond het koor is piramidevormig, net als bij veel andere Romaanse kerken in de Auvergne. De vijf straalkapellen dienen als basis en de achtkantige toren fungeert als top van de piramide. De toren werd in de 19de eeuw herbouwd, evenals de westelijke gevel bij de hoofdingang en de bijbehorende vierkante toren.

Opmerkelijk in exterieur en interieur is het gebruik van stenen van verschillende kleuren, die op sommige plekken in een geometrisch patroon met elkaar verbonden zijn. Fraai zijn de vele bewerkte kapitelen die bijbelse taferelen en fantastische figuren uitbeelden. Het mooiste voorbeeld van Romaanse kunst is het koor met de vijf omringende straalkapellen.

De twee zijportalen van de kerk zijn eveneens een bezichtiging waard. Boven het portiek in de noordgevel zit een geveldriehoek (timpaan) uit de 12de eeuw met een afbeelding van de Hemelvaart van Jezus. Het portaal in de zuidelijke gevel is verfraaid met zuilen, bekroond met bewerkte kapitelen. Verder herbergt de basiliek 14de-eeuwse beelden van Christus als lepralijder en van Maria. Het graf van de heilige Julianus is nooit teruggevonden. Men neemt aan dat zijn graf in de crypte lag. Deze onderaardse ruimte onder het koor, met een 17de-eeuwse vloer, kan worden bezichtigd.

Rond de basiliek in Brioude lopen in alle richtingen middeleeuwse straatjes. Bezienswaardig zijn de Rue du 4 Septembre, met het 15de-eeuwse Maison de Mandrin, Rue de la Chèvrerie, Rue Talairat, Rue de Séguret en de Rue Latour d'Auvergne, met het enigszins vervallen 18de-eeuwse Hotel Martinon de Saint-Ferreol.

In Vieille-Brioude, 4 km ten zuiden van Brioude, staat de 12de-eeuwse Saint-Vincentkerk.

Hôtel de la Dentelle

In de Rue du 4 Septembre in Brioude, niet ver van het Maison de Mandrin, kunt u in het 15de-eeuwse Hôtel de la Dentelle het Kantwerkmuseum bezoeken. Het museum bevat een verzameling kantwerk vanaf de middeleeuwen tot heden. Bijzonder is het hedendaagse kantwerk van Odette Arpinn.

KANTWERKMUSEUM GEOPEND: Apr.-okt. ma.-vr. 9-12 u. en 14-18 u.; zo. en feestdagen 15-18 u.

Maison du Saumon et de la Rivière

In het zogeheten Zalm- en rivierpaviljoen in Brioude staan verscheidene aquaria opgesteld, waarin ca. dertig soorten zoetwatervissen zwemmen. De zalm is een veelvoorkomende vissoort in de Allier, in het bijzonder in de omgeving van Brioude. Het fascinerende leven van deze vis wordt hier op aanschouwelijke wijze zichtbaar gemaakt.

PAVILJOEN VAN DE ZALM EN RIVIER GEOPEND: Juli-aug. dagelijks 10-12 u. en 14-19 u.; mei,juni en sep. dagelijks 10-12 u. en 14-18 u.; okt.-apr. di.- zo. 9-12 u. en 14-18 u. Adres: Place de la Résistance.