Door de eeuwen heen heeft Veliko Târnovo, kortweg Târnovo, een belangrijke rol gespeeld in de Bulgaarse geschiedenis. Het is niet alleen tussen 1185 en 1393 de hoofdstad geweest van het 2e Bulgaarse tsarenrijk, in 1879 werd er ook, op initiatief van de revolutionairen Slavejkov, Karavelov en Tsankov, de eerste grondwet van het ‘nieuwe’ Bulgarije bekrachtigd en ondertekend. Eigenlijk was dit nog geen echte grondwet, maar een manifest waaruit de verdere democratisering van Bulgarije zou voortvloeien. Op dezelfde historische plaats riep Ferdinand I van Saksen-Coburg in 1908 zichzelf uit tot tsaar der Bulgaren. Het vond allemaal plaats op de hoogste heuvel waarop Târnovo werd gebouwd: de Tsarevets.

Aan de oevers van de rivier Yantra ontstond Târnovo, gebouwd tegen de omliggende heuvels, aan het begin van de 12e eeuw een sterke vestingstad, sterk genoeg om stand te houden nadat de Byzantijnen er door de bojaren (leden van de Russische adel met veel macht) Petâr en Asen uit verdreven waren. Tsaar Ivan Asen II die vanaf 1218 over het Bulgaarse rijk regeerde koos Tsarevets Târnov (tsarenstad Târnovo) als hoofdstad in plaats van Triadica, het latere Sofia, dat door kruisridders en barbaren vrijwel volledig was verwoest. Târnovo bereikte het hoogtepunt van zijn macht in deze periode. De tsaar werd terzijde gestaan door veel machtige Russische bojaren die in hoofdzaak tegenover de Tsarevetsheuvel, op de Trapezitsaheuvel woonden, terwijl het volk, ook veelal bojaren, zich tussen de beide heuvels vestigde.

In de 13e eeuw werd de betekenis van Târnovo nog groter, de internationale handel speelde een steeds belangrijker rol. De enige weg voor de handelskaravanen uit het zuiden naar de Donau en omgekeerd liep via de Shipkapas en het Yantradal en uitgerekend daar lag Târnovo. Het was dan ook geen wonder dat de Turken die hun opmars in die tijd begonnen een begerige blik lieten vallen op de stad. Het leek erop dat de stad, na de inname ervan op 17 juli 1393, een roemloos einde vond, maar de economische machthebbers in de stad bekeerden zich tot de islam en zo kon Târnovo ook na zijn val een belangrijke rol blijven spelen, met als handelspartners kooplieden uit alle delen van Europa, zoals Venetië, Londen, Wenen en Constantinopel.

In de tijd van de Turkse overheersing kwam de bevolking driemaal in opstand tegen het bewind. In 1598 werd een opstand georganiseerd door Pavel Dzordzic, een koopman uit Dubrovnik die zijn florerende handel met Oostenrijk via Târnovo wilde laten lopen vanwege de contacten aldaar met andere, zuidelijker gelegen landen. Hij had daartoe de hulp ingeroepen van keizer Rudolf II van Oostenrijk die op het laatste moment op zijn belofte terugkwam. In 1688 nam een inwoner van de stad het initiatief. Omdat de Polen diverse successen boekten in hun strijd tegen de Turken achtte hij de tijd gekomen om de geschiedenis een handje te helpen en riep zichzelf uit tot prins van Bulgarije. De titel kwam hem toe, hij was een afstammeling van tsaar Ivan Stratsimir, maar de Turken wilden van geen wijken weten en verjoegen op betrekkelijk eenvoudige manier de prins waarna Târnovo als afschrikwekkend voorbeeld in brand werd gestoken.

In 1835 was het Velcho Atanasov Dzhamdzhiyata die een complot smeedde tegen de Turken in de hoop dat Russische troepen hem te hulp zouden snellen, nét zoals ze dat in Varna hadden gedaan. Zijn hoop was ijdel, de samenzwering, bekend geworden onder de naam Velchova Zavera, werd ontdekt en de leiders ervan, Velcho de glashandelaar, Nikola de mandenvlechter en Ivan de bonthandelaar, werden met een aantal van hun volgelingen op de huidige Pl. Velchova Zavera opgehangen.

In de nadagen van het Turkse rijk werd de Bulgaarse kerk in ere hersteld nadat in 1867 de door de Turken aangestelde Griekse kerkvorst was verdreven. Als gevolg daarvan, en vanwege het feit dat in de omgeving vele kerkelijke prominenten zich in de talrijke kloosters vestigden, was Târnovo ook de hoofdstad van kerkelijk Bulgarije. Dat bleef zo tot 1944 toen de volksraad besloot om de oude hoofdstad Sofia opnieuw als zodanig aan te wijzen. De strategische ligging van deze stad ten opzichte van Târnovo en de grotere economische mogelijkheden waren daarbij van doorslaggevende betekenis, ondanks het feit dat Târnovo aanmerkelijk groter was dan Sofia. In de 60 jaren die volgden zou Sofia bewijzen dat er een juiste keuze gemaakt was, qua inwoneraantal is het bijna 12 keer zo groot geworden als Veliko Târnovo.

Tsarevets

Ieder die een bezoek brengt aan Târnovo gaat naar de oude stad Tsarevets. Terecht, het geeft een schitterend beeld van hetgeen waartoe men reeds in de 12e eeuw in staat was. Er zijn enkele andere plaatsen in de nieuwe stad die echter ook een bezoek waard zijn. Een wandeling door de stad is sowieso aantrekkelijk vanwege het steeds wisselende uitzicht op de huizen die op de tegenover liggende heuvel gelegen zijn. Het is prettig winkelen op de bul. Levski en de bul. Nezavisimost. De oude bazaar, hoewel tegenwoordig gevuld met boetieks, is nog steeds van grote schoonheid en, net zoals veel andere plaatsen in de stad, buitengewoon fotogeniek.

Sv. Kiril i Metodiikerk en Sv. Nikolaikerk

U vindt een tweetal kerken in de onmiddellijke nabijheid, de Sv. Kiril i Metodiikerk op de heuvel, mede ontworpen door de bekende architect (die zichzelf het vak leerde) Kolyo Ficheto en de Sv. Nikolaikerk. De laatste is vooral bekend vanwege het symbolistische houtsnijwerk aan de bisschopstroon. U ziet de leeuw (Bulgarije), de slang (de Grieks orthodoxe kerk) en de draak (Turkije). Het mag duidelijk zijn dat ook dit houtsnijwerk onder het gedoogbeleid van de Turken viel, de draak wint.

Sarafinahuis

Het Sarafinahuis (Sarafinova Kâshta) is ingericht als etnografisch museum, het lijkt erop alsof het huis slechts twee verdiepingen telt, de andere drie zijn boven de rivier gesitueerd. U vindt het huis aan de ul. gen. Gurko.

Muzei Vârazhdan i Ureditelno sâbranie

Uiteraard is er ook een museum gewijd aan het ontstaan van de grondwet. Het is buitengewoon interessant om kennis te nemen van de periode waarin de ‘wedergeboorte’ geboren werd en wat er daarna volgde. Het museum heet ‘Muzei Vârazhdan i Ureditelno sâbranie’, het museum van de wedergeboorte en de grondwetgevende vergadering. Behalve dat u kennis kunt nemen van de belangrijkste feiten na de Turkse overheersing, worden ook de opstanden zoals hierboven beschreven voor het voetlicht gebracht.

Archeologisch museum

In het archeologisch museum vindt u de geschiedenis van de stad en de omgeving ervan terug en in de vroegere gevangenis van de stad is het museum van de moderne geschiedenis ondergebracht. U vindt er veel over het leven en werken van de politicus Stefan Stambolov, (u weet wel: de man die zijn leven eindigde met een zwaard in zijn schedel) die in Veliko Târnovo werd geboren.

Asenova

Westelijk van de Tsarevetsheuvel ligt de wijk Asenova. In dit gebied woonden vroeger de gewone burgers en dat is in feite zo gebleven tot 1913 toen een aardbeving er geweldige schade aanrichtte. De belangrijkste kerken zijn echter weer in oude glorie hersteld, iets wat men niet kan zeggen van de huizen waarvan de geschiedenis teruggaat tot in de 13e eeuw. Deze zijn vervangen door moderner woningen. Dat heeft het aanzien van de wijk geen goed gedaan, het comfort voor de bewoners des te meer.