Istrië

Swipe

Pula (Pola)

De grootste stad van Istrië ligt op de meest zuidelijke punt van het schiereiland: Pula, het hart van handel en industrie. De haven ligt uitstekend beschut en biedt ook aan grotere schepen de mogelijkheid om af te meren. Pula ontstond aan het begin van onze jaartelling als het vroeg-Romeinse Colonia Julia Pollentia Herkulanea, hoewel er op deze plaats al 1.000 jaar eerder een nederzetting was.

De Histriërs fortificeerden hun belangrijkste haven al in de 1e eeuw v.Chr. De Romeinen namen de stad evenwel in, maar het duurde nog bijna een eeuw voordat de Histriërs (samen met de Illyriërs) verdreven of onderdrukt waren. De stad groeide razendsnel en nam stormenderhand in betekenis toe. Het werd het bestuurlijk centrum van het Romeinse Istrië en groeide naar een inwoneraantal van bijna 30.000. De Romeinen zagen het ook als een fantastisch gebied om de winters door te brengen en rijke kooplui bouwden er hun buitenverblijven. Er is veel moois overgebleven uit de Romeinse tijd maar ook vele bouwwerken uit latere tijden zijn goed bewaard gebleven.

In 425 vestigde zich een bisschop in Pula, dat daardoor nog meer aanzien kreeg. Waar zich nu de kathedraal bevindt stond de eerste kerk van Pula, een illegaal bouwwerk want het christendom was niet toegestaan en christenen werden op grote schaal vervolgd. De bekende arena heeft ook op dat punt geschiedenis geschreven. Pula is een van de weinige steden die niet door Venetië veroverd zijn, het plaatste zich vrijwillig onder Venetiaans bestuur om van die zijde hulp te krijgen bij zijn strijd tegen indringers.

Al in de 6e eeuw moest de stad worden versterkt en men gebruikte brokken van de arena om verdedigingswerken op te werpen tegen onder andere de Goten en de Turken. Gedurende het Venetiaanse bewind leed de bevolking onder oorlogen en epidemieën en, net als in Poreč, kwam meer dan 90% van de bevolking om. Op zeker moment, rond 1630 waren er, doordat inwoners een goed heenkomen zochten, nog minder dan 500 inwoners.

Nadat de stad was overgegaan in Oostenrijkse handen, besloot men er de marinehaven voor de Oostenrijkse vloot te vestigen. De Oostenrijkers herbouwden de stad en breidden deze in hoog tempo uit. Het bevolkingsaantal nam in 60 jaar met 40.000 mensen toe. Lange tijd werd Pula door het centrale bewind klein gehouden. De voertaal was Italiaans, de wetgevende macht sprak Duits, het Kroatisch was verboden hetgeen Pula in een uitzonderingspositie plaatste ten opzichte van andere belangrijke plaatsen die een eigen cultuur hadden.

Pula was ontvolkt geweest en was weer overeind gekrabbeld dankzij bestuurlijke Oostenrijkse en technische Italiaanse bemoeienis. Het bekendste bouwwerk is natuurlijk de grote arena, het amfitheater. Het ovaal is 132 bij 105 meter groot, ruim 32 meter hoog en bood plaats aan 23.000 mensen. Daarmee behoort het tot de grootste bouwwerken van dit soort ter wereld. Het werd gebouwd door keizer Augustus en later vergroot door keizer Vespanianus op verzoek van zijn (uit Pula afkomstige) vriendin Cenida. U kunt de arena nog steeds via dezelfde ingangen betreden als die waardoor de toeschouwers de arena binnenkwamen om hun plaats op te zoeken in een van de vier ringen. De ruimten onder de toeschouwersringen dienden als verblijf voor de gladiatoren en voor de wilde dieren. Tegenwoordig kunt u hier een permanente tentoonstelling bezichtigen die de bezoeker laat zien van welke betekenis de wijnbouw en de olijvencultuur voor de streek is geweest.

Pas in 404 werden de ‘spelen’ verboden, voornamelijk onder druk van de kerk. Gedurende vier eeuwen waren er talloze gevechten geleverd en vonden velen, onder wie vervolgde christenen, de dood. Na het verbod op de spelen werd de arena als marktplaats in gebruik genomen en in de Venetiaanse tijd werd hij gebruikt als opslag- en bewerkingsplaats voor stenen waarmee nieuwe huizen en paleizen werden gebouwd. Dankzij een beslissing van de Venetiaanse overheid in 1583 bleef het bouwwerk voor de slopershamer gespaard. Voor de man die zich sterk maakte voor het behoud van de arena, Gabriele Enno, werd een gedenkplaat aan een van de torens aangebracht. Gedurende de zomermaanden dient de arena als decor voor het Pula operafestival. Ook bij het jaarlijkse Kroatische filmfestival speelt de arena een belangrijke rol.

Verder maakt de toeristenorganisatie graag gebruik van de arena om de bezoekers aan Pula op de meest uiteenlopende theatervoorstellingen te vergasten. Hoewel de entourage niet vergelijkbaar is met die van bijvoorbeeld Verona, is het bijwonen van een voorstelling in de arena, met de juiste achtergrondgedachten, toch een belevenis van de eerste orde.

Pula heeft de toerist nog meer te bieden. Aan het plein van de Republiek (Trg Republike) bevond zich in de oudheid het Romeinse forum. De tempel met de zes Corinthische zuilen wordt Augustustempel (Augustov hram) genoemd, naar de keizer die verantwoordelijk was voor de bouw ervan in de 1e eeuw. Het raadhuis (Gradska Palaca) bij de tempel is gebouwd in de 13e eeuw en rust op de fundamenten van een tempel die opgedragen was aan Diana, godin van de jacht en de vruchtbaarheid.

Op minder dan vijf minuten lopen van het forum vindt u de Kapela Marija Formoze. De kapel werd gebouwd in de 6e eeuw en maakte ooit deel uit van een basiliek en bevat diverse wandschilderingen en mozaïeken. Als u de achter de kapel gelegen Rade Koncara ulica oversteekt komt u bij de haven die u naar rechts volgt. Links passeert u de pier, een klein stukje verder vindt u de Katedrala, gebouwd in 1541 op de fundamenten van eerdere kerken waarvan de geschiedenis teruggaat tot in de 4e eeuw, maar later nog vele malen werd herbouwd en gerestaureerd. De vloermozaïeken van de vroegere bouwwerken zijn nog steeds aanwezig, een gedeelte van de Katedrala werd gebouwd met stenen van de arena.

Als u de haven nog een klein stukje verder volgt, (u kunt hier onder andere restanten vinden van een Romeins kanalisatiesysteem), bereikt u door rechtsaf te gaan via Balote Mate ulica, het archeologisch museum (Arheološki musej) waar u honderden getuigen vindt van de oudheidkundige betekenis van Pula. Achter het archeologisch museum bevinden zich de overblijfselen van een klein amfitheater uit de 2e eeuw, waarvan een gedeelte werd gebruikt als fundament voor de stadswal.

Tegenover het museum bevinden zich de overblijfselen van een later gebouwd kasteel. In de directe omgeving vindt u nog een tweetal poorten. De Dvojna vrata (tweelingenpoort) uit de 2e eeuw, waar u ook resten van de oude stadswal aantreft, en de Herkulova vrata (Herculespoort) uit de 1e eeuw. Van hieruit wandelt u via Gupca Matija en de Sv. Nikolakerk, links aanhoudend naar de Sergiusboog (Slavoluk obitelji Segi), opgericht in 27 v.Chr. ter ere van Lepidus, Gaius Lucius en Gnaeus Sergius. Het is een soort triomfboog die ook wel Porta Aurea wordt genoemd, aan de stad geschonken door Salvia Postuma Sergi ter nagedachtenis aan haar verwanten, allen hoge officieren in het Romeinse leger.

Keizer Franz Joseph legde in 1891 de eerste steen voor de neobyzantijnse Marinekerk (Mornaricka crkva). De kerk bevindt zich ten zuidwesten van de oude stad en maakt deel uit van het kerkhof waar meer dan 150.000 marinemensen uit de Oostenrijkse en Italiaanse periode begraven liggen. Het kerkhof werd in 1866 in gebruik genomen, in hetzelfde jaar waarin Pula door de keizerlijke admiraliteit als hoofdstad voor de keizerlijke marine werd aangewezen. Gedurende de Eerste en Tweede Wereldoorlog liep Pula zware schade op. Meer dan 40% van de gebouwen werd ernstig getroffen. In 1947 begon onder het Joegoslavische bewind de geslaagde wederopbouw.

10 prachtige bestemmingen in Pula (Pola) en Kroatië