Tussen 1420 en 1797 was het gedaan met het zelfbeschikkingsrecht, de Venetianen werden er, zoals overal elders langs de Kroatische kust, heer en meester. De inwoners van Hvar kwamen in opstand, maar moesten in 1514, na een guerrilla van vier jaar, de strijd staken. Overigens, onder Venetiaans bestuur kwam Hvar tot grote bloei. In 1571 maakten de Turken daar een einde aan. Met de plundering en verwoesting van de steden Hvar, Stari Grad en Vrboska, brak de moeilijkste tijd aan in de geschiedenis van het eiland. Na het vertrek van de Venetianen in 1797 kwam Hvar onder Oostenrijks bestuur, tussen 1806 en 1813 deelden de Fransen er de lakens uit. Tot 1918 was het een onderdeel van het Oostenrijks-Hongaarse keizerrijk, waarna het werd ingelijfd bij Joegoslavië. Gedurende de Tweede Wereldoorlog waren het Duitsers en Italianen die de macht overnamen en pas in 1991 kwam het terug bij Kroatië.

Het eiland is bijna 70 kilometer lang en nauwelijks breder dan 10 kilometer, meestal zelfs slechts 5 kilometer. Het is er zeer bergachtig en u moet er geen haast hebben. De wegen zijn niet best, maar vergeleken met vroeger dagen goed geplaveid. ‘Mogen de wegen naar Hvar je doden’, een gezegde dat de eilandbewoners gebruikten als ze iemand verwensten. De plaats Hvar is tegenwoordig goed bereikbaar, men legde een prima weg aan van Stari Grad naar Hvar, (soms letterlijk) dwars door de bergen.

Opgravingen hebben aangetoond dat er al zo’n 3000 jaar v.Chr. mensen op Hvar woonden. Met name in de vele grotten die het eiland telt zijn interessante vondsten gedaan. Nog steeds zoeken archeologen op het eiland naar tekenen uit de oudheid. De vele dorpjes op het eiland ademen rust en historie, de geuren van lavendel en rozemarijn zijn soms adembenemend. In de bloeitijd legt de heide op vele plaatsen een kleurige deken over grote stukken van het eiland. De bevolking is vriendelijk en gastvrij. Als u in een dorpje stopt heeft u ogenblikkelijk nieuwsgierige kinderen om u heen, ouderen zullen u komen vragen of ze behulpzaam kunnen zijn.

Het eiland is een belangrijke toeristische bestemming en de voorzieningen zijn er dan ook naar. Het kent ook een lange dienstverlenende traditie op dit gebied. Al in 1868 werd er een organisatie in het leven geroepen die het toerisme naar Hvar moest bevorderen. Het eiland is op vele manieren te bereiken, al zult u er altijd korter (Drvenik) of langer (Rijeka of Dubrovnik) voor moeten varen. Hoewel, oostelijk van Stari Grad ligt een vliegveld waarop kleinere toestellen kunnen landen. Voor toeristen die het eiland als langduriger bestemming hebben, worden tal van dagtochten over en vanaf het eiland georganiseerd. Na Dubrovnik krijgt Hvar de meeste zonneschijn in Kroatië, gemiddeld ruim 7 uur per dag!

Hvar

Doordat de Turken in 1571 de stad met de grond gelijkmaakten (de stad telde in die tijd meer inwoners dan nu), zijn de bouwwerken van de stad hoofdzakelijk uit de 16e en 17e eeuw. Maar er zijn juweeltjes bij. Rond de haven van de stad is het aangenaam toeven. Tijdens het Venetiaanse bewind kwamen veel bouwwerken tot stand, waarvan er helaas niet zo veel meer over zijn, al is het stadscentrum zeer authentiek.

Het arsenaal dateert uit 1579, aangelegd om het hoofd te kunnen bieden aan een aanval als die in 1571. Men kon, overdekt, een complete vloot bouwen en herbergen. Het overdekt bouwen van schepen is derhalve geen moderne uitvinding. Op de bovenverdieping van het arsenaal werd in 1612 ten behoeve van de zich vervelende mensheid, een stadstheater gebouwd. Een theater met een dubbele functie. In de kamertjes die thans als een soort loge rond het theater zicht op het toneel bieden, kon men zich in vroeger dagen met de persoon van zijn keuze terugtrekken voor een genoeglijk uurtje. Het oudste theater van Kroatië kent een lange traditie en beleefde menig primeur van werken van grote Kroatische schrijvers.

Aan het plein waaraan het arsenaal grenst staat de Sv. Stjepankathedraal die dateert uit de 14e eeuw. In de kathedraal bevinden zich diverse kunstwerken. Hvar is een van de kleinste bisdommen ter wereld. Dat is niet af te lezen aan het bisschoppelijk paleis, naast de kathedraal. Een gedeelte ervan is als museum ingericht met als pronkstuk de vergulde bisschopsstaf uit de 16e eeuw. Op het plein vindt u ook een oude bron waaruit al sinds 1520 water opborrelt. Wandelend langs de haven komt u bij het 15e-eeuwse franciscanenklooster met een fraai aangelegde kloostertuin, waarin zich eveneens een museum bevindt.

Het Palacehotel aan de korte zijde van de haven is gebouwd op de fundamenten van het vroegere bewindvoerdershuis van het eiland, stammend uit de 15e eeuw, maar in 1903 geheel verwoest. Op het terras vindt u een van de fraaiste plaatsen in Hvar om de wereld aan u voorbij te zien trekken.

Aan de andere zijde van de haven, tegenover het klooster, kunt u via trappen het hogere gedeelte van Hvar bereiken, van waaruit u een schitterend zicht heeft op de haven en het oude Hvar. U kunt dit uitzicht ook bewonderen vanaf de kantelen van de vesting Španiola, in 1551 in opdracht van Karel V gebouwd, in de onmiddellijke nabijheid.

Vanuit de haven vertrekken bootjes naar de nabijgelegen ‘onbewoonde’ eilandjes die met u en al die andere toeristen ineens niet meer zo onbewoond zijn. Gezien de grote belangstelling voor deze uitstapjes (én het grote aanbod) is dit kennelijk een toeristische must.

Jelsa

Het eiland Hvar ontvangt jaarlijks vele toeristen. Wie daaruit de conclusie mocht trekken dat er geen rustig plekje op het eiland te vinden is, heeft het mis. Rustzoekers, ook in toeristisch opzicht verwende rustzoekers, gaan naar Jelsa, een klein plaatsje met prachtige huizen, een beschutte haven en goede hotels.

Van hieruit bepaalt u zelf of u de drukte of de rust zoekt. Vlak bij Jelsa ligt de Grabčeva špilja, een grot waar belangwekkende oudheidkundige vondsten gedaan werden. Waarschijnlijk is het dorp ontstaan vanuit een grot waar vissers zich ophielden. Het kan zijn dat die grot zich op de plaats bevindt waar later de Sv. Ivankerk (15e eeuw) gebouwd werd.

Jelsa had trouwens nog wel enkele primeurs, de openbare bibliotheek werd geopend in 1868 en was daarmee de eerste op de Dalmatische eilanden. De drukkerij in het plaatsje verzorgde in 1913 de eerste van foto’s voorziene toeristenkaart in de Kroatische taal. Uniek is het kloosterfort met parochiekerk die dateert uit de 16e eeuw. Er bevinden zich diverse zeldzame kunstschatten in de kerk, waaronder schilderijen en beeldhouwwerken. Even buiten het dorp vindt u de overblijfselen van een Grieks fort, Gradina, dat als observatiepost heeft gediend vanaf de 5e eeuw v.Chr. Vanuit Jelsa vinden naturisten hun weg naar het nabijgelegen eiland Zečevo, een van de meest geliefde en uitsluitend voor naturisten toegankelijke oorden met schitterende stranden.

Stari Grad

Vanuit het vroegere Pharos ontwikkelde zich het leven op het eiland Hvar. De naam zegt het al: oude stad, de eerste nederzetting op het eiland. Het is altijd gezellig in Stari Grad, de vele cafés en pubs met hun terrasjes en de overal aanwezige wijnkelders trekken toeristen. In de omgeving worden bekende wijnen als bogdanuša, bijeli en prč verbouwd. Al in de oudheid was het hier een ontmoetingsplaats voor dichters, schilders en filosofen.

De rijken lieten er hun buitenhuizen zetten hetgeen nog duidelijk waarneembaar is. Hoewel dit het oudste gedeelte van het eiland is, valt er nog nauwelijks iets uit de geschiedenis waar te nemen. Dat het een sterk bolwerk moet zijn geweest, blijkt wel uit delen van de oude stadsmuur, op enkele plaatsen nog zeer zichtbaar: 9 meter dik. Het zomerverblijf van de dichter Petar Hektorović, genaamd Tvrdalj, gebouwd in 1520, is te bezichtigen, waarmee u een goed beeld krijgt van de rijkdom die er vroeger geheerst moet hebben. Rond het waterbassin met z’n vissen staan zuilen die citaten bevatten uit het veelomvattende werk van de dichter.

Het dominicanenklooster (15e eeuw) is als museum ingericht waarin zich onder andere oude manuscripten, archeologische vondsten en waardevolle schilderijen bevinden.