Het spoorwegnet op de Filippijnen is nogal beperkt en het reizen per trein is een stuk tijdrovender dan per bus. De enige reguliere lijn is thans nog van Manila (Pasay Station) naar Zuid-Luzon (tot Legazpi, provincie Albay). Metro Manila beschikt over drie metrolijnen welke een efficiënte verbinding vormen tussen de verschillende stadsdelen. De LRT1-lijn (Light Rail Transit 1) loopt in noord-zuidrichting door de westelijke stadsdelen (onder andere via de Taft Avenue). De recenter aangelegde MRT-lijn (Metro Rail Transit) verbindt de oostelijke stadsdelen met elkaar en loopt parallel aan de bekende Epifanio de los Santos Avenue (EDSA). Tevens is er vanaf het centraal gelegen stadsdeel Quiapo een nieuwe metroverbinding aangelegd in oostelijke richting (Light Rail Transit 2).

Het reizen per bus

Er is op de Filippijnen een zeer uitgebreid netwerk van busdiensten, vooral op de grote eilanden. Langeafstandsbussen onderhouden regelmatige diensten tussen de grotere plaatsen, maar ook kleine, afgelegen gehuchten zijn dikwijls per bus bereikbaar. De grote busmaatschappijen beschikken meestal behalve over gewone bussen ook over een aantal moderne bussen met airconditioning voor de belangrijkste trajecten. In deze relatief comfortabele bussen heeft men gewoonlijk een gereserveerde plaats en ze rijden redelijk punctueel. In veel streken zal men echter genoegen moeten nemen met oncomfortabele en vaak propvolle bussen. Niet zelden zit een aantal passagiers boven op het dak en maken ook kippen of zelfs varkens deel uit van de levende have. Het is natuurlijk wel een goede manier om het land en de mensen te leren kennen. De passagiers zijn meestal erg vriendelijk en behulpzaam en men komt gemakkelijk met de mensen in gesprek.

De bustarieven zijn erg laag waardoor het mogelijk is voor weinig geld aanzienlijke afstanden af te leggen. Bij grote busstations kan men vaak vooraf kaartjes kopen, maar meestal worden de kaartjes door de conducteur tijdens de rit verkocht. Gewoonlijk reikt hij eerst het kaartje uit en volgt pas later de betaling. Als men beschikt over een internationale studentenkaart wordt er soms een gereduceerd tarief berekend. De eindbestemming van de bus is aangegeven aan de voorkant maar voor de zekerheid kan men beter nog even vragen of de bus inderdaad gaat naar de gewenste bestemming.

Voor lange ritten is het niet nodig veel proviand mee te nemen want onderweg houdt men meestal een of meer eetpauzes. Bovendien worden de bussen op de stopplaatsen regelmatig omringd door een horde straatventers die allerlei versnaperingen te koop aanbieden. Van de officiële vertrektijden wordt nogal eens afgeweken. Als de bussen vol zijn vertrekken ze vaak eerder. Zorg er dus voor vroeg bij de bus te zijn (ook i.v.m. het verkrijgen van een geschikte zitplaats) en blijf bij eetpauzes in de directe nabijheid van de bus (zeker als een deel van uw bagage in een bagageruimte is opgeborgen). In streken met weinig frequente diensten vertrekken de bussen meestal erg vroeg in de ochtend. Het best kunt u de avond tevoren navraag doen in uw hotel.

<class="image-right" height="300" width="200">Jeepneys, taxi’s, tricycles en calesas

Jeepneys bepalen het straatbeeld van de Filippijnse steden en vormen het meest populaire vervoermiddel voor kortere trajecten. Op het platteland worden ze ook regelmatig gebruikt voor middellange afstanden. Als u voor een bestemming op het platteland kunt kiezen uit een bus of een jeepney, neem dan de bus want achter in een jeepney zit u vooral op een bobbelige en stoffige weg niet direct comfortabel en hebt u bovendien nauwelijks uitzicht. Het is verbazend hoeveel passagiers er soms met een plattelandsjeepney vervoerd worden (dat kan oplopen tot circa 40 personen).

De laatste jaren worden in toenemende mate minibusjes gebruikt op trajecten waar voorheen vooral jeepneys reden. Het voordeel van de minibusjes is dat ze doorgaans beschikken over aircon; er geldt echter wel een hogere ritprijs dan in de jeepneys.

Voor een uitgestrekt stedelijk gebied als Metro Manila zijn jeepneys niet zo erg geschikt om bezienswaardigheden te bereiken, tenzij men zonder overstappen direct bij de plaats van bestemming kan komen. Het is dan een stuk makkelijker om een taxi te nemen. Naar West-Europese begrippen zijn de ritten erg goedkoop en als men met meer personen reist kan een taxirit vrijwel net zo voordelig uitvallen als wanneer men gebruik zou maken van jeepneys en/of stadsbussen. Let er bij het begin van de taxirit op dat de meter wordt ingeschakeld. Indien de taxi niet voorzien is van een meter of de meter defect is, spreek dan van tevoren duidelijk de ritprijs af.

Tricycles zijn motorfietsen welke voorzien zijn van een overkapte zijspan ten behoeve van personenvervoer. Ze zijn meestal net zo bont beschilderd en versierd als jeepneys. Tricycles fungeren als een soort minitaxi’s voor korte ritten. De prijs is min of meer evenredig met het af te leggen traject en is een kwestie van onderhandelen. Dat daarbij een westerse toerist per definitie wordt ingeschat als financieel zeer draagkrachtig ligt natuurlijk voor de hand. Het ‘toeristentarief’ ligt dan ook vaak boven het landelijke niveau. Een arme tricyclechauffeur wil immers ook wel eens een extraatje.

In sommige provincieplaatsen (o.a. San Carlos op Negros) worden nog veel ‘trishaws’ of ‘pushbikes’ (taxifietsen) gebruikt, de milieuvriendelijke varianten van tricycles. In plaats van tricycles gebruikt men plaatselijk (bijvoorbeeld op Leyte) ook wel gewone motoren zonder zijspan voor personenvervoer. Ze zijn voorzien van extra schokbrekers en een verlengde zitplaats zodat er met enige moeite toch nog drie of zelfs vier passagiers vervoerd kunnen worden. Hier en daar (o.a. in Chinatown in Manila) ziet men nog calesas, de nostalgische paardenkoetsjes welke een relict vormen uit de Spaanse koloniale periode. In Cebu City noemt men deze voertuigjes ‘tartanillas’.

Van eiland tot eiland

Als men over voldoende tijd beschikt moet men een verblijf op de Filippijnen niet beperken tot het hoofdeiland Luzon maar ook een of meer andere eilanden bezoeken. Op die manier ervaart men ook het best dat de Filippijnse natie bestaat uit een uitgestrekte archipel met alle charmes maar ook problemen (bijvoorbeeld op politiek gebied) die daar bij horen. Wanneer men per vliegtuig naar een ander eiland reist is het een prachtig gezicht diep beneden u talloze eilanden te zien liggen, vaak omringd door vanuit de lucht duidelijk zichtbare ondiepten en koraalriffen. Reizend per schip ziet u alles vanuit een totaal ander perspectief. Dan krijgt u een indruk van het harde bestaan van de kustbewoners en ziet u ver op zee vissers in hun fragiele bootjes bezig met het vergaren van hun dagelijkse kost.

Op het binnenlandse luchtvaartnet zijn naast Philippine Airlines (PAL) nog een aantal andere maatschappijen actief, zoals Air Philippines, Cebu Pacific Air, Asian Spirit en SEAIR. Vanuit Manila zijn er frequente verbindingen met grotere plaatsen her en der in de archipel (vaak dagelijks een of meer vluchten). Ook vanuit Cebu City (Mactan-Cebu International Airport) kan men vele bestemmingen bereiken. Tussen verschillende eilanden onderling is het vliegverkeer veel beperkter. De vliegtarieven zijn relatief gunstig, zodanig dat men per vliegtuig soms (vooral bij grotere afstanden) niet erg veel duurder uit is dan wanneer men een vergelijkbaar traject per boot en/of bus (met eventuele overnachtingen) zou afleggen. Een enkele reis Manila-Cebu kost bijvoorbeeld circa 50 euro (prijsniveau 2008).

Van dezelfde orde zijn de kosten voor een ticket van Manila naar Tacloban (Leyte) of naar Puerto Princesa (Palawan). De luchthavenbelasting vanaf Manila voor binnenlandse vluchten is 100 pesos. Men kan dus voor relatief lage kosten een deel van de archipel per vliegtuig bereizen en voor de kortere afstanden gebruikmaken van andere transportmiddelen. Soms is het mogelijk leuke combinatievluchten met interessante tussenstops te maken. In plaats van bijvoorbeeld rechtstreeks van Manila naar Cebu te vliegen kan men eerst van Manila naar Iloilo of Ba-colod vliegen, daar enige dagen verblijven, en vervolgens doorvliegen naar Cebu. Aangezien de totale vliegafstand dan niet veel langer is dan de rechtstreekse vlucht zijn de ticketkosten niet veel hoger.

In sommige gevallen kan men profiteren van gereduceerde tarieven. Zo zijn er reductiemogelijkheden voor mensen ouder dan 60 jaar (Golden Age Discount) en studenten (internationale studentenkaart en paspoort moeten getoond kunnen worden, eventueel moet men een kopie ervan achterlaten). Ook is er regelmatig sprake van tijdelijke gunstige aanbiedingen (‘promotional fares’) op bepaalde trajecten.

Het is in het algemeen zinvol geruime tijd tevoren te boeken. Dit geldt vooral voor weinig frequente verbindingen en drukke perioden (kerst- en paastijd). In de grotere boekingskantoren krijgt men meestal een nummertje en moet men soms lange tijd wachten voor men te woord wordt gestaan, ook al wil men slechts informatie vragen. In zo’n geval is het handiger even te telefoneren. Tot 12.00 uur op de dag voor de vluchtdag kunnen zonder extra kosten omboekingen worden uitgevoerd.

Officieel mag men op binnenlandse vluchten een reisbagage van 18 kg meenemen.

Voor de grote meerderheid van de Filippijnse bevolking vormen schepen en kleinere boten de belangrijkste transportmiddelen om zich van eiland tot eiland te verplaatsen. De kwaliteit van de grote passagiersschepen varieert nogal. De beste schepen worden ingezet op hoofdroutes als Manila-Cebu-Zamboanga-Davao, Manila-Bacolod en Manila-Iloilo. Op relatief weinig belangrijke routes varen oude, roestige schuiten waar men wel min of meer moet afzien wat betreft comfort en privacy. Vaak worden er op de schepen meer passagiers vervoerd dan officieel is toegestaan. De veiligheidsvoorzieningen (beschikbare reddingsboten e.d.) zijn dan ook meestal niet voldoende voor het geval de nood aan de man komt. De laatste decennia hebben zich in de Filippijnse wateren verscheidene grote scheepsrampen voorgedaan die talloze slachtoffers hebben geëist. De ernstigste ramp was de aanvaring op 20 december 1987 tussen een supertanker en de overvolle passagiersboot Doña Paz welke op weg was van Leyte naar Manila. Doordat de ramp in het donker plaatsvond en de schepen snel ten onder gingen kwamen de meeste van de circa 4000 (merendeels niet-geregistreerde) opvarenden om het leven.

Op 22 juni 2008 vond opnieuw een tragische scheepsramp plaats. Terwijl de zware taifoen Fengsheng over de archipel raasde vielen de motoren stil van de veerboot Princess of Stars, waarna het schip kapseisde nabij de kust van het eiland Sibuyan. Het grootste deel van de 862 passagiers en bemanningsleden is als verdronken of vermist gemeld. Evenals de Doña Paz maakte de Princess of Stars deel uit van de vloot van Sulpicio Lines. Extra wrang is het feit dat het schip ondanks een stormwaarschuwing toch was uitgevaren. Bovendien is gebleken dat aan boord een vracht van 10.000 kilo van het giftige pesticide endosulfan vervoerd werd!

Natuurlijk vormen overvolle veerboten en eventuele scheepsrampen geen specifiek Filippijns probleem. In hetzelfde jaar dat de Doña Paz ten onder ging vond vlak voor de Belgische kust ook de ramp plaats met de Kanaalveerboot Herald of Free Enterprise en op 28 september 1994 zonk de Estlandse veerboot Estonia in de Oostzee, waarbij circa 900 mensen omkwamen. Men moet er in elk geval rekening mee houden dat het aantal passagiers op de Filippijnse veerboten tijdens de kerst- en paasperiode aanzienlijk groter is dan normaal het geval is.

De vlaggenschepen van de grote maatschappijen bieden een redelijk goede service voor de 1e klas-categorie (vaak privé-hut met airconditioning), maar de ticketprijs is dan van een zodanig niveau dat men beter de voorkeur kan geven aan een vliegreis. Als men niet te veel eisen stelt is op deze vlaggenschepen ook de 3e klas (meestal op het bovendek) nog wel acceptabel. Op kleinere schepen kan men bij redelijk weer het best een plaats op het bovendek kiezen (de klasse is afhankelijk van het type schip).

Tijdens lange zeereizen krijgt men voor het slapen op het bovendek een eenvoudig vouwbed ter beschikking (d.w.z. bij een bepaalde klasse; informeer ter plekke naar de verschillende mogelijkheden). Aan boord is meestal drank verkrijgbaar, maar voedsel alleen op de grotere schepen. Vooral op kleinere schepen zijn de toiletten meestal verre van schoon. De tickets kunnen gekocht worden bij de boekingskantoortjes bij de afvaartplaatsen en agentschappen van de verschillende maatschappijen in de steden (meestal in belangrijke winkelstraten in de centrale stadsdelen). Vanuit Manila vertrekken de meeste schepen met binnenlandse bestemmingen vanaf de North Harbour.

Voor grotere trajecten (bijvoorbeeld Manila-Cebu) kan het zinvol zijn geruime tijd van tevoren te boeken; voor kleinere trajecten is dat meestal niet nodig en kan men op de dag van vertrek een kaartje kopen. Zorg er voor ruim voor de vertrektijd aanwezig te zijn, dan hebt u minder last van de drukte bij het aan boord gaan. Reken er op dat bootreizen tijdrovend zijn en dat er nogal eens vertragingen optreden, vooral als er tussenstops worden gemaakt waarbij ook nog goederen overgeladen worden. Om een indruk te geven van de reistijden hier twee voorbeelden van rechtstreekse verbindingen:Manila-Cebu City ca. 20-22 uur en Cebu City-Cagayan de Oro (Mindanao) ca. 10 uur.

Een aparte plaats in het scheepvaartverkeer tussen de eilanden wordt de laatste jaren ingenomen door een nieuwe generatie uiterst snelle veerboten (‘fast seacrafts’ of kortweg ‘fastcrafts’). Dankzij de hoge kruissnelheid (circa 50 km/uur) is de reistijd aanzienlijk gereduceerd in vergelijking met de gewone, langzame veerboten. Zo vergt de reis van Cebu City naar Ormoc (een afstand van ongeveer 100 km) per ‘SuperCat’ amper meer dan twee uur ! De snelle catamarans van het genoemde type ‘SuperCat‘ zijn relatief luxe ingericht met comfortabele stoelen. Men kan onderweg een drankje halen bij de bar of kijken naar een film op een van de videoschermen.

De reistarieven per snelle boot zijn doorgaans 1,5-2 x zo hoog als per normale veerboot, maar naar Europese begrippen toch nog steeds aan de lage kant. Zo bedraagt een enkele reis per catamaran over het reeds genoemde traject Cebu City-Ormoc omgerekend circa 10 euro (inclusief terminal fee; prijsniveau 2008). Bovendien is er vrij regelmatig sprake van tijdelijke acties met extra gunstige tarieven. De meeste catamaranveerdiensten zijn ingezet op de oversteek Batangas (Luzon)-Mindoro en op routes nabij het centraal gelegen eiland Cebu. Overigens worden de reisschema’s nogal eens gewijzigd.

Behalve van grotere passagiersschepen wordt op de Filippijnen voor kortere trajecten en minder belangrijke bestemmingen ook zeer veelvuldig gebruikgemaakt van gemotoriseerde uitleggerboten, de zogenoemde ‘pumpboats’ . De grotere typen zijn overdekt en kunnen vele tientallen passagiers vervoeren. De tarieven van de reguliere diensten zijn laag. Als men voor eigen gebruik een pumpboat wil huren is de prijs een kwestie van overleg. Als de te varen afstanden niet al te groot zijn en men met meer personen een boot huurt kan de prijs best meevallen. Behalve de vaarafstand spelen ook factoren als het boottype, de golfslag en de wind (i.v.m. brandstof) en het aantal begeleiders (meestal tenminste twee) een rol. De motoren van pumpboats zijn erg lawaaierig en men moet ook rekening houden met opspattend water. Actuele informatie over de belangrijkste scheepvaartverbindingen in de archipel kunt u vinden in de grotere plaatselijke dagbladen.

Overzicht vaarroutes:

Hieronder volgt een overzicht van de toeristisch gezien meest relevante vaarroutes (vice versa). De vaarfrequentie is als volgt aangeduid: een aantal malen per dag = xxx; tenminste 1 x per dag = xx; een aantal malen per week = x. Routes waarop (ook) wordt gevaren met de moderne, snelle veerboten zijn cursief weergegeven.

Tussen Luzon en andere eilanden:

Manila-Cebu City x

Manila-Catbalogan (Samar)-Tacloban (Leyte) x

Manila-Bacolod (Negros) x

Manila-Iloilo (Panay) x

Manila-Romblon/Odiongan (Romblon) x

Manila-Zamboanga/Davao (Mindanao) x

Manila-Puerto Princesa (Palawan) x

Manila-El Nido/Liminancong (Palawan) - onregelmatig kleine schepen vanaf de North Harbour in Manila (ter plaatse informeren)

Batangas-Calapan (Mindoro) xxx

Batangas-Puerto Galera (Mindoro) xxx

Lucena-Balanacan (Marinduque) xx

Lucena-Romblon/Magdiwang (Romblon) x

Bulan (Zuid Luzon)-Masbate (Masbate) xx

Matnog (Zuid Luzon)-Allen/San Isidro (Samar) xxx

Tussen Cebu en andere eilanden:

Cebu City-Manila x

Cebu City-Tagbilaran (Bohol) xxx

Cebu City-Tubigon (Bohol) xxx

Cebu City-Talibon (Bohol) xx

Argao-Loon (Bohol) xx

Cebu City-Poro (Camotes) xx

Cebu City-Ormoc (Leyte) xxx

Cebu City-Baybay (Leyte) x

Cebu City-Hilongos (Leyte) xx

Cebu City-Maasin (Leyte) xx

Cebu City-Tacloban (Leyte) x

Cebu City-Bacolod (Negros) x

Cebu City-Dumaguete (Negros) xxx

Toledo (westkust Cebu-San Carlos (Negros) xxx

San Sebastian/Talisay/Bato/Liloan (zuidpunt Cebu-Tampi/San José (zuidoost Negros) xxx

Cebu City-Larena (Siquijor) x

Cebu City-Butuan (Mindanao) x

Cebu City-Cagayan de Oro (Mindanao) xx

Cebu City-Dapitan/Dipolog (Mindanao) xx

Cebu City-Iligan (Mindanao) x

Cebu City-Ozamiz (Mindanao) x

Cebu City-Surigao (Mindanao) x

Cebu City-Zamboanga (Mindanao) x

Tussen Negros en Panay:

Bacolod-Iloilo xxx

Tussen Negros en Mindanao:

Dumaguete-Dapitan/Dipolog xx

Dumaguete-Zamboanga x

Tussen Panay en Mindoro:

Caticlan (bij Boracay)-Roxas xx

Tussen Bohol en Mindanao:

Tagbilaran-Cagayan de Oro xx

Jagna (Zuid Bohol)-Butuan/Cagayan de Oro x

Tussen Leyte en Mindanao:

Maasin-Butuan/Surigao x Liloan-Surigao xx

In de regio Mindanao/Sulu-archipel:

Zamboanga-Isabela (Basilan) xxx

Zamboanga-Lamitan (Basilan) xx

Zamboanga-Cotabato x

Pagadian-Cotabato xx

Zamboanga-Davao x

Zamboanga-Jolo (Sulu-archipel) xx

Jolo-Siasi/Bongao/Sitangkai (Sulu-archipel) x

Balingoan (Noord Mindanao)-Binone (Camiguin) xxx