Argentinië

Swipe

Literatuur

De Argentijnse literatuur kreeg al vroeg een eigen indentiteit. Want eind 18de eeuw, toen het eerste theater in het land werd gebouwd, ging de dichtkunst zich als eerste ontwikkelen. Het kwam van de gaucho’s, want zij hadden zo hun eigen verhalen en deze werden op dichterlijke wijze vertolkt door de payadores. Dat waren rondreizende muzikanten. José Hernandez (1834-1886), een dichter, schreef het beroemdste verhaal met als titel: Martín Fierro. Een gaucho, die deserteerde, iemand doodde, tussen de indianen leefde, moest vluchten met zijn vriend Cruz naar de Pampa en ten slotte weer terugkeerde naar het geciviliseerde Buenos Aires.

De schrijver Esteban Echeverria, begon halverwege de 19de eeuw, onder invloed van de Franse en Engelse cultuur een schrijversbeweging, Asociación de Mayo (de mei-beweging). El Matadero (het slachthuis) was zijn beroemdste boek. Pas na de dictatuur van Rosas (1852) kwam de literatuur (onder invloed van Europese stromingen) goed op gang. De aanzet werd gegeven door Sarmiento en Alberdi, twee belangrijke politieke figuren. Vooral Sarmiento heeft een beroemd boek geschreven: Facundo. Eind 19e eeuw introduceert Leopoldo Lugano uit Córdoba het sociale proza. Zijn proza heeft veel overeenkomst met die van de Franse schrijver Baudelaire. Zijn bekendste roman werd La Guerra Gaucha, waarin de gevechten van de gaucho’s samen met generaal Güemes in het noorden werden beschreven. In 1926 komt Ricardo Güilaldes met zijn boek Don Segundo Sombra, die op een moderne schrijfstijl het leven van een jonge gaucho beschrijft die als wees opgroeit op een grote estancia.

Dit boek kreeg internationaal grote bekendheid. Met de laatste twee schrijvers wordt duidelijk welke literaire stroming het land opgaat. Een eigen gezicht over het dagelijkse leven.

Rond die tijd, 1920, werd er een belangrijk literair tijdschrift opgericht: Martín Fierro en de jonge hoofdredacteur was Jorge Luis Borges. Hij propageerde de dichtkunst weer in haar pure vormen. Zijn rijmen zijn gewoon en voor de hand liggend. Borges zou later de belangrijkste schrijver van Argentinië worden. Tot zijn eenentwintigste leefde hij in Genève en bij terugkomst in Buenos Aires raakte hij verliefd op deze stad. Het wordt zijn stad, waar hij prachtige boeken over zal schrijven. Fervor de Buenos Aires is een van zijn bekendste boeken over de stad. Hij wordt de meester in beknopte zinnen, want in enkele woorden kan hij zo veel expressiviteit brengen waar andere schrijvers enkele regels voor nodig hebben. Ondanks de vele internationale prijzen heeft Borges nooit de Nobelprijs voor literatuur gekregen. Men denkt doordat hij nooit openlijk zijn afkeer tegen de militaire dictatuur kenbaar heeft gemaakt.

Op zevenentachtigjarige leeftijd stierf hij in 1986, en was toen al jaren blind. Hij werd begraven in Genève, zoals hij dat wilde. Zijn boek ‘De verzamelde gedichten’ noemde hij zijn meest persoonlijke boek. Meerdere Argentijnse schrijvers kregen internationale bekendheid, zoals Julio Cortazár, geboren in 1914 te Brussel uit Argentijnse ouders. Met zijn eerste boek in 1951, Bestiario, werd hij al meteen beroemd. Zijn verhalen zijn vaak een mengeling van fantasie en realiteit. Zo werd hij een van de belangrijkste schrijvers uit de jaren zestig. De boeken Rayuela en 62/ Modelo para armar zijn zijn bekendste werken. De dictatuur dreef hem naar Parijs en daar stierf hij in 198. Cortazár zei daarover: ‘Ser Argentino es estar triste, ser Argentino es estar lejos’ (Argentijn zijn betekent verdrietig zijn, Argentijn zijn betekent ver weg zijn).

Een andere belangrijke schrijver was Adolfo Bioy Casares. Hij werd geboren in 1914 en publiceerde al op 14-jarige leefdtijd. Hij kwam op zijn 18de in contact met Borges met wie hij zijn hele leven bevriend is gebleven. Deze twee schreven gezamenlijk enkele bekende boeken onder het pseudoniem, H. Bustos Domecq. Hij werd beroemd met zijn politieke novellen die een ironische observatie over het dagelijkse leven van de Argentijnen waren. Zijn bekendste boek was La Invención de Morel, een klassieker in de moderne Argentijnse literatuur. Casares stierf in 1999 in Buenos Aires.

Een andere bekende schrijver is Ernesto Sábato, geboren in 1911 nabij Buenos Aires. Hij kreeg een opleiding als fysicus en ging in Parijs werken. In 195 wilde hij schrijver worden en drie jaar later publiceerde hij zijn eerste boek, el Túnel. Een verhaal van een jonge schilder die zo in zijn werk opgaat dat hij al zijn menselijke relaties verbreekt.

Hij werd ook in Frankrijk een succesvol schilder en (voorlopig) vanwege de dictatuur wilde hij niet naar zijn geboorteland terugkeren. Sábato brak in de jaren zestig door met zijn psychologische bestseller Sobre Héroes y Tumbas (Over helden en graftombes). Het werd voor de Argentijnse jongeren een cultboek. In 1976 kreeg hij in Frankrijk de hoogste prijs voor de beste buitenlandse roman. Pas met de democratisch gekozen president Alfonsín keerde hij terug naar Argentinië. Sábato werd de voorzitter van de commissie die de gruwelijkheden tijdens de vuile oorlog moest onderzoeken. Met het eindrapport Nunca más (nooit meer) baarde hij veel opzien. Sábato verklaarde, dat een schrijver altijd de waarheid moet zeggen, het is zijn plicht. Manuel Puig werd internationaal beroemd toen zijn boek, El beso de la mujer araña (de kus van de Spinnenvrouw) in 1985 werd verfilmd. Het was in de jaren zeventig een verboden boek, want het speelde zich af in de gevangenis tussen twee mannen; een peronist en een homoseksueel. Door hun openhartigheid over het leven en gevoelens ontstond er een hechte band tussen die twee. Puig woonde vrijwel zijn hele leven in het buitenland, want door zijn onconventionele levensstijl werd hij moeilijk begrepen in zijn eigen land. Hij stierf in 1990 in Mexico.

10 prachtige bestemmingen in Argentinië