Fazenda Nova wordt bereikt na 177 km door de sertão. Hier worden elk jaar passiespelen in de openlucht gehouden in het Parque das Esculturas, waar ook grote standbeelden van bijna 4?m hoogte staan van beroemdheden en gewone mensen uit de noordoostelijke regio zoals de suikerriethakker en de wasvrouw, maar ook standbeelden van Lampião, de Robin Hood van deze streek, en diens mooie Maria. In Fazenda Nova is een hotel en ook een camping (Fazenda Nova). Exu ligt ver in de sertão, in de Chapada do Araripe, tegen de grens van de staat Ceará. De Chapada do Araripe is een nationaal park. Via een mooie slingerende bergweg rijdt u naar Juazeiro do Norte en Crato in Ceará. Behalve voor de mooie natuur is Exu een bestemming vanwege het Mausoléu do Gonzagão.

Het eiland Fernando de Noronha maakt sinds 1988 deel uit van de staat Pernambuco en is een van de rijkste en meest beschermde natuurreservaten van Brazilië. Het aantal toegelaten toeristen is beperkt en de strikte regels daarvoor worden opgesteld in Recife waar men ook moet boeken voor een tocht naar en verblijf op het eiland dat tot 1988 de status had van een federaal territorium. Vanuit Recife is het 525 km vliegen en dus ongeschikt voor een dagtripje. Het is eigenlijk alleen een paradijs voor onderwatersportliefhebbers, die hun hart kunnen ophalen tussen de koralen in glashelder schoon water.

In de koloniale ontdekkingstijd was ook dit eiland een strijdpunt waar Hollanders zich mee bemoeiden. Immers, het is een rustpunt tussen Afrika/Europa en de nieuwe wereld. Vanaf 1737 overheersten de Portugezen In de voormalige militaire gevangenis is nu een hotel. Behalve dolfijnenvlees en soep van zeeschildpadden moet al het andere voedsel – en zelfs ook drinkwater – van het vasteland worden gehaald. Informatie: Divisio de Turismo; tel.081-3619-1352 Ook het bezoekerscentrum van TAMAR heeft een goede informatiebalie tel.081-3619-1171.

Luiz Gonzagão do Nascimento

Luiz Gonzagão do Nascimento is de muzikale volksheld van de nordesto’s, van heel Brazilië. Het museum vertelt over zijn leven, dat in Exu begon in 1912. Het laat foto’s zien van zijn familie en van zijn privéleven. Hij is geboren op een landgoed, waar zijn vader Januário landarbeider was. Van zijn vader leerde hij accordeon spelen. Al jong begeleidde hij zijn vader op kleine feestjes. Kenmerkend van Luiz was zijn relatie met vrouwen. Het begon met een romance met de dochter van de grootgrondbezitter. Die kon dat niet waarderen en bedreigde hem met de dood. Luiz pakte z’n spullen en meldde zich bij het leger.

Daar maakte hij deel uit van een militaire band en bekwaamde zich in het muzikale vak, o.l.v. Domingos Ambrósio. Na zijn diensttijd (1939) ging hij naar Rio de Janeiro waar hij in de rosse buurten accordeon speelde. Daar ontmoette hij ook veel mensen uit zijn geboortestreek, de noordelijke sertão.

Als hij streekmelodieën speelde, werd dat door die mensen erg gewaardeerd. Via een talentenjacht kreeg hij radio-optredens en contracten. In die jaren (1941-1954) componeerde hij en ging hij ook zelf zingen. Juist zijn zang maakte hem lyrisch populair. Bekendste nummers zijn Dança Mariquinha en vooral Asa Branca (Witte ringduif). Van zijn romances is die met Odaléia Guedes (zangeres) een van de bekendste. Zij baarde in 1945 een zoon , die als Luiz Gonzagão do Nascimento Júnior ingeschreven werd en als Gonzaguinha (kleine Gonzagão) met zingen zijn brood verdiende.

Het trieste, romantische aan dit verhaal is dat Luiz Senior impotent was en het kind te danken had aan het feit dat Odaléia al zwanger was voor de romance met Luiz begon. In 1948 trouwde Luiz Gonzagão met de onderwijzeres Helena Cavalcanti. Zij was zijn secretaresse en leefde met hem samen tot zijn dood in 1989. Hij ligt opgebaard in het mausoleum in Exu naast zijn eerste vrouw; een bedevaartsoord voor zijn vele fans.

Significant in zijn liedjes is dat hij daarin troost biedt aan vrouwen die verlaten zijn, maar even zo vrolijk de spanning bezingt van een stiekeme relatie. Van alle muziek – en dat is veel – zijn cassettes en cd’s te beluisteren. Luis Gonzagão vertolkt op een vrolijke melodie de tragische levensomstandigheden van de nordesto’s. De meeslepende luisterliedjes bevatten altijd een politiek protest en een liefdesdrama. Luis Gonzagão verscheen in het openbaar – bij optredens – met steeds met een van de drie, steeds verschillende vrouwen. 

Het museum in Exu ligt in een park met camping en is een heilige plaats, zoals Juazeiro do Norte. Het luisteren naar zijn muziek brengt u in de juiste stemming om de nordesto’s te begrijpen, zoals Frank Sinatra Amerika uitstraalde. In het Nederlandse taalgebied mag u hem een beetje (een beetje) vergelijken als zanger met iets van Boudewijn de Groot en iets van Andre Hazes (www.reidobaiao.com.br).